Lesbók Morgunblaðsins - 19.10.1975, Blaðsíða 7

an af alls konar ævintýralegu
efni.
— Hvaö mynduð þið gera, ef þið
réðuð yfir sjónvarpsdagskránni?
— Afnema allar þessar hund-
leiðinlegu fræðslumyndir, — seg-
ir Sigríður ákveðin.
Nú eru hinar ekki á sama máli,
og segjast hafa gaman af mörgum
fræðslumyndum, sérstaklega
dýramyndum. — Já, þær geta svo
sem verið ágætar, ef dýrin gera
eitthvað skemmtilegt, en ég nenni
alls ekki að horfa á langar, leiðin-
legar fræðslumyndir, sem maður
getur ekki hlegið að.
Og þær þrjár eru nokkurn veg-
inn sammála um, að bezta dag-
skrárefnið sé það, sem er í senn
spaugilegt og spennandi, hvort
sem það er í formi sagna eða
kvikmynda.
— Hasarmyndir, fræðslumynd-
ir og teiknimyndir, — þetta er allt
skemmtilegt, — segir Karl Vík-
ingur Stefánsson, 10 ára, sem er
önnum kafinn við að reyta arfa
ásamt tveimur kunningjum sin-
um, John Michael Doak 10 ára og
John Pétursson 13 ára, sem báðir
eru af ensku þjóðerni. Sá síðast-
nefndi er nýkominn til landsins,
skilur lítið í málinu, og hristir
bara höfuðið dapurlega, þegar ég
spyr hann um islenska fjölmiðla.
Hinir tveir hafa mjög ákveðnar
skoðanir á þvi, hvað er gott og
hvað er slæmt. Blöðir hafa fátt
við þeirra hæfi, aðallega skrýtlur
og íþróttir, en hvað um fréttir og
pólitík? — Nei, takk fyrir, — seg-
ir Kárl Vikingur ákveðinn, — og
umræðuþættir í útvarpi og sjón-
varpi um innlend og erlend mál-
efni eru hundleiðinlegir.
— Það er líka fátt, sem maður
hlustar á í útvarpinu, — segir
John Michael, — helzt dægurlög
og leikrit, en það er margt
skemmtiiegt I sjónvarpinu.
— Horfið þið á eitthvað fleira
en barnatímana?
— Já, biddu fyrir þér, ég horfi á
allt, sem mér finnst skemmtilegt,
lika glæpamyndir og svoleiðis, —
segir Karl Víkingur, — en svo
þegar maður ætlar að sjá spenn-
andi myndir I bió eru þær oftast
bannaðar. Það finnst mér
asnalegt.
Að ofan: Árni, Mary Björk og Auður.
með framhaldssögum, nema hvað
Ragnhildur sagðist lesa og hafa
gaman af framhaldssögunni Pilti
og stúlku i Morgunblaðinu.
— Finnst ykkur nógu mikið
efni fyrir krakka í útvarpi, sjón-
varpi og blöðum?
— Nei, það mætti vera miklu
meira bæði fyrir krakka og um
krakka, — sagði Ragnhildur. —
Og það er ekki nógu mikið af
islensku efni um svona raunveru-
lega hluti, sem maður þekkir.
— Vilduð þið fá meira efni um
krakka eins og ykkur?
— Já, eitthvað svona um ís-
lenzka krakka, eitthvað raunveru-
legt, — segir Sigriður.
Guðbjörg er að flestu leyti sam-
mála, en kveðst þó lfka hafa gam-
— En finnst ykkur nóg af fs-
lenzku efni f sjónvarpinu?
— íslenzka efnið er yfirleitt
Ieiðinlegt, — segir Karl Vikingur
og John Michael er sammála. Þeir
vilja helzt hasar, eitthvað spenn-
andi, en þátturinn Nýjasta tækni
og vfsindi virðist þó njóta hvað
mestra vinsælda hjá þeim. — Það
er voðalega gaman að ’ honum
segja þeir báðir einum rómi.
Að sjálfsögðu er þetta aðeins
örlítið sýnishorn af fjölmiðlanotk-
un barna, og á engan hátt byggt á
vísindalegum aðferðum. Og þá er
komið að umsjónarmönnum
barnaþátta að skýra frá starfsað-
ferðum við efnisval og fleira.
Ætli jöklar séu ekki bestir í
fjarlægð, eins og allt sem stórt er
og yfirgnæfandi. Mér er heldur
hlýtt til Snæfellsjökuls. Hann
hefur reynst mér vel þau 30 ár,
sem hann hefur verið mér augna-
yndi flesta daga. Bjart er yfir
honum, þegar hann á annað borð
lætur sjá sig. En oft hylur hann
sig þoku, mistri og myrkri.
Snæfellsjökul sé ég Ifka hér,
þar sem ég nú er gestur. Ég þarf
að vfsu að taka á mig smákrók, en
það gerir ekkert til. Gott að vita
áf honum örugglega á sfnum stað.
Þegar ég er heima biasir hann við
mér, þegar ég stíg út úr strætis-
vagninum. Ég geng beint f átt til
hans niður hlaðnar garðtröpp-
urnar, virði hann fyrir mér af
stéttinni. Og þegar ég kem inn f
hornkompuna mfna með gluggum
móti norðaustri, er hann einnig
þar, hvort sem honum þóknast að
láta sjá sig eða ekki. Hann er eitt
af þvf trausta, sem ég byggi á mitt
daglega líf.
