Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1949, Blaðsíða 14
<?. o, 7/
^Jjera /ýoti ^Jh
torarenóen:
HAFNABRUNNUR
KANNAN (stærðin sjest á samanburði við sígarettupakkann)
ÞEGAR JEG~ ólst upp hjá fóstur-
foreldrum 'mínum í Kotvogi, var
það föst regfa hjá mjer í hvert
skipti sem jeg fór fram í gesta-
stófu, að virða fyrir mjer með að-
dáun stóra skrautlega leirkönnu,
sem var upphleypt með rósum og
gyllt. Hún stóð upp á skattholi
fóstra míns, og var þaðan aldrei
hreyfð nema á hátíðlegustu augna-
blikum ættarinnar.
Þessi kanna á sjer langa og ein-
kennilega sögu og skal nú reynt
að stikla á helstu æviatriðum henn-
ar.
Bjarni Guðnason formaður í
Kotvogi, sem dáinn er fyrir nokk-
uð mörgum árum, sagði mjer að síð
asti kaupmaðurinn á Básendum,
Hindrik Hansen, hefði keypt könn-
uria í Kaupmannahöfn og hefði hún
verið í búðinni á Básendum um
tíma en ekki gengið út, sök-
um þess hve dýr hún var. Þá var
það að kannan fluttist til Kefla-
víkur og er ekkert um hana vitað
eftir það fyr en 1819 að Ketill Jóns-
son bóndi á Svalbarða á Álftanesi
kvæntist. Þá fjekk hann könnuna
hjá Christen Adolphc Jacobæus,
dönskum kaupmanni í Keflavík.
Ketill Jónsson var glímumaður
góður, og meðan hann bjó á Álfta-
nesi glímdi hann við skólapilta á
Bcssastöðum. Um þctta orti Grím-
ur Thomscn kvæðið: Bændaglím-
unu, þar segir skáldið:
Glímuna man jeg miklu enn
mörgum þótti að gaman
er lærðir sína’ og leikir menn
^ciddu hcsta saman-------
ug
Harði Geu með hælkr ckuui
hnykkinn skæða Bjarni
Sigurður efldi sveiflarinn
svima hvergi gjarni
feldi hann marga uns Ketiis
kraftur
keyrði loks á bak hann aftur.
Eftir bændaglíinur var stundum
drukkið púns úr könnu Ketils.
Ketill Jónsson flutti suður i
líafnir 1831 og bjó fyrst í Kirkju-
vogi eitt ár cn í Kotvogi eftir það
Árni biskup Helgason i Görðum
v'ar vinur Ketils Jónssonar og
heimsótti hann á yfirreiðum um
prófastsdæmið. Tók Ketill honum
altaf forkunnar vel og veitti bisk-
upi púns í könnunni. Árni biskup
gaf könnunni naínið Haínabruun-
ur.
Sonur Ketils Jónssonar, Ketill
dannebrogsmaður, sem var mikil-
menni og framkvæmdamaður,
bygði meðal annars núverandi
Hvalsneskirkju úr höggnu grjóti.
Hann fekk könnuna eftir lát föður
síns og á árunum 1860—70 mun
viðgerð hafa farið fram á botni
könnunnar, þvi hún var þá orðin
gatslitin, svo oft hafði verið hrært
upp í henni. — Á árunum 1880 gaf
Kctill og Ingigerður systir lians
könnuna norður að Bæ i Hrútafirði,
þeim hjónunum Sigurði Sverris-
syni sýslumanni og frú Ragnhildi
konu hans, sem var mágkona Ingi-
gerðar.
I’ar var kannan til 1907 að frú
liildur Jónsdóttir Thorarensen
giftist yngsta Kath í Kotvogi, eu