Lesbók Morgunblaðsins - 25.09.1955, Blaðsíða 11

W tESBÖK MOEGUNBIIAÐSINS
JM
CMC^CU/CL
(
n. LEIKAR OG LEIKFÖNG
F VÉR viðurkennum að leikar
sé starf barnanna, þá leiðir
af sjálfu sér, að leikföngin eru
áhöld þeirra. Ef vér skiljum svo
ennfremur, að leikur barnanna
er látalæti frá sjónarmiði full-
orðinna, þá skiljum vér einnig
að leikföngin þurfa ekki að vera
regluleg verkfæri, eins og verk-
færi inna fullorðnu.
Flest börn fá of mikið af leik-
föngum. Mörg af þessum leik-
föngum eru ekki góð verkfæri
handa þeim. Þeim er ætlað alveg
ákveðið hlutverk í stað þess að
þau eiga að vera til margra hluta
nytsamleg. Leikföng bamanna
verða að vera mismunandi eftir
aldri þeirra, og mismunandi eftir
því hvernig á að nota þau. Hvort
leikfang nær tilgangi sínum sést
bezt á því hvort það fullnægir
kröfum barnsins og hvort það
þroskar hugmyndaflug þess og
áhuga.
Frá sjónarmiði barnanna á
leikfang ekki að hafa neinn
ákveðinn tilgang, heldur sé hægt
að nota það í margs konar til-
gangi. Leikfangið er þeim mun
betra sem bamið getur breytt
oftar um hlutverk þess. Ef eitt-
hvert leikfang getur einu sinni
verið skip, öðru sinni hús, eða
borð eða stóll, eða þá bíll, sleði,
rúm o. s. frv., þá er það mörgum
sinnum betra en leikfang, er að-
eins getur verið eitt aí þessu.
Margbreytileikinn í notkun þess,
hæfileiki þess til þess að skifta
um hlutverk í hug og höndum
barnsins, er höfuðkostur.
Þegar foreldrar velja leikföng
handa börnum sínum, ætti þeir
að byrja á því að líta á það frá
sjónarmiði barnsins. Þeir eiga
ekki að fara eftir því hvað þeim
sjálfum finnst fallegast, því að
gildi leikfangsins er algjörlega
undir því komið hvernig barninu
tekst að nota það. Falleg leik-
föng geta verið alveg gagnslaus,
vegna þess að þau fullnægja
ekki þeim kröfum, sem bamið
gerir til leikfangs.
Pluto. Hann heldur að Marz hafi
orðið fyrir árekstrum af loftstein-
um eða smástirnum, og að græni
liturinn stafi af gróðri, sem hefur
náð að þroskast í skjóli gíganna,
sem af þesum árekstrum hafa
myndazt.
Dean B. McLaughlin prófessor í
stjörnufræði við háskólann í Mic-
higan hefur nýlega komið fram
með þá tilgátu, að þessir dökkvu
blettir á Marz muni vera eldfjalla-
aska, sem hefur fokið saman. En
þetta fær trauðla staðizt, eða hvern
-ig ætti vindar að feykja eldfjalla-
ösku saman á svo stóru svæði, en
láta óhreyfðan rauða sandinn á
eyðimörkunum allt um kring?
Hvernig stendur á því að rauði
sandurinn berst ekki yfir þessa
fláka og þekur þá alveg? Og hvem-
ig stendur á því að þessir flákar
stækka og minnka allavega? Og svo
höfum vér engar sannanir fyrir því
að nokkur eldfjöll sé til á Marz.
Sumir vísindamenn halda því
fram, að eldgos geti ekki átt sér
stað á hnöttum, sem eru undir
ákveðinni stærð. Marz er rétt á
takmörkum þessa.
Ég fæ ekki betur séð en bezta
skýringin á hinum grænu blettum
á Marz sé sú, að grænn gróður geti
skotið kollinum upp úr rauðum
sandinum á vissum tímum. Um 5/8
hlutar af yfirborði Marz er eyði-
mörk á borð við Sahara. Og rann-
sóknir, sem gerðar voru 1954, sýna
að mestur hluti yfirborðsins er þak-
inn ryki eða sandi. Svo mikil vatns-
þurð er þar, að á meiri hluta hnatt-
arins eru engin lífsskilyrði fyrir
gróður. Það er aðeins á hinum blá-
grænu blettum, er koma fram á
sumrin og eru í námunda við vætu
frá heimskautinu, að litaskiftf
verða á yfirborðinu.
Allt það, er vér vitum um Marz,
bendir til hrörnunar, og að þessi
grænu litbrigði sé vottur um lífið,
sem þar er að fjara út og hverfur
bráðum. Og þarna sjáum vér
hvernig einhverntíma mun fara
fyrir jörðinni.

- i. -Jt ■ Íl -i.'lÍÖL. ÍS. I jíi
Verkfall
endar með ósköpum
t VETUR sem leið, nánara tiltekið 9.
febrúar, hófst allsherjar verkfaU
í Sierra Leone á vesturströnd Afriku.
Kröfðust verkamenn hærri launa. Ann-
ars hafði verið vinnufriður þar í landi
í nær 30 ár.
Þegar daginn eftir notuðu stjómleys-
ingjar og óaldarlýður sér það að hefja
óspektir í höfuðborginni Freetown. I
skjóli verkfallsins. Æstu þeir múginn
til ofbeldisverka og var gerður að-
súgur að lögreglunni og var barizt
heilan dag. Múgurinn kveikti í lög-
reglustöðinni, drap einn lögregluþjón
og náði öðrum á vald sitt. Síðan var
ráðizt með grjótkasti á glugga, götu-
ljósker og bíla. Götur voru rifnar upp
svo að vatnsveita borgarinnar eyði-
lagðist og borgin varð vatnslaus. Múg-
urinn réðist inn í sölubúðir til rána.
Komu menn þaðan með fullt fangið af
alls konar vörum, en urðu þá fyrir
árásum félaga sinna og varð harður
bardagi út af ránsfengnum. f þessum
æðisgengnu látum særðust 100 menn
svo, að flytja varð þá í sjúkrahús, en
17 þeirra dóu. Skothríð kvað stöðugt
við í borginni og varð þetta ekki stöðv-
að fyr en herlið var kvatt á vettvang.
Tjónið var þá metið um 8 milljónir
króna.
Þegar svo var komið leizt verkfalls-
mönnum ekki á blikuna. Þeir aflýstu
verkfallinu „til þess að sýna stjóm-
inni og þjóðinni, að vér eigum enga
hlutdeild í þessum óspektum og hrjrðju
-verkum".