Vísir - 02.10.1970, Blaðsíða 8

ö
f f .«■ |t t>’ prr [ rrrrv'i'ri'fr - r r [ r r r r r r * r • •• i ;
VÍSIR . Föstudagur 2. október 1970.
VÍSIR
Otgefan 1) Reykjaprent tif.
Framkvæmdastióri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstióri ■ Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstiórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Símar 15610 11660
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Sfmi 11660
Ritstjón ■ Laugavegi 178 Sfmi 11660 f5 línur)
Askrift.argjald kr 165.00 ð mánuöi innanlands
f lausasöiu kr. 10.00 eintaklC
Prentsmiðia Vfsis — Edda hf.
Þáttaskil
Prófkjörum og skoðanakönnunum er lokið að sinni.
Þessar nýjungar hafa að verulegu leyti einkennt
stjórnmálin í ár. Fyrir bæja- og sveitastjómakosn-
ingarnar í vor bar mikið á þeim, einkum hjá sjálf-
stæðismönnum og framsóknarmönnum. Þær þóttu
gefa svo góða raun, að þessir flokkar beittu þeim
aftur í sumar og haust við undirbúning næstu al-
þingiskosninga.
Prófkjörin hafa verið snemma á ferðinni að þessu
sinni. Stafar það af því, að lengi vom miklar horfur
á, að alþingiskosningar yrðu í haust, og var undir-
búningur prófkjöranna kominn vel á veg, áður en í
ljós kom, að kosningarnar yrðu ekki fyrr en næsta
vor. Prófkjörstíminn náði hámarki um síðustu helgi,
þegar sjálfstæðismenn höfðu prófkjör í Reykjavík
og Reykjaneskjördæmi og framsóknarmenn höfðu
skoðanakönnun í Reykjaneskjördæmi.
Það er athyglisvert, hve feikilega góðar viðtökur
þessi nýjung hefur hlotið. Þátttakan hefur verið nokk-
uð almenn og víða mun meiri en menn þorðu að vona.
Lítill vafi er á því, að prófkjörin hafa leitt fram öfl-
ugri frambjóðendur en ella hefði orðið. Margir reynd-
ir stjórnmálamenn hafa fengið í þeim ótvíræða
traustsyfirlýsingu og jafnframt hafa komið í Ijós
nýir og efnilegir stjórnmálamenn, sem greinilega
njóta mikils trausts.
Alþýðuflokkurinn hefur ekki beitt prófkjörum í
sínum kosningaundirbúningi. En nú er svo komið, að
einnig þar er kominn upp áhugi á prófkjörum eða
skoðanakönnunum, og er ekki ósennilegt að af fram-
kvæmdum verði fyrir alþingiskosningamar. Þessi
áhugi er sprottinn af því, að forustumönnum Alþýðu-
flokksins hefur þótt nóg um vinsældir þær, sem próf-
kjör annarra flokka hafa hlotið meðal almennings.
Öfundin er að verða yfirsterkari óttanum um, að
þessi nýjung leiði til röskunar á valdakerfinu í
flokknum.
Hins vegar eru Þjóðviijamennirnir, sem ráða Al-
þýðubandalaginu, harðákveðnir í að halda gamla lag-
inu. Enda mundi það jafngilda pólitískum dauðadómi
þeirra að gefa fólki kost á að velja og hafna. Þeir hafa
mun meiri áhuga á að efla völd sín í flokknum en
að styrkja flokkinn út á við. Þetta viðhorf mótar af-
stöðu Þjóðviljamanna til prófkjöranna og gagnrýni
þeirra á þá nýjung.
Nú eru prófkjörin afstaðin og nýr þáttur stjóm-
málalífsins að hefjast. Alþingi verður sett eftir viku,
og er undirbúningur þingstarfa kominn í fullan gang.
