Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1984, Blaðsíða 3

N
LESBOK
M ORQU N BL AO S I N S
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías Jo-
hannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnar-
fulltr.: Glsli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin
Jónsson. Ritstjórn: Aöalstræti 6. Slmi 10100.
Skipin
fórust meö manni og
mús, en þá hafði Baddi
ekki fengizt um borð með
nokkru móti, en núna búa
þau Baddi og Systa vest-
ur -í San Francisco og
rifja upp ævintýralegan
feril í samtali sem hefst á
síöunni hér til vinstri, og •
heldur áfram í næstu
opnu.
Rakarinn
frá Sevilla hefur löngum verið vin-
sælt verk í óperuheiminum og í
gærkveldi var það frumflutt hjá ís-
lenzku óperunni. Myndin sýnir Krist-
in Hallsson, Kristin Sigmundsson og
Júlíus Vífil Ingvarsson í hlutverkum
sínum. Ljósm.: Gunnar Elísson.
Isbirnir
geta verið komnir inn í
eldhús, þegar maður vakn-
ar á vetrarmorgni í bænum
Churchill við Labradorfló-
ann — en ferðamenn koma
þangað sérstaklega til að
sjá Konung íshafsins róta í
sorphaugunum.

Sigriður
Ella Magnúsdóttir býr um þessar
mundir á Grímsstaðaholtinu, því hún
er að syngja hlutverk Rósínu í Rakar-
anum í Sevilla. Hún hefur verið
nærri hálfa ævina erlendis og segir
af sjálfri sér og söngferli sínum í
samtali.
JÓHANN HJÁLMARSSON
TILBRIGÐI
VIÐ
MYRKRIÐ
Til Ragnheidar
. y la vida no es noble,
ni buena, ni sagrada
Federico García Lorca
Utan úr myrkrinu
inn í mitt eigið myrkur
berst nafn þitt,
heyri ég rödd þína.
Án þín hafa dagar mínir orðið
flaumur myrkurs,
kvöl birtunnar
bergmálar fjarveru þína.
Heimurinn er fullur af myrkri
og lífið ekki göfugt, ekki gott, ekki heilagt.
En meðan ég veit að þú ert hjá mér
óttast ég síður,
sameiginlegum ótta okkar
völdum við betur.
Staddur hér í þessu myrkri
heyri ég nafn þitt,
heyri ég rödd þína
lengst inni í myrkrinu.
Og þetta myrkur
er mitt eina vígi.
að var á dögunum að
ég deildi um það við
aðkominn mann,
hvort okkur íslend-
ingum væri illa við
Svía. Það hélt maður-
inn. Ég reyndi að út-
skýra fyrir honum, að ekki væri mark
takandi á talsmáta okkar íslendinga í
þessu efni fremur en öðrum. Það væri
rótgróinn siður með okkur að tala illa
um alla nema sjálfa okkur, afturá-
móti væri okkur ekki illa við neina,
nema sjálfa okkur.
Ég viðurkenndi samt, að það væri
margt sem við ættum erfitt með að
fyrirgefa Svíum.
Eitt sumar endur fyrir löngu
veiddu Svíar, án þess að spyrja okkur,
alla sína síld og sögðu okkur um
haustið, að við gætum étið okkar eða
borið hana á tún. Það lá beint við að
bölva Svíum.
Samvinnufélögin og kaupfélögin
voru mörgum Islendingi þyrnir í aug-
um fyrir eina tið og sagt að þau sniðu
sér mjög stakkinn eftir sænskum og
andsamvinnumenn bölvuðu Svíum
fyrir kaupfélögin. Samvinnumenn
ráku um skeið mikla útgáfustarfsemi
og eignuðust bæði vini og óvildar-
menn útá hana. Þeir fylltu öll bænda-
býli í landinu af sænskum sveita-
lífsrómönum og óvinir þessara bók-
mennta töldu þetta óholla lesningu
bændum sem væru orðnir tæpir fyrir
í bókmenntum. Samvinnumenn vörð-
ust hart og lofuðu Svía fyrir bók-
menntalegt heilbrigði, laust við allan
dárskap og óþjóðlegheit og væru þeir
Þingeyingar heimsins í bókmenntum.
Eftir stríðið fóru nokkur ung skáld-
menni út til Svíþjóðar að forframast í
skáldíþrótt sinni. Menn vissu ekki
annað en piltarnir væru velbúnir til
heimanfarar að menningararfi þjóð-
arinnar, en þessi skáldmenni komu
heim eins og umskiptingar til forna
úr tröllahöndum eða álfa og höfðu
týnt úr farteski sínu sjálfu fjöreggi
þjóðar sinnar „stuðlanna þrískiptu
grein“ og í ofanálag öllu ríminu, jafnt
miðrími sem endarími.
Ekki er að undra, að þetta fór fyrir
hjartað á þjóðinni og ekki sízt
Samvinnumönnum, sem voru manna
þjóðhollastir og stóðu uppað hnjám í
móðurmoldinni, þrátt fyrir sitt
sænska kaupskaparform. Þeim sárn-
aði að vinir þeirra Svíar skyldu bregð-
ast sér með þessum lúalega hætti að
umturna ungskáldunum og engir
menn bölvuðu nú Svíum meira en
margir Samvinnumenn. Enn í dag
finnst mörgum þjóðhollum íslendingi
Svíþjóð vera bókmenntaleg Kristj-
anía, hættuleg ungu fólki.
Þá var það salt í sárið, að hópur
ungra manna fór til Svíþjóðar að læra
hagspeki af Svíum. Þessir umturnuð-
ust í sænska útgáfu af marxistum, en
þar sem þjóðin átti fyrir þýzka frum-
útgáfu, fannst henni ekki þörf á þess-
ari og var Svíum legið á hálsi fyrir að
senda okkur mennina í þessu ástandi.
Svíar voru ríkir og lifðu rík-
mannlega. Þetta hvortveggja vildum
við taka upp eftir þeim, með þeirri
íslenzku bragarbót til þægindaauka,
að skipta um forgang verka, taka það
síðara fram fyrir það fyrra, það er:
lifa ríkmannlega og verða ríkir. Hag-
fræðingar eru mjög stærðfræðilega
sinnaðir menn og sögðu að b+a gæfi
sömu útkomu og a+b og skyldum við
auka eyðslu sem svo yki framleiðslu,
sem sagt öfugt við Svíana, en með
sama árangri. En þjóðlífið er víst ekki
alfarið bókstafareikningsdæmi og al-
gebran brást okkur. Við erum nú
þessa dagana að átta okkur á að við
séum komnir á hausinn og b+a hafi
alls ekki gefið sömu útkomu og a+b
hjá Svíum. Það liggur beint við að
bölva Svíum, þeir áttu að segja okkur
strax að það gæti reynzt hættulegt að
færa ríkmannlegheitin framfyrir
ríkidæmið, ef menn vildu verða ríkir.
Ekki er það mitt að taka upp
hanzkann fyrir Svía, það getur
Svarthöfði gert, ef hann gengur aftur
sem engin þörf er á, Dagfari er ágæt-
ur, og það skal játað hér að við feng-
um helzti mikið af hagfræðingum og
reyndar fleiri fræðingum frá Svíum
— en það voru ekki Svíar sem sendu
okkur fiskifræðingana. Það hefðu Sví-
ar aldrei gert okkur, þótt þeir séu illir
í sér.
ÁSGEIR JAKOltSSON
LESBÖK MORGUNBLAOSINS 21. JANUAR 1984 3