Alþýðublaðið - 09.01.1976, Blaðsíða 3

Steffnuliós
Sighvatur Björgvinsson skrifar
O
Tilræði við
Ijáningafrelsi?
Það samstarf, sem tekizt
hefur á milli eigenda og útgef-
enda Alþýðublaðsins annars
vegar og dagblaðsins Visis
hins vegar er ekki án fordæma
i sögu islenzkra dagblaða. Á
árunum 1972—1974 var i gildi
svipaður samstarfssamingur
miUi eigenda og útgefenda Al-
þýðublaðsins annarsvegar og
núverandi aðstandenda Dag-
blaðsins hins vegar. Þeir Dag-
blaðsmenn þurfa þvi siður en
svo að undrast það samstarfs-
samkomulag, sem nú hefur
verið gert milli aðstandenda
Visis og aðstandenda Alþýðu-
blaðsins.
Samstarfssamkomulag þaö, sem gert
var áriö 1972 milli niiverandi aðstandenda
Dagblaösins og aðstandenda Alþýöu-
blaösins var gert til tveggja ára. Þegar
þeim tíma lauk voru báðir aöilar sam-
mála um, að láta þessari samvinnu lokið
og lágu til þess ýmsar ástæöur, sem þarf-
lauster aö rekja hér. Þá tók Blað h.f. viö
rekstri Alþýðublaösins og rak blaöið þar
til nU um áramótin.
A þeim tima kom þaö glögglega í ljós,
sem raunar var og er vitaö, að miklir er-
fiöleikar eru á rekstri minni dagblaöanna
— þeirra blaöa, sem eru I eigu stjórn-
málaflokkanna. Þetta á ekki aöeins viö
um Alþýöublaöið, heldur einnig um Þjóö-
viljann og jafnvel Timann, þótt hann sé
miklu öflugra blað,en hin tvö. Þar sem öll
þessi blöö eru aðilar aö samstarfi um
‘prentun í Blaöaprenti h.f. — samstarfi,
sem sparað hefur blööunum öllum mikil
útgjöld, sem þau ella þyrftu aö leggja i
væri þessi samvinna ekki, er þvi eðlilegt
aö menn hafi fengið áhuga fyrir aö kanna,
hvort ekki væri unnt að taka upp frekari
samvinnu ýmist allra blaðanna i
Blaöaprenti eöa einhverra þeirra til þess
aö auka enn hagkvæmni i rekstri þeirra
og spara fyrir báða.
Eins og menn muna kom upp mjög hörö
deilamillieigenda VIsis, sem lyktaöi meö
þvi, aö nýtt blaö, Dagblaöiö, var stofnaö.
Kröföust bæöi Visir og Dagblaöiö réttar
stofnaöila til prentunar meö hagkvæmum
kjörum i prentsmiöju Blaöaprents h.f. og
varö niöurstaðan sú aö leggja máliö i gerö
en þar til úrskuröur kæmi um hvort blaðið
ætti prentunarréttinn skyldu þau bæöi
prentuö I Blaöaprenti. Fyrirtækiö, sem
hannaö var og skipulagt til þess aö annast
prentun fjögurra dagblaöa þurfti þvi aö
bæta hinu fimmta á sig. Olli það öllum
dagblööunum i Blaðaprenti, þ.á m. þeim,
sem ekki voru aöilar aö deilunni, tals-
veröum erfiöleikum og beinum fjárhags-
legum útgjöldum auk þess sem álagiö á
vélakost Blaðaprents reyndist allt of
mikiö. Var enda ávallt gengiö út frá þvl,
aö þegar niöurstaöa gerðardómsins um
hvort blaöanna, Dagblaöið eöa Visir, ætti
„frumburöarréttinn'1 i Blaöaprenti lægi
fyrir,myndi þaö blaö, sem tapaði málinu,
hverfa úr viöskiptum viö Blaöaprent h.f.
sem yröi þá á ný sameiginleg prentsmiöja
fjögurra dagblaða eins og fyrirtækinu var
ætlað. Þaö, aö Dagblaöiö skuli þurfa aö
vikja úr viöskiptum i Blaöaprenti, er þvi
hvorki óvænt né ómaklegt — hvaö þá
heldur „tilræöi við tjáningarfrelsi”.