Þar sem þetta er síðasta þing fyrir kosningar, má
reikna með, að það verði með fjörlegasta móti. Það
eru því þáttaskil í stjórnmálunum þessa dagana. Hinn
persónulegi þáttur, sem einkennir prófkjörin, fellur
í skugga hins málefnalega þáttar, sem einkennir störf
alþingis. í sumar og haust hefur verið deilt um menn
en í vetur verður deilt um málefnL
I
/<
Mannorðsmyrðing
egar maöur lítur vdð fráfaill
Nassers yfir valdaár hans,
þá kemur eitt framar öðru upp
í hugann, og það er að engdnn
maður í alþjóðastjómmálum
síðan Stalin leið hefur venið
umræddur og uppmálaður jafn
illskeytt og svívirðilega og hann
í vestrænum blööum. Það em
vairia til þau iMyrði tungnannar
sem hann hefur ekki verið nefnd
ur í virðulegum og áhrifamikl-
um blöðum eins og New York
Times og Daily Express, blöð
sem með miilljónaupplögum sfn-
um hafa geipileg áhrif á skoð-
anamyndun á Vesturlöndum.
Þar hefur hann ár eftir ár veríð
úthrópaður sem ræningi, þjófur,
lygari og það hefur ekki einu
sinnj vantað að hann væri
hreinlega kallaður glæpamaður,
að ekki sé talað um að honum
hefur einna helzt verið líkt vdð
Hitler, að maður nú ekki tali
um að hann hefur stöðugt ver-
ið stimplaður Rússadindill.
Við hliðina á þessum stöðugu
hatursgreinum á Nasser hafa
svo komið dáfallegar viðeigandi
skopmyndir af honum oftast í
líkj einhvers glæpamanns eöa
morðingja meö vígtennur gleyp-
andi i sig konur og böm eöa
sem stigamaður og ræningjafor-
ingi að ráöast á saklaust fólk.
Þannig hefur hatursáróðurinn
gegn honum staðið svo aö segja
samfleytt í nærri tuttugu ár
sdðan hann leyföj sér aö hrinda
frá ístrubelgnum og hinum ger-
spidJta svallara og kvennabósa
Farúki konungi. Og það er varla
nema eðlilegt aö þessj áróður
hafi haft sín áhrif víðsvegar á
Vesturlöndum. Nasser forseti
Egyptalands hefur veriö idtinn
homauga og hatursauga.
Cjálfsagt er því líka svo variö
1-7 með hann eins og aðra
stjórnmálamenn ekki sízt í
ríkjum þar sem mikil ólga er
undir niöri, að hann hefur
kunnað aö beita tveim skjöldum
og verið þátttakandi í vægðar-
lausri valdabaráttu. En nú þegar
hann fellur frá, og viill þá ein-
mitt svo tiil, að hann gegnir
margföldu sáttahlutverki bæði
fyrir Arabaheiminn út á við og
gagnvart ísraelsrdki og liíka inn-
an Arabaheimsdns, þá hefur nú
loksins á þvl borið, að vestræn
blöð eru byrjuö að ldta hann
nokkuð öörum augum og við-
urkenna mikiivægt starf hans
til að reisa Egyptaland og þar
með allan hdnn fjödmenna Ar-
abaheim úr aldadangri niður-
lægmgu og eymd.
Það má leita að ýmsum skýr-
ingum á þedm furðulegu rang-
færsdum og vildandi áróðri, sem
befur verið rikjandi í vestræn-
um löndum gagnvart Nasser.
Það hefur m. a. verið á það
bent, að þetta stafaöi af þvd, hve
Gyðingar væru áhrifamikldr
einfcanilega í bandarfskum blöð-
um. Ísraels-menn hafd einnig
verið kænir við að útbreiða sina
mynd af ástanddnu I löndunum
fyrir botnd Miðjarðarhafsins,
þeir hafi til dæmis getað taliö
hinum vestræna heimi trú um,
að Israelsriki værj smælinginn
móti hinum arabíska risa, meö-
an ástandið var raunverulega
þveröfugt að ísralesmenn voru
í krafti þekkdngar sinnar og
tæiknimenntunar hið drottnandi
afl á þessu svæði.
Það getur vel verið, að þessi
gyðinglegu áhrif hafi haft sitt
að segja, þó varast verði f því
sambandj að fara að draga upp
myndina af einhverju zíonísku
alheimssamsæri eins og sumir
öfgamenn gera.
Jgn það má einnig finna aðrar
ástæður, sem sjálfsagt eru
mikiu þyngrj á metunum. Þar
ber fyrst að geta þess aö gamia
heimsvaida- og nýlendusjónar-
miðið er lífseigt vestur í Evrópu
og það er alltof naglfast það
gamda viðhorf að líta niður á og
fyrirlita Araba-þjóðirnar sem
annars flokks mannkyn. Það er
alltof útbreidd skoðun, að þær
eigi sér engrar uppreisnar von
úr eymd sinni og fátækt og
skuili una þeim kjörum um ó-
fyrirsjáandega framtíð að vera
lægri mannflokkur og þjónustu-
lið hinna fullkomnu Evrópubúa.
