Vísir - 31.03.1970, Qupperneq 8

V í SIR . Þriðjudagur 31. marz 1970.
Utgefandi: Keykjaprenc n.i,
Framkvæmdastióri: Sveinn R. Eyjólfssot.
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Vaidimar H. Jóhannesson
Auglýsingar. Aðalstræti 8. Símar 15610, 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aöalstræti 8. Simi 11660
Ritstjóra: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 linur)
Askriftargjald kr 165.00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðia Vísis — Edda h.f.
caaKi:r '
Sókn á breiðu sviði
J^eykvíkingar hafa á undanförnum árum séð nýjar
og stórvirkar aðferðir teknar upp við malbikun gatna
með þeim árangri, að á fáum árum hefur borgin
breytzt úr malargötubæ í borg malbikaðra brauta.
Jafnframt hefur hitaveitan verið svo mikilvirk í fram-
kvæmdum sínum, að nú vermir hún meginhluta borg-
arinnar. Þessi miklu átök hafa kostað mikið fé, en-
þau voru nauðsynleg að mati flestra borgarbúa.
Hér eftir kalla gatnagerð og hitaveita ekki á eins
stórfengleg átök, þótt þau veröi látin fylgja útþenslu
borgarinnar. Verkefni framtíðarinnar munu vafalaust
dreifast meira á hina n.örgu málaflokka borgarstjórn-
arinnar, ekki sízt á þá, sem hafa verið að koma fram
í sviðsljósið á undanförnum árum.
Borgin hefur verið fegruð verulega á síðustu ár-
um. Má búast við því, að aukin verði áherzlan á fegr-
unina. Opin svæði verða ræktuð og þar með rykbund-
in, tré gróðursett, gangstéttir lagðar í stórum stíl og
borgin prýdd á annan hátt, m. a. méð hvatningum
til borgarbúa um að láta ekki sitt eftir liggja. Jafn-
framt verður efld varðstaðan gegn mengun í borg-
inni og við hana. Reykjavík er nú til fyrirmyndar á
því sviði. Eigi $ð síður þarf enn að efla mengunar-
vamir verulega í náinni framtíð.
Gæzluvellir og leikskólar hafa víða verið byggðir
um borgina, — í svo stórum stíl, að það vekur furðu
erlendra manna, sem hingað koma. Reykvíkingar
telja samt, að mikið átak þurfi að vinna til viðbótar
á þessu sviði, ekki sízt vegna þess að svo algengt
er orðið, að húsmæður vinni úti.
Skólarnir em sá eldur, er heitast brennur. Með
tilraunaskóla þeim, sem borgin hyggst koma upp og
Kristján J. Gunnarsson skólastjóri hefur ýtarlega
fjallað um í borgarstjórn, er stigið veigamikið skref
til endumýjunar stirðnaðs kerfis. Með þessum hug-
myndum hefur Reykjavík tekið í skólamálunum fmm-
kvæði, sem hafa mun víðtækar afleiðingar. Nú er
þyngsti vandinn ekki lengur sá að byggja skólahús
í samræmi við fólksfjölgunina, heldur að auka gæði
og fjölbreytni menntunarinnar í borginni.
Æskulýðsmál og félagsmál hafa lengi einkennt
Reykjavík og munu gera það í vaxandi mæli á næstu
írum. Lögð verður áherzla á hagnýt sjónarmið, svo
sem endurhæfingu, afbrotavarnir og fjölskylduvemd.
Og enn verður bætt aðstaða æskunnar til að fullnægja
ithafnaþrá sinni, sköpunargáfu og frístundaþörf.
Atvinnumálin komust eftirminnilega í sviðsljósið
fyrra, þegar borgin gerði vemlegt og vel heppnað
itak til að hafa hemil á atvinnuleysi. í framtíðinni
mun borgin láta atvinnumálin til sín taka, t. d. með
því að skapa góðan grundvöll fyrir atvinnurekstur.
Birgir Isl. Gunnarsson borgarráðsmaður hefur lagt
fram tillögur um slikt framtak í ferðamannaþjónustu.
Framtíðin mun ekki einkennast af afmörkuðum
stórátökum, heldur sókn á breiðu sviði. Grundvöllur
þessarar sóknar hefur þegar verið lagður.
Efnahags vandinn getur
orðið Brezhnev að falli

FRÉTTIR hafa borizt um
mikil umbrot í fylking-
um æðstu manna í Sovét
ríkjunum. Slíkur kvittur
kemur upp annað veifið
vegna eðlis skipulagsins
þar í landi, en sögurnar
frá Belgrad og Prag fyr-
ir skömmu hljómuðu
sennilegri en margar aðr
ar af því tagi. Sagt var,
að Suslov, Shelepin og
Mazurov vildu steypa
þrenningunni Brezhnev,
Podgorny, Kosygin af
stóli.
Fellur fyrr
eða síðar
Fyrri reynsla af „sameinaðri
forystu“ í kommúnistaflokki
Sovétríkjanna gerir þaö mjög
sennilegt, aö þessi „heilaga
þrenning“ í Moskvu muni falla
fyrr eöa síöar. Spurningin er
frekar „hvenær“ og „hvernig“
heldur en „hvort“.
Rússum er nú mikill efnahags-
legur vandi á höndum. Dregið
hefur úr hagvextinum. Áugljóst'
er, aö ekki tekst aö standa viö
fimm ára áætlunina, sem lýkur
í ár. Brezhnev geröi í desem-

