Lesbók Morgunblaðsins - 17.08.1958, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
413
Litblinda
Hvað er raunveruleiki?
ÞAÐ VORU þeir Kopernikus
Kepler og Galileo, sem lögðu
grundvöllinn að stærðfræðilegum
vísindum. Þeir töldu að stærð-
fræðin væri lykillinn að alheims-
vísindum, og þess vegna væri það
eitt raunverulegt, sem hægt væri
að útskýra á stærðfræðilegan hátt.
Galileo tók þar dýpst í árinni
Hann sagði að hlutina væri hægt
að mæla, fyrirferð þeirra, lögun,
þunga þeirra og hraða ef þeir eru
á ferð, hvort þeir eru litlir eða
stórir 1 samanburði við aðra hluti
o. s. frv. En hitt kæmi ekki málinu
við hvort þeir væri hvítir eða
rauðir, beizkir eða sætir, þöglir eða
gerðu hávaða, vel eða illa lyktandi.
Þessir eiginleikar, litur, hljóð, þef-
ur o. s. frv. væri eingöngu ímynd-
aðir eiginleikar, sem skynfæri
mannanna hlfði búið til og síðan
gefið nöfn. Það væri aðeins skiln-
ingarvitin, sem gæti numið söng
fuglanna, ilm blómanna og fegurð
kvöldroðans. Hinn raunverulegi
heimur sé ekki annað en samsafn
efnislíkama, mismunandi að stærð,
lögun og þunga, er berast litlausir,
þöglir og lyktarlausir um rúm og
tíma.
Enn eimir eftir af þessari skoð-
un, enda þótt heimspekingar hafi
sýnt fram á, að hinir „raunveru
legu“ eiginleikar hlutanna sé ekki
hót raunverulegri en hinir „ímynd-
uðu“ Hug mannsins hafi þurft til
þess að uppgötva alla eiginleika
hlutanna, og það sé ekki rétt að
flokka þá í „raunverulega“ og
,ímyndaða“ eiginleika, enda þótt
mæli stærðfræðinnar sé hægt að
leggja á nokkra þeirra, en aðra
ekki.
Hér skal nú aðeins minnst á einn
BILFERJUR
Nauðsynleg samgöngutæki einnig hérlendis
Bílferjan
„Vangsnes“
á Sogni.
EG HEFI áður (að mig minnir)
sent Lesbók dálítinn greinarstúf
um bílfer'ur í Noregi, sem þar eru
smíðaðar (ekki ,,frarnleiddar“) til
að .tengja saman bílvegi beggja
megin hinna löngu fjarða Vestur-
Noregs (Harðangursfjörður 150
km„ Sognsfjörður 180 km„ Þránd-
heimsfjörður 150 km.) Einnig
ganga bílferjur milli lands og
hinna stærri byggðra eyja.
Bílferjur þessar eru einskonar
„flotbrýr“ um þvera firði og rúma
runu af bílum. Taka þá við
bryggjur hinumegin. Og síðan er
ferðinni haldið áfram.
Um hinn langa, fjölfarna Sogn-
sæ fara allmargar bílaferjur, og er
enn bætt við nýum. Ferjan
„Vangsnes“ er nýhlaupin af stokk-
unum. Hún rúmar 15 bíla og 150
farþega auk skipshafnar. Ferjan er
28,5 m. löng, 8,57 m. br. og 3,2 m
djúp undir þilfari. Tveir 120 ha.
hreyflar með 2 skrúfum knýja
ferjuna og veita henni 10 mílna
ganghraða. Stýrin eru tvö, stjórn-
að með vökvaþrýstivél, sem gerir
stjórn auðvelda og létta.
Ferja þessi ar eign Eimskipafé-
lags Firða- og Sygnafylkis, sem
hefir fastar ferðir um allt fylkið og
suður til Björgvinjar, sérstaklega
á sumrum, þegar ferðamanna-
straumur er mestur, bæði austan
yfir Löngufjöll og langleiðis Vest-
anfjalls. Fer mesti fjöldi erlendra
ferðamanna um þessar slóðir á
sumrum.
□
Ósjálfrátt dettur manni í hug:
— Hvenær kemur bílferja á ísa-
fjarðardjúp, Arnarfjörð og Dýra-
fjörð?
Helgi Valtýsson.
af hinum svokölluðu „ímynduðu"
eiginleikum, sem taldir eru stafa af
skynjun mannsins. Það er litskynj-
anin. En hún verður að teljast mjög
„raunveruleg“, að minnsta kosti 1
lífi mannanna.
Talið er, að margar lifandi verur
skynji ekki liti, enda þótt þær hafi
sjón í þeirra augum eru ekki aðrir
litir til að hvítt og svart, eða öllu
heldur ljós og skuggar. Umnverfi
þeirra verður líkast einfaldri ljós-