Alþýðublaðið - 30.06.1987, Blaðsíða 4

rii>\iiiiiíifiiiii
Þriójudagur 30. júni 1987
Oliver North á leið út úr réttarsal rWashington. Hann hefur sagt að hann á
muni aðeins svara spurningum írans-Contra-nefndarinnar á opinberum y
vettvangi.
BYSSUMENN
SÁMS
FRÆNDA
Leynileg og ólögleg starfsemi sem kom mjög viö
sögu í Írans-Contramálinu hefur verið við lýði í
25 ár. Leynifélag fyrrverandi ríkisstjórnarstarfs-
manna, CIA-starfsmanna og pólitískra öfga-
manna, sem hafa skipulagt sína eigin utanríkis-
pólitík með hryðjuverkum og pólitískum árásum,
að hluta til í samvinnu við yfirvöld, að hluta til
án vitundar þeirra.
Flokkurinn starfaði fyrst gegn
Kúbu eftir byltinguna og síðan í
Austur-Asíulöndunum og hafði þá
samvinnu við Oliver North, sem
síðar leitaði eftir aðstoð hópsins
þegar Bandaríkjaþing bannaði
frekari aðstoð við Contra-skæru-
liða 1983.
Lögfræðifyrirtækið Christic
Institute í Washington hefur rakið
feril þessarar starfsemi og í sömu
rannsókn komið upp um umfangs-
mikið kókaínsmygl Contra-
skæruliða og samstarlsmanna
þeirra.
Skýrsla með niðurstöðum rann-
sóknarinnar hefur verið afhent
dómstólunum í Miami og á grund-
velli hennar hefur verið höfðað mál
gegn 29 af félögum hópsins á veg-
um tveggja blaðamanna sem særð-
ust í árás sem hópurinn stóð fyrir í
Eden Pastora.
Arfur frá Nixon
Leynifélaginu tfar fyrst komið á
fót af Nixon, þáverandi varaforseta
og Allan Dulles forstöðumanni
CIA eftir uppreisnina á Kúbu árið.
1959 og tilgangurinn sá að steypa
hinni nýju stjórn Fidels Castro.
Sömuleiðis var stofnuð undirdeild
undir stjórn mafíuforingjans Santo
Trafficante, sem hafði misst hótel
sitt í Havana, þar sem var rekið
spilavíti og vændi. Þessi hópur fékk
það verk að vinna að myrða Castro
og aðra byltingarforingja. í þessum
hópi voru m.a. Kúbumennirnir
Quintero, Felix Rodriguez og Luis
Posada Carilles, sem áttu þátt í
Watergate-innbrotinu 1971. Komið
hefur í Ijós að þessir þrir menn hafa
verið lykilpersónur í hinu leynilega
vopnasmygli til Contra-skærulið-
anna. Posada Carriles er þar að
auki maðurinn sem sprengdi kúb-
anska farþegavél með 77 farþegum
í loft upp árið 1976.
Eftir hina misheppnuðu Svinaf-
flóaárásvar starfsemin endurskipu-
lögð undir stjórn CIA-foringjanna
Theodore Shackley og Thomas
Clines. Þessir tveir menn hafa verið
leiðtogar hópsins síðan, fyrst á veg-
um bandarísku stjórnarinnar, síðan
á eigin vegunr þar til Oliver North
gerðist að nýju tengiliður stjórnar-
innar við starfsemina.
Suðaustur-A sía
Frá 1965 var Shackle.y í Suðaustur-
Asíu, fyrst í Laos, síðan í Víetnam
og Clines var aðstoðarmaður hans.
þar voru þeir í nánum tengslum við
opíumskónginn Van Pao, sem fjár-
magnaði m.a. þjálfun Hmong-ætt-
.flokksins í skyndiárásum og skæru-
liðahernaði.
Árið 1966 var sérstök deild stofn-
uð innan CIA í Saigon sem átti að
fylgjast með starfi Hmong-flokks-
ins, sem hafði það sérstaka hlutverk
að útrýma kommúnistavinum í
Laos, Kampútseu og Thailandi.
Fram til 1975 losuðu þeir sig við um
100.000 manns í þessum löndum.
Meðal þeirra sem önnuðust eftirlit-
ið voru Oliver North, og Richard
Secord.
Einnig var komið á fót starfsem-
inni „Fönix-verkefnið“, sem
Shackley og Clines stjórnuðu sjálfir
frá höfuðstöðvum CIA í í Virginíu,
en Shackley var yfirmaður Asíu-
deildarinnar þar. Fönixáætlunin
gekk út á að lama stjórnkerfi Víet-
nams eins og mest mátti verða, með
því að útrýma pólitískum stjórn-
endum og frammámönnum í
stjórnkerfi landsins. Þessari áætlun
fylgdi umfangsmikið heróínsmygl
til Bandaríkjanna fyrir milligöngu
Van Dao og sjóliðsforingja Richard
Armitage að nafni, sem síðar varð
aðstoðar-varnarmálaráðherra.