Alexander Shelepin setti ofan
fyrir þrem árum, en undirbýr
nú gagnsókn og seilist til
valda.
ber grein fyrir ástandinu á fundi
miðstjórnar. Greinargerð hans
hefur ekki verið birt, en vitað
er, aö hún var í „skuggalegra“
lagi. Sovétborgarar veröa nú
vondaufari um að „grafa auð-
valdsríkin“, eins og Krustjev
boðaði, með því að fara fram úr
þeim á sviði efnahagsmálh og
lífskjara.
Vildu losna við
örgeðja foringja
Núverandi valdaþrenning eru
þeir Brezhnev, formaður flokks-
ins, Kosygin, forsætisráðherra,
og Podgomy, forseti lýöveldis-
ins. Þeir steyptu Krustjev af
stóli í október 1964, er komm-
únistaleiðtogar sameinuðust 1
óskinni að losna við hinn ör-
geðja foringja, sem hafði flett
ofan af Stalín og bakað komm-
únistum meiri sorg en gleði. Þeir
voru ósammála um flest annaö,
innanlands og utan. Forystu-
menn flokksins hafa til þessa
komizt hjá opinni baráttu með
stöðugri málamiðlun á öllum
sviðum. Sammála hafa þeir ver-
BllllBlllBi
m
■■■■■■■■■■■H
Umsjón: Haukur Helgason
iö um að halda velli. Niöurstaö-
an af þessari málamiðlun hefur
orðið sú, að lítið hefur miðað i
málum Sovétrikjanna, sem bezt
sést á sviði efnahagsmála.
Aðgerða er nú-þörf, ef ekki á
ilia að fara. Foringjarnir verða
að taka ákvörðun um stefnu, og
það skapar í sjálfu sér þá hættu,
að í odda skerist. Jafnskjótt og
unnt er að benda á ákveðin á-
greiningsatriði, er valdaþrenn-
ingin 1 hættu. Suslov, Shelepin
og Mazurov eru sagðir tilbúnir
að færa sér slíkt ástand í nyt
og hrifsa sjálfir til sfn völdin.
Flokksþingi frestað
Kommúnistaforingjamir hafa
nú þegar sýnt þann veikleika að
halda ekki flokksþing á tilskild-
um tíma. Síðasta flokksþing
kommúnistaflokksins var haldið
f marz árið 1966. Samkvæmt lög
B.ezhnev reynir aö skella
skuldinni á félaga sína.
um flokksins átti að halda næsta
þing nú í marz. Hins vegar eru
flokksþing oft sá vettvangur,
þegar skipt er um forystu flokks
ins, gamlir foringjar víkja fyrir
nýjum í lægri embættum. Þesa-
ar breytingar yrðu erfiöleikum
bundnar, þegar valdabarátta fer
fram um æðstu embættin.
Sérfræðingar ættu nú að vera
í þann veginn að ljúka undir-
búningi aö næstu fimm ára á-
ætlun, frá 1970—75.
Hver er sá seki?
Sagt er, að Brezhnev hafi
reynt að skella skuldinni af
efnahagsvandanum á félaga sína
í æöstu stjórn. Þar beinist at-
hyglin fvrst að Kosygin, sem í
upþhafi beitti sér fyrir umbót-
um í efnahagsmálum. Því gæti
verið, aö Brezhnev færi í föt
Krustjevs á sínum tíma og ýtti
félögum sínum til hliðar á þeim
forsendum, aö þeim hefði mis-
tekizt. Þetta gæti líka alveg eins
orðið fall Brezhnevs sjálfs.
Efnahagsvandi er í Sovétríkj-
unum sem annars staðar steinn
um háls æðstu manna. Því má
nú venju frekar vænta mikilla
tíðinda frá Sovétríkjunum, þeg-
ar kommúnistaforingjar deila
um það, hver sé sökudólgurinn
og skuli „festur upp“.
Þeir segja..
„Köll fólksins niður-
lægjandi fyrir
Ulbrichtstjómina“
„Fundurinn f Erfurt fjallaöi
um formsatriði. Viðurkenning á
Austur-Þýzkalandi í hvaöa
formj sem vera skal. verður að
koma í lok samninganna en ekki
í upphafi þeirra. Köll fólksins i
Erfurt voru eitt merki þess með
al margra, hversu erfitt er aö
komast að samkomulagi, sem
báðir geta unað við.
Það sést bezt, hversu niður
lægjandi fyrsti fundur hef
ur verið fyrir leiðtoga Austur-
Þýzkalands, að fréttastofa
þeirra ADN, hélt því fram, að
fólk hefði einkum hyllt Ulbricht
og Stoph.“
Dagens Nyheter (Stokkh.)
„Eyðileggja múra
og girðingar“
„Hafi eitthvað komið skýrt
fram á Erfurtfundinum, þá er
bað sú staðreynd, að þýzku rík-
in eru tvö...
Fundur Brandts og Stophs
nægði aðeins til að skýra af-
stöðu þeirra. Stefna stjómarinn
ar í Pankow er augljós: að hefjr
viðræður meö formlegri viðut
kenningu Vestur-Þjóðverja á A
býzkalandi.
Brandt hefur bent á nauösy
þess, að ríkin búi i friði
múra eða járntjalds. Nauðs;
legt er að auövelda samsk;
milli fólks, á sviöi tækni
menningar i ríkjunum tveir:
og Berlín. Samskintin mun
byggjast á þeirri forsendu,
Pankowstjórnin bryti niður m
ana og rifi niöur gaddavírsgirf
ingarnar".
Ya (Madrid).