Um þetta leyti lá fyrir, aö rekstur Al-
þýöublaösins var orðinn mjög erfiöur og
aö forráöamenn Alþýöublaösins höföu
fengiö þau ráö frá sérfræöingi á vegum
sambands sænskra jafnaöarmannablaöa
aö leita eftir frekari samvinnu viö önnur
blöð i Blaöaprenti I þeim tilgangi aö hag-
ræöa rekstri sinum og jafnframt sins
viðsemjanda, sem auövitaö gæti notiö
góös af slikri samvinnu ekkert siöur en
Alþýöublaöiö. Aöstandendur Alþýöu-
blaösins voru hins vegar staðráönir i þvi
aö slikt samstarf, ef þaö næðist, yröi
aðeins og eingöngu takmarkaö viö
rekstraratriði útgáfunnar en næöi alls
ekki til stefnu eöa ritstjórnar blaöanna
enda er takmarkiö meö útgáfu Alþýöu-
blaösins aö blaðiö sé málgagn Alþýöu-
flokksins og aö fullu og öllu I eigu hans.
Aö sjálfsögöu höföu samstarfsaöilar Al-
þýöublaösins I Blaöaprenti nokkra hug-
mynd um, hvaö horföi um AlþýöublaöiCt
þvi samvinnan i Blaöaprenti er þess eölis,
aö aöilar þar vita talsvert mikiö um hag
hvers annars. Þvi gerðist þaö, aö aö-
standendur Vísis og aöstandendur Dag-
blaösins höföu báöir tveir samband viö
forráöamenn Alþýöublaösins og óskuöu
eftir viöræöum viö þá i þvi augnamiði aö
ná samkomulagi um samstarf. Otgef-
endur Visis buöu Alþýöublaöinu samstarf,
sem takmarkaðist aöeins viö rekstrar-
þætti blaösins, þ.e.a.s. afgreiöslu, skrif-
stofu, bókhald, auglýsingar, innheimtu
o.s.frv., og aö Alþýöublaöiö gæti haldið
áfram útkomusem dagblaö, en ritstjórnir
Alþýöublaösins og VIsis yröu sjálfstæöar
og hvor annari óháöar — m.ö.o. aö Al-
þýöuflokkurinn réöi einn öllu um allt efni
blaösins, réöi ritstjóra og ritstjórinn veldi
sér svo samstarfsmenn á ritstjórninni.
Aöstandendur Dagblaösins, sem fengiö
höföu þann geröardómsúrskurð, aö Dag-
blaöið ætti ekki prentunarrétt I
Blaðaprenti og vissu þvi, aö viöskiptum
blaösins viö þá prentsmiöju yröi senn
lokiö, buöu Alþýöublaöinu hiná" vegar
samkomulag á þá lund, aö Alþýöublaöiö
hætti aö koma út sem dagblaö, Dagblaöiö
gengi inn i prentunartima þess i
Blaöaprenti en aðstoöaði hins vegar Al-
þýöuflokkinn viö að koma út blaöi einu
sinni til tvisvar i viku. M.ö.o. fólst þaö I
samstarfstilboöi Dagblaösins, aö Alþýöu-
blaðiö hætti sem dagblaö og daglegum
fjölmiölum á Islandi fækkaöi þar meö um
einn. Nú segja sömu aöilar aö þetta —
fækkun um einn daglegan fjölmiðil — sé
tilgangurinn meö uppsögninni á
viöskiptum Dagblaösins við Blaöaprent
h.f. og nefna það „tilræði viö tjáninga-
frelsi I landinu.”
