Lesbók Morgunblaðsins - 25.04.1971, Blaðsíða 14

Njósnir í iðnaði
Framhald af bls. 2.
og víðtæka aðstoð hvað snertir
markaðsupplýsingar. JETRO-
félagið, sem er rikisábyrgt fé-
lag, gerir reglulega umfangs-
miklar og kostnaðarsamar
rannsóknir til þess að finna
smugur inn á markaði annarra
landa. Margir þýzkir útflytj-
endur kveina hástöfum yfir
innrás Japana á markaði
þeirra; Toyota er þegar orðinn
skæður keppinautur Volkswag
ens og japanskar rafmagnsvör
ur öðlast æ meiri vinsældir á
markaðssvæðum þar sem Þjóð-
verjar voru allsráðandi áður.
Sumir þeirra Þjóðverja, er
hagsmuna eiga að gæta í mál-
inu, staðhæfa, að aðstoð sú,
sem japanska ríkið veiti út-
flytjendum sínum, fari út fyrir
þau siðferðileg mörk, er viður
kennd séu í slíkri upplýsinga-
starfsemi.
Barry Goodenow, fyrrum
starfsmaður FBI, hefur þetta
um málið að segja: — Jafnvel
milli vinveittra landa eins og
Bretlands og Bandaríkjanna,
Frakklands og Þýzkalands hlýt
ur alltaf að verða eitthvað um
iðnnjósnir. Þessi lönd skiptast
innbyrðis á miklu magni tækni
legra upplýsinga, en það er nú
samt alltaf tryggara að ganga
úr skugga um það, hvort mað-
ur hafi fengið réttar upplýsing-
ar. Það hefur ósjaldan komið
fyrir að „vinveittum“ njósnur-
um hafa verið gefnar rang-
ar upplýsingar. Þegar eitt-
hvert fyrirtæki hefur gert sér
ljóst, að tilteknar tilraunir og
rannsóknir, sem virtust í svip-
inn lofa góðu, muni ekki leiða
til neins, þá getur fyrirtækið
tekið upp á því, að þegja og
lofa öðrum að gjalda sömu nið
urstöðuna sama verði — og
verða fyrir sömu töfum og það
sjálft varð fyrir.
Með tilkomu tölvanna opnað
ist skyndilega heill nýr og
óplægður njósnaakur. Svo get
ur farið einn góðan veðurdag
að njósnurum reynist unnt að
veiða nægar upplýsingar upp
úr þessum þekkingarsjóðum,
tölvunum, til þess að kollvarpa
fyrirtæki með einu snöggti
bragði eða valda heilum iðnaði
óbætanlegu tjóni.
Nokkrum bandariskum ör
yggissérfræðingum rennur enn
kalt vatn milli skinns og hör-
unds, er þeir minnast þess, sem
henti flugfélagið BOAC fyrir
réttum tveimur árum. Að lokn
um margra ára rannsóknum,
sem hljóta að hafa kostað marg
ar milljónir sterlingspunda,
kom félagið upp tölvukerfi,
Boadicea, sem kostaði um f jöru
tíu og tvær milljónir punda.
Það skipti engum togum, að
BOAC hafði ekki fyrr tekið
kerfið í þjónustu sína, en far
ið var að bjóða það keppinaut
um félagsins á niðursettu verði.
Þarna var ekki annað sýnt, en
BOAC mundi tapa algerlega
tveggja eða þriggja ára for-
skoti því, sem kerfið hefði afl-
að félaginu. Talsmenn BOAC
neita enn í dag að ræða málið,
en yfirleitt er talið, að keppi-
nautur félagsins hafi látið
BOAC vita af því, er honum
var boðið kerfið, félagið hafi
þá farið á stúfana og komizt að
því, að viss skjöl voru horfin
sporlaust. Með aðstoð fyrr-
greinds keppinauts tókst a.m.k.
að hafa hendur í hári sumra
sökudólganna. Þegar félagið
fékk hin stolnu skjöl aftur í
hendur og málið fór að skýrast
betur var einum starfsmann-
anna sagt upp, uppsagnir
þriggja annarra samþykktar og
þar við látið sitja. Ekkert mál
var höfðað.
En upplýsingar þær sem
tölvurnar geyma eru að sjálf-
sögðu enn verðmætari en kerf-
in sjálf. Margir sérfræðingar
eru þeirrar skoðunar, að þjófn
aður úr tölvum verði „glæpur
framtíðarinnar" ef svo má segja
líkt og þjófnaður úr peninga-
skápum varð, þegar þeir komu
til sögunnar. Og það sé líkt um
stuld á þekkingu og vel unnin
skemmdarverk eða njósnir, að
ekkert vitnist um hann fyrr,
en afleiðingarnar segi til sín.
