Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1964, Blaðsíða 2

SVIP-
MVND
au fáheyrðu tíðindi hafa gerzt
Frakklandi, að fram er kominn
maður, sem hyggst etja kappi við
Charles de Gaulle um forsetaem-
bættið í næstu kosningum, hvenær
sem þær verða haldnar. Þessi full-
hugi er hinn 55 ára gamli Gaston
Defferre, sem stjórnar stærstu hafn-
arborg Frakklands - og annarri
stærstu borg landsins, Marseilles.
Þessi borg er fræg fyrir úfnar kosn-
ingahríðir, og eitt sinn lá Defferre
rúmfastur í þrjár vikur eftir handa-
lögmál við kommúnískan andstæð-
ing sinn á kosningadaginn. Hann er
sem sagt hvergi smeykur við harða
eða kröftuga andstæðinga. Þó ekki
sé vitað með vissu, hvenær forseta-
kosningarnar fara fram, er talið að
það verði í síðasta lagi undir árs-
lok 1965.
Gaston Defferre á fyrir höndum það
erfiða verkefni að sannfæra landa sína
um nauðsyn á breyttri stjórn. Flestir
hafa talið að það muni verða honum
ofvaxið, og í upphafi baráttunnar var
á honum að heyra, að hann væri ekki
meir en svo öruggur. „Það verður eng-
in vanvirða að falla fyrir de Gaulle“,
sagði hann í janúar. En hann talar ekki
lengur þannig. Eftir að barátta hans
hófst í alvöru hélt hann fyrsta kosn-
ingafundinn í Bordeaux, og þar kom
múgur manns til að hlusta á hann. Eft-
ir fundinn kvaðst hann vera sannfærð-
ur um sigur. Hann lagði sig mjög fram
meðan hann var í Bordeaux, hitti að
máli stúdenta, verkamenn, verkalýðs-
leiðtoga, bændur, kaupsýslumenn og að
sjálfsögðu sósíalista. ■
Að heimsókn hans lokinni spurði
blaðamaður stúdentana, hvernig þeim
litist á hann. „Hann er ekki sem verst-
ur“, svaraði einn þeirra. ',,En hann er
orðinn dálítið gamall. Það sem við höf-
um hug á er að fá mann á aldur við
Kennedy". í landi þar sem ungt fólk
fær æ meiri ítök hefur ferill hins látna
forseta haft mikil áhrif: á sínum tíma
töluðu Frakkar með hálfgerðri öfund
um hinn unga leiðtoga B.andaríkjanna.
Charles de Gaulle er hinn aldni og vísi •
faðir. Þannig lita Frakkar á hinn 73 ára
gamla forseta sinn, sem hefur veitt þeim
föðurlega forsjá, ýmist með fagurgala
eða járnhörku, nálega sex ár. Á þessu
skeiði virðist ekki hafa verið um neinn
annan einstakling að ræða: það var bara
de Gaulle annars vegar og hin nafn-
lausa franska alþýða hins vegar. Þetta
er furðulegt fyrirbæri í þeim skilningi,
að annars vegar er algert vald, en hins
vegar hafa flest grundvallaratriði borg-
aralegs frelsis verið virt.
Aðstaða Defferres er að því leyti erfið,
að hann getur ekki talizt vera leiðtogi
stjórnarandstöðunnar í sama skilningi og
Harold Wilson er það í Bretlandi. Deff-
erre vill verða frambjóðandi allra
vinstriafla í landinu, en þá kemur upp
spurningin um samband hans við
kommúnista, sem ráða yfir um 20% allra
atkvæða. Þar sem Defferre hefur alla tíð
verið harðasti og sigursælasti andstæð-
ingur kommúnista í Marseilles, sem er
eitt af höfuðvirkjum þeirra, er honum
þvert um geð að eiga við þá samstarf
á hinum víðari vettvangi þjóðmálanna,
en hann hefur eigi að síður mikla þörf
fyrir atkvæði þeirra. Kommúnistar hafa
heimtað sameiginlegt framboð með
sósialistum, áður en þeir lýsi yfir stuðn-
ingi við Defferre, og þeir hafa hótað að
bjóða fram sjálfstætt, ef sósíalistar
hafni kröfum þeirra.
E n gangi kommúnistar í lið með
Defferre er hætt við að mikið atkvæða-
magn miðflokkamanna fari í súginn.
Margir miðflokkamenn hafa verið mjög
hikandi í stuðningi sínum við Defferre,
og stór hluti þeirra mun greiða de
Gaulle atkvæði, hvernig sem allt fer.
Verkefni Defferres er ennfremur tor-
velt af þeim sökum, að hann hefur
aldrei átt neinum teljandi vinsældum
að fagna meðal þjóðarinnar í heild, enda
þótt hann hafi verið ráðherra og sé nú
leiðtogi sósíalista á þingi. Þess vegna
hefur hann ákveðið framboð sitt nú, þó
kosningadagurinn kunni að vera langt
undan, kannski rúma 18 mánuði. Þá er
og þess að gæta, að hann getur aldrei
vitað með vissu hvenær kosningar verða
haldnar. De Gaulle gætir spila sinna vel
og getur látið fara fram nýjar kosn-
ingar einfaldlega með því að segja af
sér. Sarnkvæmt stjómarskránni á að
halda kosningar 20—35 dögum eftir að
forsetinn hefur sagt af sér. Hins vegar
lýkur sjö ára kjörtímabili forsetans ekki
fyrr en í janúar 1966. í fullu samræmi
við alkunna fyrirlitningu de Gaulles á
stjórnmálum og stjórnmálamönnum hef-
ur hann afráðið, að ekki verði nein kosn-
ingabarátta eða opinberir frambjóðend-
ur, fyrr en kosningadagurinn hefur ver-
ið endanlega ákveðinn. Þá og ekki fyrr
verða frambjóðendur viðurkenndir, að
því tilskildu að fram verði lögð með-
mælabréf með 100 undirskriftum.
