Vísir - 14.02.1975, Blaðsíða 6

6
Vlsir. Föstudagur 14. febrúar 1975
VÍSIR
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
y Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Slmar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 44. Slmi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. Slmi 86611. 7 llnur
Askriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Reikningsdæmin bíða
Hver er framleiðni einstakra atvinnuþátta hér )
á landi i innbyrðis samanburði og i samanburði )
við útlönd? Hve lengi er fjárfesting að skila sér i (
hverjum atvinnuþætti fyrir sig? Hvert er hag- i (
kvæmast að beina þvi takmarkaða fjármagni, )
sem þjóðin hefur til umráða? )
Þetta eru meðal mikilvægustu spurninga i (
efnahagslifi okkar. Við höfum hagstofu, þjóð- )
hagsstofnun og ótal hagdeildir i bönkum og öðr- )
um stofnunum, en fáum samt ekki svör við þess- (
um spurningum. Þessar stofnanir vinna mikil- (
vægt starf i öflun tölfræðilegra upplýsinga, en )
virðast ekki þora að stiga skrefið til fulls. )
Ef til vill eru þetta of viðkvæm atriði til þess, að (
hagfræðingar geti fjallað um þau. Þeir vilja ef til (
vill ekki láta stimpla sig sem þjóðniðinga, ef )
niðurstöður þeirra henta ekki hagsmunaaðilum i (
þjóðfélaginu. Þeir óttast ef til vill reynslu ann- (
arra, sem hafa verið að fikta við þessa útreikn- ,)
inga og hafa uppskorið skitkast af hálfu hags- )
munaaðila. (
En þessi þögn sérfræðinganna stuðlar að þvi, (
að umræður um efnahagsmál haldast á lágu stigi <
hér á landi. Kjaftasnakkar komast upp með að )
rugla fólk i riminu. Þeim hefur tekizt að stilla (
heilum atvinnuvegum upp sem heilögum kúm, er (
ekki megi stugga við á neinn hátt. Utan um ))
heilögu kýrnar hefur svo myndazt fjölmenn \)
prestastétt, sem ræðst gegn sérhverri tilraun til t(
að mæla heilögu kýrnar i tölum framleiðni vinnu /(
og fjármagns. \)
Að sjálfsögðu þarf þjóðin að vita, hvaða at- (
vinnuþættir okkar eru samkeppnishæfir i saman- (
burði við hliðstæða erlenda atvinnuþætti, hvaða )
atvinnuþættir hafa góða von um að verða sam- )
keppnishæfir i slikum samanburði og hvaða at- (
vinnuþættir eru i vonlausri samkeppnisaðstöðu. (
Þetta er unnt að reikna út, en er ekki gert. )
ísland hefur ekki náð að safna miklum þjóðar- )
auði. Takmarkað fjármagn er til umráða til fjár- (
festingar á ári hverju og það þarf að nýta sem (
bezt. Við höfum grun um, að i súmum atvinnu- )
þáttum skili fjármagnið sér alls ekki, i öðrum ((
seint og illa og i enn öðrum með mjög skjótum /(
hætti. Þetta er unnt að reikna út, en er ekki gert. ))
Þjóðin þarf að sjálfsögðu að fá að vita, hverjar \\
eru heilögu kýrnar i efnahagslifi landsins, kýrn- (
ar, sem soga til sin fjármagn og eyða þvi til litils (
eða einskis. Með slikri vitneskju væri auðveldara )
að beina fjármagni og starfsorku til þeirra )
greina, sem fljótastar eru að skila þjóðarbúinu (
arði, sem siðan er unnt að leggja i nýja fjárfest- (
ingu. )
Við slikt mat koma að visu önnur sjónarmið til )
álita en hið hreina peningalega sjónarmið. Við (
teljum til dæmis eðlilegt að stuðla að vissu marki (
að jafnvægi i byggð landsins. En enginn veit, hve )
mikið atriði eins og byggðastefnan kostar að öllu (
samanlögðu, — byggðasjóði, lánakjörum, styrkj- (
um, uppbótum, niðurgreiðslum, verðjöfnun og )
ýmsum framkvæmdum. Ef þetta væri vitað, væri )
auðveldara að meta, hve mikilli byggðastefnu (
þjóðfélagið hefur efni á. (
Hagstofnanir þjóðarinnar eiga að hefja störf á ))
þessum sviðum, þótt slikt muni kosta nokkurn \(
úlfaþyt. Við höfum hreinlega ekki efni á að láta ((
þessi reikningsdæmi biða. ))
—JK \
iiiiiiiiini
asiwM
UMSJÓNt G. P.