Samt er ennþá ódýrara og
hagkvæmara að múta fólki, en
stela úr tölvum. En ef svo fer,
að þjófnaður úr tölvum færist
i vöxt, er eins gott, að vera bú
inn að ganga úr skugga um
það, að tölvan manns „þýðist
ekki hvern sem er,“ eða „gefi
sig ekki á tal við ókunnuga
menn," eins og þar stendur.
Ný fyrirtæki á borð við
Centre-File í London eru tek-
in að haga þjónustu sinni sam-
kvæmt þessari reglu. Það hef-
ur t.d. yfir að ráða tölvukerfi
sameiginlegu fyrir nokkur fyr-
irtæki, sem ekki hefðu efni á
því að setja hvert upp sitt
kerfi. Centre-File hefur nú í
sínum vörzlum öll skjöl u.þ.b.
tuttugu meiriháttar víxlara og
byggingarfélaga, sem öll eru í
sambandi við sömu tölvumið-
stöðina. Reiknað hefur verið út
að kæmist einhver yfir fullar
upplýsingar um daglega kaup-
og söluhætti tólf mikilsháttar
vixlara og viðskiptavina þeirra
gæti það haft örlagarík áhrif á
gjörvallan markaðinn. Þvi
verða varúðarráðstafanir að
vera eins víðtækar og unnt er
án þess að þær tefji um of fyr-
ir afgreiðslu mála. Starfs-
menn fyrirtækjanna hafa þann
ig t.d. aðeins takmarkaðan að-
gang að hlutum tölvunnar. Þeg-
ar leita skal upplýsinga hjá
tölvunni, spyr hún fyrst um
markorð dagsins eða vikunnar,
gengur þá úr skugga um það
hvort markorð þetta hafi í
raun og veru verið úthlutað
þeirri línu, er um ræðir og til-
kynnir sig að þessu loknu
reiðubúna til þjónustu. Hún
gefur hverri línu aðeins þær
upplýsingar, sem eru skráðar
undir því markorði, er línunni
hefur verið úthlutað. Sé beðið
um aðrar upplýsingar, „þegir“
tölvan.
Önnur hætta, er vofir yfir
tölvuheiminum, er hættan á
skemmdarverkum. Takist iðn-
njósnurum ekki að útvega við-
skiptavinum sínum þær upplýs
ingar, sem um var beðið, gætu
njósnararnir freistazt til þess
að reyna að eyðileggja tölv-
una, sem um er að ræða. Því
er það, að tölvumatarar
„kenna“ tölvunum aldrei setn-
ingar á borð við „afmáið allar
upplýsingar" o.s.frv. Ef slíks
yrði farið á leit við tölvuna
mundi hún því ruglast í ríminu,
jafnvel fá „taugááfall" af
áreynslunni við að reyna að
skilja hina framandi orðsend-
ingu. Taka þá aðvörunarljós
að blikka i gríð og erg og um-
sjónarmenn tölvunnar koma á
vettvang.
Ef svo færi einhvern tíma, að
veruleg brögð yrðu að þjófnaði
úr tölvum — með aðstoð ann-
arra tölva —mundi dómurum
reynast allörðugt að komast að
niðurstöðu um það, hvort glæp
ur hefði verið framinn eða
ekki. Lög flestra landa eru
þannig vaxin, enn sem komið
er, að iðnnjósnir — þekkingar-
stuldur — varða ekki við lög.
Eitt sinn var iðnaðaráætlunum
nokkrum stolið í Englandi,
þjófurinn náðist — og var sekt
aður um 5 krónur, sem nam
pappírsverðinu! Sé komið að
manni í húsum inni, þar sem
hann er að ljósmynda leyndar-
skjöl, þá má kæra hann fyrir
að vera á staðnum í leyfisleysi,
en það er lika allt og sumt —
myndavélin og filman eru báð
ar hans eign að lögum. 1 sum-
um Evrópulöndum, eins og t.d.
Sviss, er aðeins unnt að dæma
sökudólginn, hafi hann framið
glæpinn í þágu erlends fyrir-
tækis.
Ekki er vafi á því, að miklu
strangari laga er þörf á þessu
sviði. Slík lög gætu styrkt frið
helgi einstaklingsins og jafn-
framt hjálpað iðnaðinum eitt-
hvað. En þó er hætt við þvi,
að eina ráðið til þess að koma
í veg fyrir iðnnjósnir, sé auk-
ið öryggi, ekki nokkur hálf-
volg réttarhöld í viðbót.
