Lesbók Morgunblaðsins - 05.01.1941, Blaðsíða 5

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
5
„Hvar um slóSir frægur fer
fóstur-móðurinnar.
Heillir góðar gefist þjer
guðs og þjóðarinnar".
Sesselja Helgadóttir, móðir
Guðmundar Daníelssonar í
Svignaskarði og þeirra syötkina,
var uppalin hjá Guðmundi til
15 eða 16 ára aldurs. Eftir
henni eru hafðar þær 5 vísur er
koma hjer næst á eftir:
„Höldum gleði hátt á loft,
helst það seður gaman.
Þetta skeður ekki oft,
að við kveðum saman“.
Þessa vísu hefi jeg heyrt
eignaða Jóni Ásgeirssyni á Þing
eyrum. Einar E. Sæmundsen
segir að höfundur hennar sje
talinn að vera Nikulás skáldi,
húnvetningur. Enga sönnun
veit jeg á þessu, en tel ólíklegt
að Sesselja hafi ekki vitað hjer
rjett svo kunnug sem hún var
Guðmundi, og set því vísuna
hjer.
Hestavísa:
„Geira reystum ríð jeg geyst,
reyndum hreysti dugi,
grjóti þeysti af leiðum leist,
ljóma^r í neistaflugi“.
Þetta var kveðið á glugga
um kvöldtíma:
„Hjer sje guð á glugganum,
Gvendur úti bíður,
skýldur næturskugganum,
Skjóðu sinni ríður“.
Átti hryssu, er Skjóða hjet.
Þessi vísa hefir líka verið eign-
uð öðrum, en þar sem hann átti
Skjónu, verður það sterk sönn-
un fyrir því, að vísan sje rjett
feðruð.
Á yngri árum var Guðmund-
ur trúlofaður stúlku, sem þó
varð ekki til frambúðar. Hitti
hann hana löngu síðar norð-
ur í landi, þekti hún hann ekki
þá kvað hann:
„Þú mátt grunda í þankareit,
þar býr undir frami.
Ástar bundin áður heit,
er Guðmundur sami“.
Hjá Guðmundi var vinnu-
kona, sem Gudda var kölluð,
fjell henni ekki vistin og gekk
burtu. Þá kvað hann:
„Hjá mér Gudda hafði dvöl,
hún var rellubudda, —
var að nudda, um vistakvöl,
vann svo burtu snudda“.
Strákur nokkur, ófyrirleitinn,
sundreið Norðurá, en áin var í
miklum vexti:
„Hleypti á sundi halurinn,
hann er fundinn trassi,
beislahundinn hófa sinn
hafði undir rassi“.
vísur hans eiga skilið að geym-
ast því þær eru góðar og ágætt
sýnishorn af alþýðukveðskap
og hugsunarhætti þess tíma
J B.
Stefán Jónsson:
wdnir j^estír
Þessa vísu sagði mjer Ásgeir
bóndi á Haugum.
Eftir Sigurði bónda á Haug-
um eru hafðar vísur þær, sem
hjer fara á eftir, en honum
sagði þær Kristófer Finnboga-
son á Stóra-Fjalli, en hann var
góður kunningi Guðmundar.
Eitt sinn er þeir hittust, færir
Kristófer honum brennivín á
silfur-brúnu horni, þá kvað
hann:
„Ljóða nomin vaknar við,
vínið ornar þekka,
eftir fornum alda sið
af skal horni drekka“.
Kveðið á ferð í jeljaveðri:
„Vínið kætir seggi senn,
sorg upp rætir pelinn,
hvert á fætur öðru enn
okkur mæta jelin“.
Stuttu fyrir andlát sitt orti
hann þessar vísur, þá nokkuð
drukkinn:
„Um guðs náð og aðstoð hans,
ef menn gáðu biðja.
Þá mun dáð og dyggðir manns
dróttins náSin styðja.
Á nýjum akri eilífSar,
endurvakinn maður,
með englakvaki jeg mun þar
undirtaka glaður“.
Sesselja telur Guðmund hafa
verið óvenjulega drenglyndan
mann og ljúfmenni í allri um-
gengni. Dauða hans bar þann-
ig að, að hann var á ferð milli
bæjanna Stóru-Skóga og Litlu-
Skóga, fær hann þá eitt slagið
og hittist svo á að hann fellur
niður í læk, sem þar rennur og
var örendur, er að var komið,
þetta var síðast á árinu 1858
eða fyrst á árinu 1859. Svona
ömurlega endaði æfi hans, en
Þeir fara ekki hratt yfir heiminn,
nje hafa í áætlun frest,
og áfram um grákaldan geiminn
þeir ganga í samfeldri lest.
Án líknar þeir leika sjer flestir
að lífi hvers einasta manns
og eins koma — óboðnir gestir,
þar inn, sem er glaumur og dans.
Þjer tjáir ei annað en opna,
ef einn þeirra á dyr þínar ber.
Ei þýðir að þrífa til vopna,
því þeir eru óvígur her.
Um frægð þína og hvernig þjer
farnast
það fást þessir piltar nú smátt.
Við kvenfólkið glettast þeir gjarn-
ast
og gera það hrukkótt og blátt.
Um sótara og prest gildir sama
og sýslumann piltum þeim hjá,
hvern ráðherra að lokum þeir lama
því lögregla ei stoðar við þá.
Þeir leggja’ oss án líknar í valinn
að lokum, og er það svo tamt,
að Hitler og Hermann og Stalin
þeir hirða á endanum jafnt.
Þótt litla þeir gefi þjer gleði,
nei, góði minn, lát það ei sjást.
Og tak þeim með glaðværu geði
og gletni og það verður skárst.
Hugsaðu ei vitund um háska,
nje hirtu nm þinn síðasta blund,
en gakk þeim í móti með gáska
og gleð þig við líðandi stund.
Eiginkonan: Hvers vegna hefir
þú klipt út úr blaðinu greinina,
„Hvernig maður verður 100 ára“ 1
Hann: Jeg var hræddur um, að
móðir þín rækist á hana.
★
Hún: Ef jeg væri þú, faiyndi
jeg hafa hegðað mjer betur á
dansleiknum-------
Hann: Já, auðvitað!