Alþýöuflokkurinn vildi aö sjálfsögöu
ekki missa málgagn sitt sem dagblaö —
vildi i lengstu lög tryggja útkomu Alþýöu-
blaösins, sem er nú á 57. starfsári sínu.
Þar sem samstarfstilboð Visis grund-
vallaöist á nákvæmlega sömu atriðum og
voru meginkjarninn i áliti sænska sér-
fræöingsins, sem Alþýöublaðiö haföi
fengiö til ráöuneytis um útgáfumál sin —
þ.e.a.s. á samstarfi um rekstrarþætti án
þess aö þaö samstarf heföi nokkur áhrif á
efnisþætti blaösins, skoðanir þess eöa
málflutning — þá var ákveöiö aö kanna
fyrstnákvæmlega hvort slikur samstarfs-
samningur gæti náöst milli blaöanna og
leita ekkiannara leiða nema þaö brygðist.
Þessir samningar náöust og hafa nú veriö
undirritaðir. Ég er sjálfur annar þeirra
tveggja, sem einkum störfuöu aö þessari
samningsgerö af hálfu forráðamanna Al-
þýöuflokksins og hika ekkert viö aö lýsa
þeirri skoöun minni, aö ég tel mjög ein-
dregiö, aöþessir samstarfssamningar séu
hagstæöir og munu engu breyta til né frá
um þaö meginmarkmiö Alþæyöublaösins
aö vera málsvari Alþýöuflokksins og is-
lenzkrar jafnaöarstefnu. Samningur þessi
hefur veriö birtur hér i blaðinu oröi til
orös og geta lesendur blaösins þvi kynnt
sér efni hans sjáltir og þurfi ekki að taka
annara orö fyrir þvi, hvaö þar er skráö.
Látiö heldur verið i þaö skina, aö eig-
endur Visis hafi tekiö viö einhverjum
skuldum af fyrri útgáfuaöilum Alþýðu-
blaösins,Blaöi h.f. og muni greiða þessar
skuldir af sinu fé. Hafa sérstaklega veriö
nefndar I þessu sambandi skuldir Alþýöu-
blaðsinsviö Blaöaprenth.f. og látiö aö þvi
liggja, aö aöstandendum Alþýöublaðsins
hafi veriö mútaö meö þessu móti til árása
á Dagblaðiö.
Þetta er algerlega tilhæfulaust.
Reykjaprent h.f. mun engar skuldir
greiða fyrir fyrri útgefendur Alþýöu-
blaösins og mun ekki gera — hvorki i
Blaðaprenti né annars staöar. í sam-
starfssamningnum, sem birtur var i Al-
þýöublaöinu i gær, kemur þvert á móti
fram, aö Reykjaprent h.f. tekur viö
rekstri Alþýöublaösins skuldlausum.
Hins vegar var þaö aö samkomulagi
milli Reykjaprents h.f. og fyrri
rekstraraöila Alþýöublaðsins, Blaðs h.f.,
aö núverandi útgefendur blaðsins,
Reykjaprent h.f., tæki að sér annars
vegar greiöslu á nokkrum skuldum, fyrst
og fremst viö Blaðaprent, en tæki jafn-
framt aö sér innheimtu á óinnheimtum
auglýsingareikningum frá þvi i tiö Blaös
h.f., einkum frá desembermánuði, og eru
þessir auglýsingareikningar að upphæö
nokkuö hærri, en þær skuldir sem
Reykjaprent h.f. tók að sér að greiöa með
þessari innheimtu. Eftir skamman tima
mun svo fara fram uppgjör á þessum
málum milli Blaös h.f. og Reykjaprents
h.f. Hafi Reykjaprent h.f. greitt
meira, en nemur þeim auglýsingatekjum
frá ti"ö Blaös h.f., sem það hefur innheimt,
greiöir Blaö hf. mismuninn til
Reykjaprents h.f. Hafi Reykjaprent h.f.
hins vegar innheimt meira af reikningum
Blaðs h.f., en nemur þeim skuldum, sem
greiddar hafa verið af þvi fé, stendur
Reykjaprent h.f. Blaö h.f. skil á mismun-
inum.
