Helgarpósturinn - 29.12.1994, Blaðsíða 12

12
MORGUNPÓSTURINN SKOÐUN
FIMMTUDAGUR 29. DESEMBER 1994
Posturmn
Útgefandi
Ritstjórar
Fréttastjórar
Framkvæmdastjóri
Auglýsingastjóri
Setning og umbrot
Filmuvinnsla og prentun
Miðill hf.
Páll Magnússon, ábm
Gunnar Smári Egilsson
Sigurður Már Jónsson
Styrmir Guðlaugsson
Kristinn Albertsson
Örn ísleifsson
Morgunpósturinn
Prentsmiðjan Oddi hf.
Verð í lausasölu kr. 195 á mánudögum
og kr. 280 á fimmtudögum.
Áskriftarverð er kr. 1.300 á mánuði fyrir tvö blöð í viku.
Þeir sem greiða með greiðslukorti fá 100 króna afslátt.
1994:
Gott ár eða vont?
Það fer um þessi áramót eins og önnur, þegar menn freista þess að gera
upp við sig hvort liðið ár hafi verið gott eða vont, að niðurstaðan fer eftir
stikunni sem mælt er við.
Opinberar skýrsluverksmiðjur á borð við Þjóðhagsstofnun segja okkur að
árið hafi verið þokkalegt, að minnsta kosti miðað við árið þar á undan og
það sem búist var við í upphafi ársins.
í pólitíkinni er það eins og fyrri daginn: stjórnarsinnar segja þetta allt saman
hafa þokast í rétta átt, en stjórnarandstæðingar fullyrða að allt sé á hraðferð
norður og niður. Það fer svo eftir upplagi hvers og eins hvorri fylkingunni
hann hefur tilhneigingu til að trúa. Kannski hvorugri.
Það verður altjent ekki kvartað yfir viðburðaleysi í pólitíkinni:
flokkar klofnuðu — nýr var stofnaður — aðrir runnu saman, að minnsta
kosti tímabundið, og unnu borgina — ráðherra sagði af sér vegna um-
deildra embættisverka í fyrsta sinn í íslandssögunni — flótti brast á meðal
fótgönguliða ýmissa flokka — alþingismenn til áratuga duttu milli skips og
bryggju í prófkjörum og nú síðast gerðist sá fáheyrði atburður, að ráðherra-
frú afsagði frekari þjónustu við lýðveldið og ætlar að senda því rukkun í
staðinn. Og er þá fátt eitt talið af þessum vettvangi.
Kjaramálin hlupu í hnút nú í árslok — ekki síst vegna þess að upp komst um
strákinn Tuma: í Ijós kom að fjármálaráðherra hafði sjálfur sundrað þjóðar-
sáttinni, sem ríkisstjórnin er búin að vera að rembast við að halda til streitu
árum saman, með sérstökum launahækkunum til ákveðinna hópa opin-
berra starfsmanna.
Það eru þó trúlega hvorki efnahagsmál, stjórnmál né kjaramál í víðasta
skilningi, sem ráða því hvort einstaklingar meti liðið ár sem gott eða vont.
Þar koma til aðrir þættir og óræðari, sem oftar en ekki tengjast samskiptum
fólks við sína nánustu, og persónuleg atvik, sem sjaldnast eiga erindi út fyr-
ir heimilisveggina. Stundum verða viðburðir af þessu tagi þó lýðum Ijósir,
eins og heimkoma Birtu Össurar Skarphéðinssonar umhverfisráðherra og
konu hans, sem hann segir sjálfur frá í grein hér á síðunni. Það þarf tæpast
að velkjast í vafa um hvort mun vega þyngra í ársuppgjöri Össurar — sólar-
geislinn að sunnan eða hrakfarir Alþýðuflokksins. Þetta var áreiðanlega gott
ár fyrir Össur.
Það er nefnilega þannig, sem betur fer, að lífshamingja fólks ræðst ekki
nema að takmörkuðu leyti af ytri skilyrðum. Það færi í verra ef menn ættu
sjálfa lífsgleðina undir því sem stjórnvöld gera eða gera ekki, eða upplýs-
ingum sem spýtast út úr Þjóðhagsstofnun.
Gleðilegt nýtt árí
Þetta er síðasta tölublað Morgunpóstsins á þessu ári. Vegferð blaðsins nær
ekki yfir nema fjórðung úr árinu og tölublöðin telja fjórðung úr hundraði. Við-
brögð lesenda hafa verið með þeim hætti, að okkur fannst árið gott og
göngum full bjartsýni inn í það næsta.
Morgunpósturinn þakkar lesendum sínum og landsmönnum öllum sam-
fylgdina á því ári sem er að líða og óskar þeim farsældar á nýju ári.