Stirðleg
trúlofun
Alvarlegur ágreiningur
viröist spilla því, að af
hjónabandinu verði milli
Túnisog Libýu, eins og ætl-
azt hafði verið til, þegar
lýst var með hjónaefnun-
um öllum til mikillar furðu
fyrir rúmu ári.
Eftir fund, sem þeir áttu, Habib
Bourguiba forseti Túnis og Mu-
ammar Gaddafi leiötogi Libýu, á
eyjunni Djerba i Miðjarðarhafi,
var þvi lýst yfir 12. janúar 1974,
að þessi tvö riki ætluðu að renna
saman I eitt.
Það var þá i annaö sinn sem
Gaddafi biðlaði til annars rikis
um að mynda eina heild með
Libýu. 1 fyrra sinniö snerist
Egyptum hugur á siðustu stundu,
þegar átti að fara að leiða þá til
altaris.
Óheppnin viröist ætla aö elta
Gaddafi I þessum sameiningar-
hugsjónum, þvl aö ekki voru
margir dagar liðnir frá yfir-
lýsingu þeirra Bourguiba á
Djerba, þegar Túnismenn fóru aö
sýna á sér hik. Sáu þeir ástæðu til
þess að taka það mjög skýrt
fram, aö þar heföi einungis verið
um viljayfirlýsingu að ræða af
þeirra hálfu. Slikt yröi aö fram-
kvæmast i áföngum og þá algjör-
lega I samráöi við Maghreb-lönd-
in, eins og sambandið milli Túnis,
Alsír og Marokkó er i daglegu tali
nefnt. — Ennfremur lýstu ráða-
menn Túnis þvi yfir, að breyta
þyrfti stjórnarskrá landsins, svo
að unnt yrði að hafa atkvæða-
greiöslu um sameiningarmálið og
leggja það undir dóm þjóðarinn-
ar.
Siðan liður og blður og ekkert
ber til tíðinda, nema Libýumenn
vilja túlka samkomulagið sem
svo, að sameiningin eigi að fara
fram þegar i stað. Koma eigi á
sameiginlegri rikisstjórn, sam-
eiginlegri stjórnarskrá, einn og
sami þjóðfáninn, einn forseti og
einn her fyrir báða.
Næstu mánuöina er allt slétt og
fellt á ytra yfirborði þessarar
trúlofunar. Fyrir skömmu hélt
Habib Chatti, utanríkisráðherra
Túnis, þvi fram i franska útvarp-
inu að allt væri i lukkunnar vel-
standi hjá þessum tveim. — Þó er
það smám saman aö verða ljós-
ara eftir þvi sem dregst á lang-
inn, að athöfn verði látin fylgja
orðum, aö einhver ágreiningur
hlýtur að vera.
Fyrir nokkrum mánuðum gerði
Túnisstjórn fyrirspurn til Libýu
og fór fram á, að nánar yrði gerð
grein fyrir þeim skuldbindingum,
sem Libýa hafði gert viö Egypta-
land og Arabasambandið. Þetta
var hunzað og ekkert svar barst.
Hefur Bourguiba illa tekizt að
leyna þvi, að honum var misboö-
ið. Samtimis þvi hefur það skeð,
að allar áætlanir um samvinnu
landanna beggja á sviði tækni,
efnahags og fjármála hafa verið
lagðar á hilluna i bili.
Ofan á þetta bætist svo deila
um, hvernig skipta skuli Gabes-
flóa, sem þessi tvö lönd liggja að,
á milli þeirra. Það er viðkvæmt
mál, þvi miklir hagsmunir eru
þar I húfi. 1 flóanum hafa nefni-
lega fundizt miklar oliulindir.
