Lesbók Morgunblaðsins - 29.02.1992, Blaðsíða 10

GUNNAR EKELÖF
Sannur
draumur
Þorgeir Þorgeirsson
þýddi
Ég trúi ekki á líf eftir þetta,
ég trúi á þetta líf.
Þegar safmn er hættur að stíga
og það er Iiðið á sumar,
þá árstíð sem er mér kærust,
fyllist ég ekki Iengur
af gamalkunnum kvíða
þótt fiðrildið felli væng.
Það er að verða skuggsýnt
og engjavegurinn flýtur
um gisið skógarkjarrið
eins og roðarrökkvað band.
Hver lykkja sem fyrir verður
' er sérstakur leyndardómur
rétt eins og litur og Ijós
lifa eigin lífi.
Það er svo indælt að ganga,
og gamalt grindverk í augsýn,
það er á þeim tíma dagsins
þegar tilveran andar og ilmar
og steinarnir hugsa sitt.
Þvílíkir huldulitir
og troðningar fjólurauðir,
niðursokknir steinar
í margræðum bláma.
Já, skógarins blæbrigðaauðgi
vekur í brjóstinu nið.
Enn eru sölnuð lauf fágæt,
á þessa hönd er akur
á hina furuskógur
komið er síðsumargult
og stakkamir gylltir í bragði
en vegurinn malarrauður,
hvað égelska svona gamla vegi
fyrir gangandi fólk
fyrir kerrur og glúma hesta,
vegi sem eru sjálfum sér nógir.
Og Iandslagið, hvert einasta til-
brigði felur
í sér allskonar landslag
eins og þetta líf, öll möguleg Uf,
sjáðu
fíðrildin, Ijósorminn, greifingj-
ann,
allt Itf sem hugsast getur
þetta er lífið sem varir, líður
ofar og ofar, um önnur svið,
þar sem okkar Iífi er lifað
skýjafarið hið sama, stjömumar,
aUt
sem lífsanda degur,
sýnilegt eða ósýnilegt,
því annað líf er ekki.
AUt sem Iifír mun lifa,
Ijósið flæðir um alla
og allir dylja sitt ljós,
eigna sér hvers annars líf,
og ekkert er gott og ekkert illt,
það bara er.
Til eru sælukennd,
að sönnu stopul,
hún er minn vitnisburður
og það að vera tH.
Þótt vitund öll sé hverful
er hið hverfula ekki blekking,
svo hljóðar minn rökkurseiður.
Höfundurinn var sænskt skáid, f.
1907, d 1968, mjög áhrifamikið í Ijóðl-
ist. Þýðancfinn er læknir á Akureyri.
íslenzk menning
í Mið-Evrópu
ínn 4. október sl. var norrænu- og þjóðsagna-
fræðingurinn Kurt Schier, prófessor við
Miinchenar-háskóla, sæmdur stórriddara-
krossi hinnar íslensku fálkaorðu. Athöfnin fór
fram í húsakynnum konsúls íslands í Munch-
Rætt við Kurt Schier,
sem nam við Háskóla
íslands og hefur um
árabil verið
forstöðumaður
norrænudeildarinnar
í Miinchen.
Eftir BALDUR HAFSTAÐ
en, Friedrichs Schwarz, en sendiherra ís-
lands í Bonn, Hjálmar W. Hannesson, af-
henti orðtina fyrir hönd forseta íslands,
Vigdísar Finnbogadóttur.
I ræðu sinni við þetta tækifæri fór Hjálm-
ar W. Hannesson sendiherra nokkrum orð-
um um hið mikla starf sem Kurt Schier
hefur unnið í þágu íslenskra fræða. Þar er
m.a. um að ræða rannsókn á þjóðsögum
og ævintýrum, einkum m.t.t. munnlegrar
hefðar. Kurt Schier hefur þýtt úrval ís-
lenskra ævintýra á þýsku og gefið út í rit-
röðinni „Die Márchen der Weltliteratur“.
Þar gefur hann glöggt yfirlit yfir íslenska
þjóðsagnasöfnun og ræðir um einkenni ís-
lenskra ævintýra. Þá hefur Kurt Schier rit-
að verk um guðinn Baldur og flutt fjöl-
marga fyrirlestra um norræna goðafræði.
Fornsögunum hefur hann sinnt og gefið
út um þær yfirlitsritið Sagaliteratur,
grundvallarhandbók um aldur, einkenni og
vörslu íslenskra fomsagna. Um þessi efni
hefur hann m.a. skrifað margt í alfræðirit.
A sviði Islendingasagna ber sérstaklega að
nefha þýðingu hans á Egíls sögu, með ná-
kvæmum skýringum og eftirmála. í ræðu
sinni gat Hjálmar W. Hannesson einnig um
þá miklu rækt sem Kurt Sehier hefur lagt
við ísland og Islendinga á liðnum áratug-
um, eða allt frá því hann kom fyrst til Is-
lands fyrir 40 áriim.
í þakkarræðu gerði Kurt Schier m.a. að
umræðuefni þjóðsagnasafnarann og réttar-
fræðinginn Konrad Maurer, sem var pró-
fessor í Munchen á síðustu öki. Maurer fór
tfl íslands árið 1858 og safnaði þjóðsögum
og gaf þær út á þýsku en stuðlaði jafn-
framt jmjög að útgáfu á þjóðsagnasafni
Jóns Arnasonar. Maurer skrifaði einnig
milrið um réttarfarssögu íslendinga og var
dyggur stuðningsmaður Jóns Sigurðssonar.