Páll Magnússon
Posturínn
Vesturgötu 2, 101 Reykjavík,
sími 552-2211 fax 552-2311
Bein númer: Ritstjórn: 552-4666, símbréf: 552-2243 Tæknideild: 552-4888
Auglýsingadeild: 552-4888, símbréf: 552-2241 Dreifing: 552-4999
Fréttaskotið: 552-1900 Smáauglýsingar: 552-5577
Skrifstofa Morgunpóstsins er opin mánudaga til föstudaga frá 9:00 til 17:00
Dreifingar- og áskriftardeild er opin mánudaga og fimmtudaga
frá 8:00 til 19:00, aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Auglýsingadeild er opin mánudaga og fimmtudaga frá 9:00 til 18:00,
aðra virka daga frá 9:00 til 17:00
Smáauglýsingadeildin er opin frá 9:00 til 17:00 virka daga,
til 21:00 á þriðju- og miðvikudögum og milli 13:00 og 21:00 á sunnudðgum.
<4
mmæ

Er hægt að borga í gíró?
„Þegar skuld mín við þjóð-
ina, kr. 321.161 frá árinu
1994, er dregin frá þeirri i
upphceð, kemur á daginn j
að égskulda þjóðinni ekki1
neitt. En þjóðin hins vegarí
skuldar mér. Svo er bara
að vita, hvort húner reiðu■
búin að greiða þá skuld.“
Bryndís Schram veislustjóri.
Þetta er greini-
lega afburða
díplómati
„Ég hef ekkert um
málið að segja,
ekki orð, ekki einu
sinni almenntséð.“
Róbert Trausti Árnason
ráðuneytisstjóri.
Kannski þess vegna!
„Afburða þekking, hœfdeikar og rök-
festa Jóns Baldvins Hannibalssonar
hafa lengi vakið aðdáun mína — og
er ég þó ekki krati. “
Ragnar Tómasson, lögmaður og að-
dáandi.
Hér má segja
amen efbr
efninu
„Við erum nátt-
úrlega vön því að
á aðfangadag eru
engar kirkjur
nógu stórar og á
það viðjafnt um þéttbýlið
og strjálbýlið. “
Ólafur Skúlason blskup.
Öðru vísi Birta (reynslusaga)
Það er óviðjafnanleg og ólýsanleg
tilfinning að eignast allt í einu litla
dóttur, sem maður er búinn að
bíða eftir í hátt á annan áratug.
Ekki síst þegar fyrirvarinn er um
það bil rösk vika, og maður er sjálf-
ur tekinn að hníga nokkuð að aldri
— orðinn fertugur. Það breytist allt
á litlu heimili; önnur hljóð, annar
ilmur, og allt öðru vísi birta. Og
hamingjan, sem er svosem ekkert
að þvælast fyrir existensíalískum
menntamönnum nema þá örstutt
og sjaldgæf augnablik, er allt í einu
orðin varanleg tilfmning, að
minnsta kosti þessar vikurnar.
Barnleysi er böl, sem fáir þolend-
ur tala um en bera harm sinn í
hljóði, og tekur þó öðrum fram um
seigdrepandi vonsku. Um það
sannfærðist ég endanlega yfir jólin,
eftir fjölmörg símtöl og bréf frá blá-
ókunnugu fólki, sem ekki hefur
enn eignast barn, og er jafn fullt af
örvæntingu yfir því og við vorum
árum saman. Það þarf eiginlega
glaðbeittan hundrað kílóa húmo-
rista og fíngerðan jarðfræðing, sem
hefur ánægju af því að liggja heil
sumur í 30 stiga gaddi á Græn-
Iandsjökli, til að halda lífinu í barn-
lausu sambandi yfir drjúgan aldar-
part. Tölfræðin segir líka, að barn-
laus hjónabönd hafi um það bil
enga möguleika á að standast tím-
ans tönn. Við Árný sáum þetta lög-
mál ganga upp í kringum okkur.
Og vorum hálfvegis búin að sætta
okkur við það, að eini sigur okkar í
baráttunni fælist í því að samband-
ið, sem byrjaði í Menntaskóianum í
Reykjavík fyrir tveimur áratugum,
yrði undantekningin sem sannaði
regluna, enda batnaði það frekar en
hitt, þegar á leið.
Birta bætti það allt saman upp
með margföldum hætti. Ég hefði
svo sannarlega verið til í að bíða
aðra tvo áratugi, bara eftir henni. Á
biðstofum dómaranna og ráðu-
neytanna í Kólumbíu varð ég eigin-
lega forlagatrúar, og komst á þá
skoðun að öll þessi þrautaganga
hefði í rauninni verið undirbúning-
ur að fundum okkar, og frá upphafi
heimsins hefði Birta verið okkur
ætluð.