Þegar ArabaþjóÖirrrar eru
svo aö reyna að rísa upp úr
eymdinni undir forustu sterks
leiðtoga eins og Nassers, þá
hneyklsast Ervrópubúar, hvíldk-
ur giski. Hvað eru þessir ræflar
að vilja upp á dekk? Það er nú
meir; frekjan þetta. Maður
minnist þessa sjónarmiös tid
dæmis á sínum tíma, þegar
Nasser steig það skref að þjóð-
nýta Súez-skurðinn. Hvílík
dæmalaus frekja var það ekki
áldtin, og það af þjóð sem ekki
var talin hafa neina þekkingu
eða hæfileika til að reka skurð-
inn og lóssa skip í gegnum
hann. Það var útilokaö að
nokkrir aðrir en yfirmannlegir
evrópskir lóssar gætu unnið
slíkt ábyrgðarstarf.
/~|g þegar minnzt er á Súez-
^ skuröinn kemur einnig
annað afl inn í, og þaö eru hinir
voldugu fjárhagsmunir vestrænu
auðfélaganna. Meö þjóðnýtingu
Súez-skuröarins og meö við-
ieitni til að iosa Egyptaland út
úr vestrænni verzlunareinokun
rakst Nasser harkalega á hags-
muni hins vestræna stórfjár-
magns, og sennidega hefur það
ráðið meira en nokkuð annað
hinni fjandsamlegu afstöðu
vestrænna blaða tid hans. Það
opinberar um leiö einn versta
vankantinn á vestrænni stór-
blaöamennsku, hættudegustu
hlekkina, sem glamrar I, innan
þess hugtaks sem við köllum
prentfrelsi, og það er hve háð
biaðaútgáfan er hinum voldugu
auðfélögum. ÞaÖ er ekkj nóg
með það, að „pressan“ eins og
það er kallað hafi mikilla hags-
muna að gæta vegna heilsíðu-
auglýsinga auðfélaganna, heldur
er hún einnig bundin þeim
gegnum hlutafjáryfirráð yfir
blöðunum. Vegna þes-sa skortir
mjög á þaö, að vestræn blaða-
útgáfufyrirtæki gegni frum-
skyldu sdnni gagnvart aimenn-
ingi aö hadda uppi eðlilegri
þjóðfélagsgagnrýni. Á þvi sviði
er vestræn blaðamennska enn á
tiltölulega lágu stigi. Hún er
meira dýröaróður um sjálfsagða
hluti, hrafl af yfirborði og ber
með sér sifellt viljaleysi og
vöntun á að skyggnast dýpra.
í fáu hefur þetta verið meira
áberandi en í viöhorfinu gegn
Nasser. Hinn sífelldi haturs-
áróður gegn honum hefur m. a.
byggzt á vidjaleysi til aö setja
sig inn í hlutina, vöntim á að
skilja Arabaheiminn og hvaða
hlutverki Nasser hefur gegpt oi
honum.
Hann hefur til dæmis oft-
sinnis verið sakaður um land-
vinningastefnu og þar má vissu-
lega benda á tilraunir hans til
að sameina Egyptaland og Sýr-
land sem varö upphaf hins svo-
kallaða Sameinaöa Arabalýðveld
is. Og sama gildir um tilraun
hans til að ná undir sig ríkinu
Jemen á Arabíu-skaga, en þang-
að sendi hann m. a. egypzkt her-
lið. En ásakanir hans um land-
vinningastefnu í þessum málum
hafa byggzt á algeru þekkingar-
leysi. Menn hafa lokað augun-
um fyrir því, að þrátt fyrir
sundrungu Araba„þjóðanna“
eru þeir undir niðri að miklu
leyti sem ein þjóð. Það er þvd
ekki rétt að líta á siíkar aðgerð-
ir sem landvinningastefnu, held
ur verður aö skoða þær sem
innbyrðis þjóðfélagsátök. Þetta
var til dæmis mjög sláandj í
■i ’ !