Chile
Árin 1972 og 1973 hafði Shackley
störf með höndum á vegum CIA á
vesturhveli jarðar og Clines var enn
aðstoðarmaður hans. Þá bar hann
ábyrgð á aðgerðum í Chile, sem
miðuðu að því að veikja stjórnina
sem leiddi að lokum til þess að
Salvador Allende forseti var drep-
inn 1973.
Þegar það var fyrirsjáanlegt að
Víetnamstríðið væri tapað, settu
Shackley, Clines og Armitage á
stofn sína eigin starfsemi með
stríðsrekstur og upprætingu
kommúnismans að takmarki. Sec-
ord og Clines smygluðu stórum
peningaupphæðum frá eiturlyfja-
sölunni til Ástralíu og þeir komu
undan miklum birgðum vopna frá
Víetnam, sem voru sett í geymslu í
Thailandi.
Eftir Víetnamstríðið flutti hóp-
urinn starfsemi sína til Irans og nú
var um hreinan einkarekstur að
ræða. Þar var unnið í félagi við
leyniþjónustu landsins að því að
fækka óvinum keisarans og Edwin
nokkur Wilson var sendur út af
örkinni til að hafa umsjón með
„andhryðjuverkastarfseminni. “
Edwin Wilson var síðar dæmdur
í 50 ára fangelsi fyrir að hafa selt
Gaddafi Libyuleiðtoga vopn.
Vegna náinna tengsla við hann var
bæði Shackley og Clines sparkað úr
CIA árið 1979. Shackley var á þeim
tima aðstoðar-yfirmaður yfir öllum
leynilegum aðgerðum CIA víðs
vegar um heiminn. Secorde lét af
störfum skömmu síðar.
íran
En hinni leynilegu starfsemi var
haldið áfram. Secord hafði sem
starfsmaður varnarmálaráðuneyt-
isins haft umsjón með vopnasölu
Bandaríkjanna til bandamanna
sinna í íran og hafði sambönd um
öll Mið-Austurlönd. Þau komu sér
vel síðar, í sambandi við vopnasöl-
umálið til Khomeini-stjórnarinnar
og útvegun saudi-arabískra peninga
til handa Contra-skæruliðum.
Þarfur milliliður í því vopnasölu-
máli var Albert Hakim, íransk-
bandarískur vopnakaupmaður.
í stað þess að sjá um söluna,
keyptu Secord og Hakim vopnin frá
Bandaríkjamönnum á hagstæðu
verði og græddu offjár á endursölu
þeirra. Þá var komið á fót félögun-
um sem voru notuð sem skálkaskjól
í Írans-Contra viðskiptunum, en
einnig var fjármagninu miðlað
gegnum önnur fyrirtæki, evrópsk,
bandarísk og mið-amerísk þar sem
höfuðpaurar starfseminnar áttu
ítök.
Nicaragua
Vorið 1978 hófust viðskiptin við
Nicaragua. Samtökin buðu Som-
oza þjónustu sína gegn 650.000
dollara greiðslu, en hann átti þá í
höggi við uppreisnarmenn Sandín-
ista. Edwin Wilson annaðist þessa
samninga, en Somoza þótti gjaldið
of hátt.
Árið 1979, eftir að Carter Banda-
ríkjaforseti hafði stöðvað sölu á
vopnabúnaði til Somoza, buðu
samtökin honum byssur, skotfæri,
flugvélar og sprengiefni. Þessi
vopnasala hélt áfram eftir að Som-
oza flýði, en þá til þjóðvarðliðafor-
ingjans sem var á þeim tíma að
stofna Contra-skæruliðasveitirnar.
Samtökin beittu sér einnig fyrir
byggingu flugvallar á Costa Rica,
sem þjónar sama tilgangi gagnvart
Nicaragua eins og hið upphaflega
markmið samtakanna var á Kúbu
fyrir 20 árum.
Þessar leynilegu aðgerðir stóðu
svo fram til ársins 1981, að CIA hóf
stuðning við Contra-skæruliða
með vitund og vilja þingsins. En
eftir að það uppgötvaðist að CIA
stóð að baki sprengingum í höfn-
inni í Nicaragua, var þessi stuðning-
ur bannaður með lögum.
Þá var það Oliver North, sem átti
sæti í þjóðaröryggisráðinu, rifjaði
upp kynnin við félagana frá Víet-
nam og fékk Shackley, Clines,
Secord og Hakim til liðs við sig um
útvegun vopna og peninga til
Contra-skæruliðanna. Sömu menn
önnuðust einnig vopnasöluna til
írans og ágóðinn af henni rann
a.m.k. að hluta til til Contra-skæru-
liðanna.
Á Costa Rica er búgarður sem er
miðstöð fyrir alla flutninga til
Contra-skæruliða í Nicaragua.
Þangað eru vopnin flutt, hvaðan úr
heiminum sem þau koma, þar milli-
lenda flugvélar með kókaín frá Kól-
umbíu og þar eru allar helstu að-
gerðir skipulagðar.