Túnismenn lögðu til, að þetta
ágreiningsmál yrði lagt fyrir al-
þjóðadómstólinn i Haag til úr-
skuröar. Þvi hafa Libýumenn
ekki svarað.
Auk þessa hefur svo komið upp
alls konar minni krytur vegna
sérkennilegra siða hvorrar þjóð-
ar fyrir sig. Þannig brást Túnis
illa við, þegar Gaddafi ofursti lét
frá sér fara yfirlýsingar, sem
gagnrýndu, að konur I Túnis
mættu vera á almannafæri án
þess að hafa blæjur fyrir andlit-
inu. Leiðtogi Libýu sagði, að þetta
væri ómerkilegt túristabragö.
Slíkt smáþras hefur auðvitað
hjaðnað niður jafnóðum, en það
hefur þó engin bætandi áhrif á
sambúöina. Hefur þar ekki gætt
neins sérstaks innileika að
undanförnu.
Þar til núna i byrjun þessa
mánaðar, aö þessir tveir ná-
grannar hittust að máli og undir-
rituðu samkomulag, sem snertir
hag einstaklinga beggja rikjanna.
Þar var mörkuð afstaða til
eignarréttar einstaklinga, búsetu
Túnismanna i Libýu og öfugt,
trygging á fjárfestingum hvors
um sig hjá hinum, almennar
tryggingar (en um 25 þúsund
Túnisbúar starfa i Libýu) og
málakennslu.
Þegar I ljós kom á slnum tima,
að Túnismenn höfðu fengið bak-
þanka eftir fögru fyrirheitin á
Djerba-eyju, skýrðu menn það
svo, að hugarfarsbreyting hefði
orðið hjá Bourguiba. Birtist það i
þvi, að forsætisráðherra hans,
Hedi Nouira, lýsti samrunanum
sem „stökki út i myrkrið”.
Mohamed Masmoudi, utanrikis-
ráðherra, sem almenningur hafði
gagnrýnt fyrir að vera heilinn að
baki sameiningarloforðunum,
var látinn vikja og annar settist i
hans embætti.
Það hafði áður verið yfirlýst
skoðun Bourguiba forseta, að efla
ætti einingu Arabarikjanna meö
eins konar stækkun Maghreb-
bandalagsins, sem teygði sig þá
frá Mauretaniu til Libýu. —
Gaddafi ofursti hefur fyrir sitt
leyti litið svo á, að slik eining væri
bezt tryggð með samruna rikj-
anna, allra Arabalandanna helzt.
Þegar tilraun hans til samein-
ingar við Egyptaland mistókst,
sneri hann sér vestur á bóginn til
Túnis.
Það var haft eftir áreiðanlegum
heimildum I þann tima, að svo
langt heföi Gaddafi komizt á
Djerba, að gerður hefði veriö ráð-
herralisti þeirrar rikisstjórnar,
sem taka átti við, þegar ríkin
væru orðin eitt. Þvi heyrðist
fleygt, að Bourguiba hefði átt að
vera forseti, en Gaddafi varafor-
seti og hugsanlegur eftirmaöur
hins.
Nú hagar svo til, að Túnis er
ekki nema einn tiundi af Libýu að
flatarmáli. Libýa er 1.759540
ferkilómetrar. Túnisbúar eru á
hinn bóginn fimm milljónir,
meðan Libýumenn eru tvær og
hálf.
Frá sjónarhóli Túnisbúa tákn-
taöi sameining rikjanna aukna at-
vinnu fyrir þá við oliukatla Libýu
— og hlutur i auðugustu oliulind-
um heims.
En sá hængur er hins vegar á,
að ibúar Libýu eru að meirihluta
strangtrúaðir múhammeðstrúar-
menn, meðan Túnisbúar hafa
verið i meiri snertingu við vest-
ræna menningu og tekið upp eftir
henni aukið frjálslyndi á ýmsum
sviöum, þar sem hlutur konunnar
er til að mynda meiri en annars
meöal múhameöstrúarmanna.
Meðan allt var i lukkunnar velstandi: Bourguiba forseti Túnis (t.h.) og Gaddafi ofursti aka um götur
Djerbaeyju og baöa sig I trúiofunarsælunni.