Suður-amerískt veðmálafyrir
tæki aflaði, fyrir heimsmeist-
arakeppnina í knattspyrnu í
Mexíkó, víðtækra upplýsinga
um hin ýmsu lið, tækni þeirra
og leikhætti og jafnvel um ein
staka leikmenn. Miðlaði fyrir-
tækið síðan að sögn sumum lið
anna af þessum upplýsingum.
Um þetta segir Hal Lipset:
— Þetta er ekkert nýtt af
nálinni. Þetta á sér stað innan
allra íþróttagreina. Það varð-
ar ekki við lög, að komast að
þvi, að leikmanni þykir gott að
fá sér neðan i því. Hins vegar
gegnir öðru máli ef maður held
ur að honum brennivíni. Það er
skemmdarverk — ekki njósnir.
Ásgeir Ásgeirsson þýddi.
íltgcfandi; H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stJ.: Haraldur Svcinsson
Ritstjórar: Matthías Johanncsscn
Eyjólfur Konráð Jónsson
AðstoðarritstJ,: Styrmlr Gunnarsson
RitstJ.fltr.: Gisli SÍgurCsson
Auglýslngar: Árni GarCar Kristinsson
Ritstjórn: ASalstræti 6. Sími 10100
Jakob F. Ásgeirsson
Blómið
Ég leit út um gluggann
eitt haustkvöld í fyrra.
Ég sá blóm,
það var að deyja;
eins og myrkrið,
sofnaði
og kvaldist.
Höfundurinn er níu ára.
-BRIDGE-
Þaið verður a'ldrei of oft brýnt fyrir
varniarspil'uirum að vinma saiman og vera
vell á verði gagruvart fyrirætlunum
sagnlhafa. Eftirfarandi spii eir gott dæmi
um þetta. Spil eins og þetta hafa ailMr
brLdigespilairair spilað mörgum sinnum,
en því miður yfirsést möngum ágætum
spiiurum rétta leiðin.
Norður
A 6-5-4
V 6-5-4
+ Á-K-D-9-8
* G-4
Vestur Austur
A G-9
V D-10-8-7
+ G-2
* K-10-5-3-2
Á D-10-8-7
V G-9
4 10-5-4-3
* D-9-6
Suður
A Á-K-3-2
V Á-K-3-2
4 7-6
4. Á-8-7
Spill þeitita var spiiiað í sveitak'eppni og
var lokasögnin sú sama á báðum borö-
um þ. e. Suður var sagwbafi í 3 grönd-
um. Á báðum borðum var útspil það
sama eða laufa 3. Sagnhafi drap með
gosa, Austuir drap með dirottnimgu og
sagnlhafar á báðutm borðum gáfiu heiima.
Auistuæ lét út laiuifa 9, sagnlhaifi gaf og
sama gerði Vest/ur og enn lét Austur út
lauf, en nú drápu sagnhafar á báðum
borðum mieð ási.
AuigttjóiSt er að sagnhafi á 8 slagi á
háspil og vantar því níunida siaginin.
Báðir sagrihaifarnir ákváðu að reyna að
fá níumda slaginn á tígud og létu því
báðir út t'íguíl 7. En nú ákildiu leiðir.
Á öðru boriðinu lét Vestur tígul 2,
sagnhafi var ekki sednn á sér og drap
í borði með tágiul 8. Með þessu vildi
hanin vera viss um að fá slaig á tígul 9,
því hanm vissi að Aiusfur myndi drepa,
en það skipti ekki mláli því senmiltega
á Austur eklki fieiri iauf, en eigi hanin
eitt lauÆ til viðbó'tar fá A.—V. þainn
slag og síðan eklki fleird dliaigi. Þetta
reyndiat rétt hjá sagnhafa og fé'ltk haran
níumda silaiginn á tígul 9 og vann spilið.
Við hitit borðið var spilarinn, sem sat
í Aiustri vel á verði og drap tígiui 7 með
tígu'l gosa. Saignlhafi má elkki gefa slag-
inn því mikil hætt er á, að Austuæ eigi
2 frí-lauf. Sagrihafi verður því að drepa
og fær aldrei niema 3 slagi á tígul, en
ekki fjóra eins og hann halfði hugsað sér.
Fékk hánin því aðeins 8 sfliaigi samtials
og tapaði spiiinu.
-BRIDGE-
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
25. april 1971