Hvers vegna þetta? Þaö er ákaflega
einfalt. Svariö er einfaldlega þaö, að aug-
lýsingareikningar eru greiddir Alþýðu-
blaöinu meö ýmsu móti. Sumir eru
greiddir meö giró, aðrir meö ávisunum,
sumir til innheimtumanna, sumir strax,
aðrir siöar — en allar greiöslur eru
Stilaðar á Alþýöublaöiö, en ekki út-
gáfuaöila þess hverju sinni. Og viö á Al-
þýöublaöinu höfum slæma reynslu af þvi
þegar skipt er um útgáfuaöila aö bæöi nýi
og gamli útgáfuaöilinn séu saman meö
innheimtu á auglýsingum og viðskipta-
menn blaösins sifellt að senda greiöslur
röngum aöila. Þá er betra aö einn og hinn
sami hafi alla innheimtuna á hendi, beini
tekjum af innheimtum fyrir reikninga frá
fyrri útgáfuaöila i ákveönar greiðslur
sem til eru teknar, og geri svo upp við
hann eftir tilsettan tima. Þaö er einfald
lega þetta, sem felst i samkomulagi milli
rekstraraöila Alþýöublaösins, annaö ekki.
Allt tal um ,,mútur”eöa aö Reykjaprent
h.f. hafi teídö viö ákveðnum skuldum
Blaös h.f. til þess aö greiöa af sinu fé er
hreinn tilbúningur, ósannindi og að engu
hafandi.

• o
f re 11 aþraðu r.i nn.
Dagsími til kl. 20: 81866
Kvöldsími 81976
Kvennaskák-
sveit til ísrael?
Taflfélag Reykjavikur hefur
ákveöiö að koma á fót skák-
kennslu fy rir konur. 1 fy rstu verö-
ur kennt einu sinni I viku, á
fimmtudagskvöldum. Fyrir þær
konur sem stutt eru á veg komnar
i skáklistinni veröur kennsla á
miili klukkan 20-21, en fyrir þær
sem lengra eru komnar eftir þann
tima. Jón Pálsson skákmeistari
mun sjá um kennslu og byrjar
hann i kvöld meö fjöltefli. Siöan
mun hann og aðrir skákmeistarar
T.R. kenna byrjanir, mið- og
endatöfl og skýra skákir þekktra
skákmeistara. Ollum konum er
heimilt aö nota sér þessa kennslu
og er hún ókeypis.
Skákkennsla er nú tvisvar i
viku i Skákheimilinu við Grensás
veg, á laugardögum kl. 14 kennir
Kristján Guömundsson skák-
meistari börnum og unglingum
og er hún einnig fri.
í athugun er nú hjá Skáksam-
bandi Islands aö senda kvenna-
skáksveit á Olympiumótiö I Israel
sem hefst24. október n.k., og mun
þvi skákkennsla T.R. veröa þeim
gott vegarnesti.
Skákþing Reykjavikur hefst
sunnudaginn 11. janúar kl. 19.30.
Innritun verður 1 kvöld, annaö
kvöld og á laugardag I félags-
heimili Taflfélags Reykjavikur
aö Grensásvegi 44-46.
Girða þarf fyrir
óviðkomandi
umferð um
Granda
Þjófnaöir úr bátum gerast æ
algengari úr Reykjavikurhöfn, og
virðist nú málum svo komið, aö
Grandagaröur, þar sem bátarnir
liggja, er oröiö eitt aöalathafna-
svæöi reykviskra þjófa. Leita þeir
helst eftir lyfjum i hirzlum
bátanna og fá til þess nægan friö,
þvi aö erfitlit meö höfninni og
bátunum sem liggja viö
Grandagarö, er af mjög skornum
skammti.
Nú siðast var brotist inn I brún
Arnarborgarinnar GK-75 þar sem
báturinn lá viö Grandagarö.