En nú læðist til mfn undarleg
hugsun, einmitt þegar ég er að
hripa þessar lfnur. Líklega hef ég
aldrei skrifað nafn þessa jökuls á
handritsblað fyrr en núna áðan.
Er hann þá hvergi í kvæðum
mfnum? Jú, svo sannarlega. Hann
gnæfir þar vfða, en ætfð án þess
að vera nefndur. Einhversstaðar
fyrir langalöngu hefur hann kom-
ist næst þvf að verða þar sýni-
legur. Ég segi f upptalningu: og
jökulsýn, það er allt og sumt. En
heima, þegar gestir koma og lfta á
garðinn okkar, þvf miður af van-
efnum gjörðan, segi ég stundum
þessi óþörfu orð: Þetta er jökull-
inn okkar. Og bendi í rétta átt.
En hversvegna er ég nú að tala
um þetta? Ég er kominn á greiða-
stað, sem ég vil ekki nefna sfnu
rétta nafni. Mér finnst skemmti-
legra að gefa honum nýtt og
einkalegt nafn, eða þeim hluta
hússins, sem okkur heyrir. 1 húsi
föður mfns eru margar vistarver-
ur.
Hvernig Ifst þér á nafnið Hótel
Fjallasýn?
Hér hef ég oft komið áður og
stundum dvalist miklu Iengur en
ég ætla mér núna. Ef ég horfi
nógu hátt er sjóndeildarhringur-
inn markaður af háum f jöllurn og
jökli. Hingað er gott að koma
þreyttur, og gaman að fara héðan
aftur með endurnýjaða krafta. En
að sumu leyti er þessi griðastaður
að breytast. Hann er að verða
hálfgert elliheimili. Og ég minn-
ist þess, að það eru bara tæp tvö
ár þangað til ég er sjálfur orðinn
gamalmenni. Stafir, hækjur og
lijólastólar. Gestirnir eru tólf,
tveir þeirra eru rúmlega níræðir,
margir áttræðir og sjötugir, einn
er langyngstur um fimmtugt.
Flestir ætla sér aðeins að vera hér
í nokkrar vikur f senn, en koma
kannski tvisvar á ári, aðrir eru
vistfastir mánuðum saman, þeir
elstu hafa orðið hér innlyksa og
eru orðnir heimamenn. Allt er
þetta elskulegt fólk, alúðlegt f
umgengni og þakklátt fyrir það
sem fyrir það er gert. Starfsdagur
þess er að baki og ævintýri lffs-
ins. Það gerir sér ekki miklar
vonir.
★
Yngsta konan rekur brosandi
feril sinn. Hún var barn þegar
sfðari heimsstyrjöldin hófst, ung
stúlka þegar hénni lauk. Land sitt
flýði hún f rústum. Hún giftist
tvftug til Islands og á næstu. tutt-
ugu árunum ól hún hinu nýja
ættlandi sfnu tfu börn. Nú er hún
örmagna og þreytt eftir þrjátfu
ára strfð. Nú eru aðeins fimm
barnanna á lffi, hún er einmana,
heilsu- og eignalaus. Mér er sama
hvað um mig verður úr þessu,
segir hún, ég óska þess eins, að
börnin mfn verði heppnari en ég.
En hún getur lftið samband haft
við þau. Hún talar um Iff sitt án
beiskju og tára.
Ég kem stundum inn til gömlu
konunnar f rúminu við gluggann.
Hún segir þá kannski: Æ, hvað þú
ert vænn að lfta inn til mfn. Mér
þykir svo gaman, þegar svona
háttprúðir ungir menn koma.
Er nokkuð að frétta? spyr ég.
Það held ég nú, segir hún og
augu hennar ljóma. Ég var ein-
mítt að koma inn úr dyrunum úr
löngu ferðalagi, sem ég var lengi
búin að hlakka til að fara.
Og gekk það vel?
Alveg stórkostlega, svarar hún.
Ég sá svo margt yndislega fallegt
og það voru mér allir svo ósegjan-
lega góðir. Eru þetta ekki fallegir
skór?
Þessi kona er komin hátt á átt-
ræðisaldur, rak lengi saumastofu
i Reykjavfk. Hún getur setið uppi
f rúmi sfnu, en neðri hluti
lfkamans er máttvana. Hún á
þessa einu skó, sem hún strýkur
og fágar með dulu, ennfremur
handtösku, þar sem hún geymir
hárkamb, greiðu og spegil. Þessa
hluti er hún að handfjatla alla
daga. Hún hefur misst allt tfma-
skyn. Hún lifir í ævintýraheimi.
Svona hefur þetta verið f nokkur
ár. — Þessi sviphreina, háttvfsa
gamla kona hrópar á mömmu
sfna, þegar hana vanhagar um
eitthvað. — Hún er aftur orðin
barn.
Þegar ég var unglingur var ég
sumarlangt samtfða konu, sem þá
var orðin nfræð og náði þvf seinna
að verða elsta kona á landinu á
sinni tfð, nokkur ár yfir tfrætt.
Framhald á bls. 16