Fyrr fá frambjóðendur ekki heldur að
koma fram í útvarpi og sjónvarpi, sem
eru í eigu ríkisins. Þetta hefur í för með
sér, að Defferre fær ekki að tala til
landsmanna í útvarp og sjónvarp, en de
Gaulle og ráðherrar hans hafa ótak-
markaðan aðgang að þessum áróðurs-
tækjum í krafti embætta sinna. Að
sjálfsögðu er Defferre ákaflega sár yfir
þessu.
Þegar hann fær loks að koma fram
fyrir alþjóð, má telja víst að það verði
honum til ávinnings, því hann kemur
sérlega vel fyrir, er myndarlegur álit-
um, laglegur og spengilega vaxinn, og
hefur eitt viðfelldnasta bros í frönskum
stjórnmálum. Annars er hann virðuleg-
ur í fasi, allt að því fráhrindandi, og á
ákaflega bágt með að halda skapsmun-
um sínum í skefjum. Þó er sagt að upp
á síðkastið hafi hann lagt mikla rækt
við að temja skap sitt, og hann mundi
ekki lengur slá menn utan undir á al-
mannafæri, eins og hann gerði árið 1946
vegna óvinsamlegra blaðaummæla.
Í Marseilles er Defferre vel þekkt-
ur undir nafninu „Gaston“, og þar ým-
ist sverja menn við nafn hans eða hata
hann heilu hatri. Hann á sér langan feril
í stjórnmálum borgarinnar og hefur unn-
ið sig áfram með hörku og mikilli lagnL
Hann er ekki fæddur í Marseilles og er
að ýmsu leyti ólíkur hinum frjálsmann-
legu og glaðlyndu borgarbúum.
Gaston Defferre fæddist 14. september
1910 í Marsillargues, borg í hinu suð-
læga vínræktarhéraði Hérault, ekkl
langt frá Marseilles-héraðinu. Faðir hana
var sæmilega efnaður lögfræðingur og
kaupsýslumaður, gæddur talsverðu ráð-
ríki sem sonurinn erfði, enda kom þeim
illa saman.
Gaston tók lögfræðipróf í Aix-en Pro-
vence. TvítugUr að aldri hélt hann til
Marseilles, eftir afdrifaríka lokasennu
við föður sinn. Hann minnist þess, a<5
snemma hneigðist hugur hans að stjórn-
málum, og þar sem stjórnmál í Suður-
Frakklandi hafa löngum hneigzt til
vinstri, skipaði hann sér í flokk með
sósíalistum. Hann varð þegár virkur i
stjórnmálabaráttunni jafnframt því sem
hann stundaði lögfræðistörf.
Ný kynslóð franskra leiðtoga kom
fram á sjónarsviðið í seinni heimsstyrj-
öld í sambandi við andspyrnuna gegn
þýzka hernáminu, og Defferre var þar i
flokki. Hann var virkur meðlimur neð-
anjarðarhreyfingarinnar í Suður-Frakk-
landi og í leynilegri framkvæmdastjórn
Sósialistaflokksins. Var hann einn þeirra
sem héldu úti leyniblaðinu „L/’Espoir“.
Hann var nokkrum sinnum sendur i
mikilvægum erindagerðum til Lúndúna
og Algeirsborgar, þar sem frelsissveitir
de Gaulles hershöfðingja höfðu bæki-
stöðvar.
Þegar Marseilles var frelsuð árið 1944
var Defferre meðal þeirra sem réðust til
inngöngu í ráðhús borgarinnar. Sagt er
að hann hafi borið silfurgljáandi hjálm
slökkviliðsmanna við það tækifæri. Síð-
an hefur Defferre verið nátengdur ráð-
húsinu í Marseilles, nema hvað borgin
féll í hendur gaullista eins og aðrar stór-
ar borgir í Frakklandi á tímabilinu 1947
—53.
I Marseilles eru það einkum komm-
únistar og sósíalistar sem berjast um
völdin. Kofnmúnistar hafa heldur bet-
ur, og í sumum kosningum hafa þeir
fengið allt upp í 39% greiddra atkvæða.
Skæðasti fjandmaður þeirra er Defferre
og hið víðtæka flokkskerfi sósíalista sem
hann hefúr byggt upp. Þar sem hægri-
flokkarnir gera sér ljóst, að hann er
sterkasta vörnin gegn kommúnistum,
hafa þeir tekið saman höndum og veitt
honum meirihluta í borgarstjórn. Það er
almennt mat manna, að hann hafi verið
dugandi og heiðarlegur borgarstjóri þau
11 ár, sem hann hefur farið með völd.
Marseilles hefur tekizt að reka af sér
hið gamla' slyðruorð, og óvíða í Frakk-
landi hefur þróunin og uppbyggingin
verið jafnör.
Þegar Defferre er ekki í hinni rúm-
góðu skrifstofu sinni, sem veit út að lit-
ríkri höfn borgarinnar, fylgist hann ná-
ið með rekstri stærsta blaðsins í borg-
Framh. á bls. 14
Utgefandi: H.f. Arvakur, ReykJavUt.
Framkv.stj.: Sígfús Jónsson.
Rttstjórar: SigurSur Bjarnason frá Vlour.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýslngar: Arnl GarSar Krísttnsson.
Ritstjórn: Aðalstrætl 6. Sími 22480.
2 LESBOK MORGUNBLAÐSIN5
16. töluiblað 1964