Innbrotiö var framiö i fyrrinótt,
en engin fundu þjófarnir lyfin,
sem þeir hafa aö öllum likindum
veriö að sækjast eftir. Hins vegar
stálu þeir sjónauka og linubyssu.
Eru þjófarnir ennþá ófundnir, en
rannsóknarlögreglan vinnur aö
rannsókn málsins.
Er þaö furöulegt sinnuleysi af
hálfu yfirvalda borgarinnar, aö
óviökomandi umferö um Granda-
garö skuli ekki vera óheimil aö
næturþeli. Liggja þar bátar viö
bryggju meö mikil verömæti inn-
anborös, og er litið sem ekkert
eftirlit haft meö þeim.
Væri auöveldlega hægt að giröa
af óviökomandi mannaferöir um
Grandagarö meö litlum tilkostn-
aöi og þar meö stööva hin tiöu
innbrot.
Eiga borgaryfirvöld þvi næsta
leik i þessu máli.
Herstöðin 5.000
milljóna virði?
Enginn hefur getaö svaraö
þeirri spurningu hvers viröi her-
stööin á Miönesheiöi sé Banda-
rikjamönnum I beinhöröum
dollurum reiknaö — þótt ýmsum
hafi leikið hugur aö vita slikt ef til
þess kæmi aö Bandarikjastjórn
yröi gert aö greiöa aöstööugjald
fyrir aö hafa þennan hlekk Nato-
keðjunnar.
Nú hefur Roy Mason, varnar-
málaráðherra Breta upplýst að
NATO greiöi Möltustjórn 14
milljónir sterlingspunda á ári
fyrir aö hafa flotabækistöö á
þessari Miöjaröarhafseyju, en
eins og menn muna lýsti Dom
Mintoff þvi yfir aö brezki herinn
yröi að hverfa af eyjunni nema
greiösla kæmi fyrir um likt leyti
og rikisstjórn ólafs Jóhannesson-
ar ákvaö aö reka bandarlska
varnarliöið héöan.
Þessi upphæö er þvi ekki óhugs-
andi viðmiöun, tæpir fimm mill-
jarðar Islenzkra króna — séu ein-
hverjir enn aö hugsa um að
bjarga þjóöarbúinu.
Láta ekkert eftir
sér hafa um lóða-
málið í sveitinni
I framhaldi af frétt blaösins i
gær um lóöamálin i Mosfellssveit
og samskipti Byggingarsam-
vinnufélags Atvinnubilstjóra i
Reykjavik og nágrenni (BSAB)
og sveitarstjórnarinnar, var haft
samband viö sveitarstjóra Mos-
fellshrepps, Jón Baldvinsson.
Hann sagöi „þeir kæröu máliö til
ráöuneytisins og sýslumanns og
þarer máliö i meðferð ennþá. Viö
skiluðum af okkur greinargerö
fyrir löngu siöan.
Vegna þess aö máliö er á þessu
stigi viljum við ekkert láta eftir
okkurhafa um þaö, heldur viljum
viö aö beöið veröi úrskuröar
sýslumanns og þess sem hann
kann að hafa um máliö aö segja
þegar þar aö kemur. Viö biöum
þess úrskuröar eins og aörir. En
máliö er mikiö aö vöxtum og viö
viljum ekkert segja aö svo
stöddu.”
Happadráttur
fyrir fimm
Dregiö var i Simahappdrætti
Styrktarfélags lamaðra og fatl-
aöra þann 23. desember sl. Eftir-
talin vinningsnúmer komu upp og
hlaut hver miöaeigandi einn
Austin Mini:
Svæðisnúmer 91 21227
Svæöisnúmer 91 38093
Svæöisnúmer9l 38213
Svæðisnúmer 92 1820
Svæðisnúmer 92 2502.
Upplýsingar fást á skrifstofu
Styrkarfélagsins.
Föstudagur 9. janúar 1976.
Alþýðublaðið ©