Einsog gerist með barnlaus hjón
á tækniöld rérum við auðvitað fyrir
Þungavigtin
íl Össur Skarp-
[L
4 HÉÐINSSON
umhverfisráðherra
allar víkur. Sá róður var stundum
þungur. Það eitt að fara í gegnum
glasafrjóvgun er erfitt. Enn erfiðara
er þegar kraftaverkið gerist; það
verður þungun, sem allt í einu og
fýrirvaralaust verður svo að engu.
Það er almennilegur bömmer og
engum manni hollur. En starfsfólk-
ið á glasafrjóvgunardeildinni veit
hvernig á að sýna aðgát í nærveru
brothættra sálna, og ólíklegt að
maður á borð við Þórð lækni fæðist
nema einu sinni á öld.
Bömmerarnir urðu svo sem víð-
ar, og nærgætnin ekki jafn mikil hjá
öllum og Þórði. Einhvern tíma um
miðbik síðasta áratugar ákváðum
við Árný að kanna möguleika á því
að ættleiða íslenskt barn, og Árný
hringdi í félagsmálabatteríið í höf-
uðborginni. Þar var fyrir svörum
kona, sem taldi það útilokað. Það
væri engin íslensk börn að fá. Við
skyldum reyna fyrir okkur í dóms-
málaráðuneytinu, sem hefði með
ættleiðingar frá útlöndum að gera.
En Árný býr yfir kyrrlátri þrjósku,
og útskýrði fyrir konunni að við
værum til í að bíða 10 - 15 ár, og
spurði hvort við mættum ekki
komast á skrá. Konan hafnaði því
algerlega.
Svo eignuðumst við vini, sem
ekki gátu heldur eignast börn, en
höfðu þó fengið yndisleg íslensk
börn til fósturs, í þeim tilgangi að
ættleiða þau síðar. Þá fór Árný aft-
ur á. stjá; hún spurði einstakling
sem þekkti til þessara mála, hvernig
væri hægt að koma því í kring fyrir
okkur. Þá vorum við upplýst um
það, að eina leiðin væri að þekkja
einhvern sem hefði áhrif í barna-
verndargeiranum. Og við fengum
nafn á manneskju í afar stóru sveit-
arfélagi, sem hafði hjálpað „fólki
einsog okkur“. Hún tók okkur vel,
gekkst fúslega við því að í örfáum
tilvikum hefði hún útvegað góðum
fjölskyldum börn til fósturs, og út-
skýrði að með því hefði hún fýrst
og fremst í huga að koma börnun-
um á sem best heimili. Það eru út af
fyrir sig ágæt rök. En hún bætti því
við, að hún hefði verið gagnrýnd
fyrir þetta, væri auk þess að hætta í
starfi, og gæti því miður ekkert gert
fýrir okkur.
Niðurstaðan var sem sagt sú, að
af því við þekktum engan í kerfinu,
þá komumst við hvorki á skrá hjá
borginni, né fengurn fósturbörn.
Nú segja mér ágætir félagsráðgjafar,
að þetta sé allt breytt, og allir sitji
við sama borð. Ekki rengi ég það.
En á sínum tíma sátum við Árný
ekki við sama borð og einhverjir
aðrir, sem þekktu betur þá sem
réðu í kerfinu.
En skelfing vorum við sár yfir
þessu. Vorum við ekki jafn „góð
fjölskylda“ og einhverjir aðrir?
Auðvitað er þetta gleymt núna.
Nú á ég yndislega dóttur, sem dag-
langt geislar brosi ættuðu úr Sierra
Nevada fjöllunum og hefur rökkur
kólumbískra nótta í augum. En ég
veit að það standa aðrir í sömu
sporum og ég gerði árum saman,
og ég vil ekki að kerfið komi fram
við þá af sama miskunnarleysi og
mér fannst það sýna okkur.
„Á biðstofum dómaranna og ráðuneytanna í Kólumbíu varð ég eigin-
lega forlagatrúar, og komst á þá skoðun að öll þessi þrautaganga hefði
í rauninni verið undirbúningur aðfundum okkar, ogfrá upphafi
heimsins hefði Birta verið okkur œtluð. “
Þungavigtarmenn eru meðal annars: Árni Sigfússon, Geir H. Haarde, Halldór Ásgrímsson, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, Jóhanna Sigurðardóttir,
Jón Erlendsson Jón Steinar Gunnlaugsson, Óskar Magnússon, Páll Kr. Pálsson, Svavar Gestsson, Ögmundur Jónasson, Össur Skarphéðinsson.