Lesbók Morgunblaðsins - 29.10.1961, Blaðsíða 11

LESBOK MORGUNBLAÐSINS
495
Smásagan;
í Sierra Madre fjöllum
ÞETTA er lítill kafli úr bókinni „Apache-Indíánarnir“ eftir Helge
Ingstad, og segir þar frá því er hann var að ferðast í vestanverð-
um Sierra Madre fjöllum í Mexíkó. — Helge Ingstad hefir nú ný-
lega vakið athygli á sér er hann fann fornnorrænar húsarústir íNý-
fundnalandi.
félagsins bauð mér einn sunnudag
á skemmtisiglingu á ánni. Á heim-
leiðinni fórum við fram hjá
skemmtiskipi franska sendiherr-
ans og vélin var stöðvuð svo að
eg næði mynd af því. Það var
yfirsjón, vélin vildi ekki fara á
stað aftur. Straumurinn bar okk-
ur að hinum bakkanum, en þang-
að var bannað að fara, vegna þess
að Viet Cong höfðu myrt fransk-
an lækni, sem hætti sér þangað.
Eg horfði á grænleita leðjuna við
bakkann og skógarþykknið fyrir
ofan. Allt í einu komu tveir menn
með barðastóra hatta út úr skóg-
inum og störðu á okkur. Eg veif-
aði til þeirra, en þeir svöruðu
ekki. í sama bili fór hreyfillinn
á stað og við brunuðum burt frá
þeim.
Menn voru síhræddir um að
verða myrtir í svefni. Sumir ráð-
andi menn í Saigon þorðu aldrei
að sofa heima, þeir fengu að sofa
annars staðar og sína nóttina í
hverjum stað.
Stjórnin hafði vopnað 60.000
borgara og 40.0000 varaliðsmenn.
En þrátt fyrir það hafði henni
ekki tekizt að kveða niður ótta
íbúanna. Og þó var enn óhægara
um vik norður í landi, í héruð-
unum Bahnar, Jarai, Sedang og
Rhade. Þar eiga heima um 20
kynflokkar, sem Vietnammenn
þekkja ekki og suma þeirra þekkja
hvorki trúboðar né vísindamenn.
Þarna tróðu Viet Cong sér inn.
Foringjar þeirra giftust bænda-
dætrum og hétu því að stofna
þar sjálfstætt bændaríki. Þeir
komu sér fyrir í leynistöðum
hingað og þangað og skutu her-
menn stjórnarinnar. Reynt var að
fá hásléttubúana til þess að flytja
saman svo að þeir væri öruggari,
en þeir kunnu bezt við sitt frjálsa
líf.
Lengi hefir verið ófriður í þessu
ÞAÐ dimmdi og myrkur lagðist yfir
skóga og fjöll. Bíllinn hoppaði og
skoppaði á ósléttum veginum. Eftir
nokkra stund nam hann staðar í litl-
um dal. Þar mátti lita ljós í skóg-
ium og glytti í tjöld. Þarna var
bækistöð hermanna, sem unnu að því
að lagfæra veginn. Eg hafði ekki
orðið var við að neinar endurbætur
hefði verið gerðar á þeim vegi, sem
við höfðum farið, og hvergi var þar
brúnasteina að sjá. En hér niðri í
sléttum dalnum voru hermennirnir að
setja brúnarsteina meðfram vegin-
um.
Nokkrir menn komu utan úr myrkr-
inu og spurðu eftir bréfum, eða þeir
komu með bréf. Bílstjórinn tók á
móti bréfunum, skoðaði þau vandlega
bæði að framan og aftan, og spurði
landi. Það eru ekki nema sex ár
síðan að barizt var með sprengjum
og fallbyssum í sjálfri höfuðborg-
inni Saigon. Og í nóvembermán-
uði 1959 gerðu hermenn uppreisn,
vegna þess að þeim þótti forset-
inn ekki nógu skeleggur í baráttu
sinni við Viet Cong. Þá fellu 400
menn. Það var engin furða þótt
almenningur byggist við hinu
versta. „Ekkert annað en krafta-
verk getur bjargað okkur“, sagði
leiðsögumaður minn. „Eg hefi
ekki trú á því þótt Bandaríkja-
menn vildu berjast með okkur, að
þeir reyndust betur í fenjamýr-
unum og frumskógunum heldur en
Frakkar“.
svo einhvers um hvert bréf. Hann
var ekki einn af þessum kærulausu
póstmönnum, sem láta sér nægja að
taka við bréfum. Hann taldi það
borgaralega skyldu sína að fá að
vita frá hverjum bréfið var, hver
ætti að fá það, og hvert væri efni
bréfsins.
Svo var haldið áfram langa lengi.
Skyndilega sáum við nokkrar grænar
týrur rétt framundan. Þarna stóðu þá
þrír sléttuúlfar og störðu í bílljósin.
Bílstjórinn þreif byssu og skaut
nokkrum skotum út í loftið. Þá hurfu
þessar grænu týrur.
Nú lá leiðin niður snarbratta
brekku, og annan eins veg hefi eg
aldrei þekkt. Það var svo mikill hlið-
halli á honum að eg var dauðhrædd-
ur um að bíllinn mundi velta.
— Hér er 100 metra hengiflug til
hliðar við okkur, sagði bílstjórinn
ósköp rólegur, og hér fór bíll út af
fyrir viku. í honum voru nýgift hjón
og þau voru að flytjast til síns nýa
heimilis og höfðu alls konar húsgögn
með. Þar á meðal var spegill, og
slíkur spegill! Hann var í svo fallegri
gullumgjörð, að enginn hefir séð neitt
þvílíkt. Og svo fór bíllinn fram af.
— Hvernig reiddi þeim af? spurði
eg.
— Hvernig þeim reiddi af? Spegill-
inn fór auðvitað í þúsund mola.
— Eg átti við nýgiftu hjónin, sagði
ég-
— Þau fóru með. En það var sann-
arlega raunalegt með þennan fagra
spegil, því að annan eins grip hefir
enginn maður séð.
' Við komum að þorpi, ep sáum
lítið af því vegna myrkurs. Bíllinn
skrönglaðist fram hjá nokkrum leir-
kofum. Dyrnar stóðu opnar, dauf