Þannig standa samskipti Mflnchenar-
háskóla og Islendinga á gömlum merg.
Maurer skrifaði langa og gagnmerka ferða-
sögu um íslandsdvölina sem fannst í Þýska-
landi fyrir um 20 árum og hefur nú verið
tölvusett að tflstuðlan Kurts Schiers.
Kurt Schier er fæddur árið 1929 í Tékkó-
slóvakíu. Hann hefur um árabil verið for-
stöðumaður norrænudeildarinnar í Munch-
en, og stendur sú defld nú á traustum grunni
og er hin stærsta sinnar tegundar í Þýska-
landi og hefur yfir að ráða miklu bóka-
safni. í tilefni af þeirri viðurkenningu sem
forseti íslands hefur veítt Kurt Schier átti
Morgunblaðið við hann eftirfarandi viðtal.
Frá Bæheimi Til
Bæjaralands
— Það kom fram í ræðu sendiherrans
að þú værir fæddur í Tékkóslóvakíu.
Já, ég er sonur glerslípara í Bæheimi og
var alinn upp í litlu Qallaþorpí. Á þeim tíma
voru fjölmargir þýsloimælandi menn í Bæ-
heimi og Iifðu í nábýli við Tékka og byggðu
þessi þjóðabrot að nokkru Ieyti á sameigin-
Iegri menningu. En eftir seinni heimsstyrj-
öldina voru Þjóðveijar flæmdir úr Bæheimi
eins og kunnugt er. [Þess má geta að af
14 milljónum íbúa Tékkóslóvakíu voru þijár
milljónir Ijóðveijar]. Eftir 1968, þegar auð-
veldara varð að ná sambandi við Tékkóslóv-
akíu, hef ég verið svo heppinn að geta átt
samskipti við ýmsa þarlenda menn, m.a.
varðandi fræðileg efiú.
Þó að efni væru ekki mjög mikfl hvatti
faðir minn mig til mennta og ég lauk stúd-
entsprófi og hóf nám við Miinchenar-
háskóla árið 1949. Þar lagði ég fyrst stund
á germönsk fræði, sögu og þjóðfræði. Það
þótti ekki óeðlilegt að sá sem stundaði
germönsk frasði kynnti sér einnig fomnorr-
ænu. Þannig kynntist ég lektamum Wolf-
Rottkay, en hann vildi að þeir sem Iærðu
fomnorrænu lærðu einnig nútímaíslensku!
Annars beindist aðaláhugi minn á þessum
áram að þjóðsagnafræði, og ég var nem-
andi hins fræga ævintýrasérfræðings Fried-
richs von der Leyens (sem var vinur Einars
Ólafs Sveinssonar þjóðsagnafræðings og
prófessors á íslandi). Og þegar ég fór í
fyrsta sinn til íslands var það til að kynna
mér þjóðsögur og ævintýri.
í SLANDSDV ÖLIN 1951-2
Upphaflega ætlaði ég aðeins að vera eitt
sumar á íslandi. Auðvitað átti maður enga
peninga og eina leiðin var að fá einhveija
vinnu. Dr. Broddi Jóhannesson útvegaði
mér pláss í Hróarsdal í Hegranesi hjá Þór-
ami bónda Jónassyni. Þórarinn fræddi mig
mikið um ísland og íslendinga, og þama
líkaði mér svo vel að ég ákvað að vera
áfram á íslandi um veturinn og setjast í
Háskóla íslands. En ég varð að vinna með
náminu og fékk vinnu í kaffibrennslu Ó.
Johnson og Kaaber. Þar mátti ég vinna
hvenær sem mér hentaði og gat því sótt
fýrirlestra við Háskólann að vild. Mig lang-
ar að nefna hér Iítið dæmi um hjartahlýju
sem ég varð aðnjótandí í kaffibrennslunni.
Óbreytt eldri verkakona, Guðlaug Péturs-
dóttir, sagði við mig þegar ég var á föram
til Þýskalands, að hún ætlaði að fara að
spfla í Happdrætti Háskólans tfl þess að
geta — ef hún fengi vinmng — sent mér
peninga svo ég mætti koma aftur til ís-
lands. Hún vann að vísu ekki neitt, en þessi
tegund mannlegs viðmóts var mér sönn
gjöf.
Eg hreifst ekki aðeins af fólkinu, heldur
einnig af landinu. Um helgar fór ég í göngu-
ferðir og um sumarið fór ég víða um
óbyggðimar fótgangandi. Á þessum ferðum
kynntist ég m.a. landa mínum frá Tékkósló-
vakíu, Karel Vorovka, sem þekktur er und-
ir nafninu Kári Valsson. Hann varð síðar
prestur í Hrisey.
í Háskólanum naut ég m.a. kennslu hinna
miklu fræðimanna Einars Ólafs Sveinssonar
og Jóns Jóhannessonar. Einar Ólafur var
jöfnum höndum þjóðsagna- og fomsagna-
fræðingur, og það er einmitt á þessu sviði
sem ég hef starfað og á erfitt með að gera
skörp skil þama á milli. Ég hef einnig mik-
inn áhuga á fomminjum, og ég á góðar
10