Alþýðublaðið - 30.04.1988, Blaðsíða 9

A O V |*rnc
v * I I '»
Laugardagur 30. apríl 1988
landi, sérstaklega núna á síö-
ustu tveimur árum mun þaö
hafa oröið þróunin. Viö not-
um bíla skemur en flestar
aðrar þjóöir og þaö leiöir til
þess aö bílahræjunum úti í
náttúrunni fer fjölgandi því
aö nú er svo komið aö það er
enginn sem safnar þeim
saman til þess aö gera úr
þeim verömæti. Fram á síö-
ustu ár var hér eitt fyrirtæki
starfandi sem vann aö þessu,
kom og safnaði saman bil-
hræjum og öðru ónotuðu
járni og flutti út. Þetta svar-
aði vist ekki kostnaði og fyr-
irtækið fékk engan stuöning
þar sem inn í hagsemisdæm-
iö var ekki tekinn sá kostnaö-
ur sem var þvi samfara aö
urða bílhræin. Raunar er það
svo að það er ekki nema hluti
af þeim uröaöur og þau fara
því aö veróa snarari þáttur í
landslagi okkar.
En úr því að viö erum að
tala á þessum nótum er ekki
úr vegi að nefna annað dæmi
sem sýnir hvað viö erum
kærulaus um þau verömæti
sem til falla i úrgangi eöa
ónotuðum efnum hér á landi.
Hingað eru árlega flutt inn
um 40 þúsund tonn af pappir
fyrir utan allan þann pappír
sem kemur inn í umbúðum
ýmisskonar, og fyrir þetta
munum viö greiöa um 2,5
milljarða króna. Á þessum
innflutta paþpír fer um V3,
eöa nálægt 15 þúsund tonn-
um í úrgang sem aó verð-
mæti eru þá um 800 milljónir
króna árlega. Við, ein skóg-
lausasta þjóö í heimi, endur-
vinnum ekki þennan úrgang
heldur bara hendum honum
og flytjum inn nýjan pappir
til allra hluta. Og hingaó
kominn papír mun vera meö
þeim dýrasta sem gerist í
veröldinni. Þaö hefur verið
sýnt fram á aó hér á landi
hendir ein fjögurra manna
fjölskylda árlega burt þapp-
irsúrgangi sem svarar til 6
skógartrjáa. Og á meðan að
þessu heldur fram erum viö í
alvöru aö hugsa okkur til
hreyfings um aö rækta nytja-
skóga. Meðal annarra þjóöa,
t.d. frænda okkar á Noröur-
löndum, sem eiga stóra
skóga og eru meö mestu
skógræktarþjóðum heims,
standa yfirleitt tvær ösku-
tunnur fyrir utan hvert hús,
önnur er fyrir sorp, hin fyrir
pappírsúrgang sem er síðan
hirtur af aðilum sem endur-
vinna hann. Þetta þykir þeim
ómaksins vert, en ekki okkur
enn sem komið er, enda þótt
viö höfum hér á landi þær
orkulindir sem til þarf til aö
endurvinna pappír á ódýran
hátt. Eftir því sem ég best
veit er hér aöeins eitt fyrir-
tæki sem vinnur að endur-
vinnslu pappírs en árleg end-
urvinnsla þess nemur ekki
nema nokkrum hundruöum
tonna enn sem komið er. I
framhaldi af þessu má leiöa
hugann að því hversu við, ein
trjálausasta þjóð í heimi,
fleygjum árlega eða brennum
af notuðu tirnbri."
— Eru íslendingar aö þinu
mati lítið þenkjandi, eda fróð-
ir um umhverfismál?
„Ég held þvi mióur aö svo
veröi að teljast og aö viö sé-
um eftirbátar nágrannaþjóða
okkar að þessu leyti. Þetta á
ekki aðeins viö um almenn-
ing heldur einnig stjórnmála-
menn okkar og mér sýnist
þessi skilningur ekki fara
vaxandi. Ég marka þaö af
þeim fjárveitingum sem er
variö til umhverfismála hér á
landi, bæöi til landgræðslu
og annarrar náttúruverndar
og hvaö illa gengur að fá
fram nauösynlegar skipulags-
breytingar, endurnýjun og
samræmingu á þeirri starf-
semi sem fæst viö þessi mál.
í nánast hverjum sáttmála
ríkisstjórnar þessa lands er
kafli um nauösyn þess aö
efla náttúruvernd í landinu
meö auknu fjármagni, koma
á skipulagi og fræðslu. En úr
efndum hefur svo alltof lítiö
oröiö og þaö er hjakkað mik-
iö i sama farinu ár eftir ár,
áratug eftir áratug. Þessa
vegna er árangur ekki sem
skyldi og þess vegna eru ný
hættumerki stööugt á lofti
sem ekki er hægt að gefa
nægilegan gaum og þau geta
orðið aö vandamálum sem
vaxa okkur yfir höfuö áöur en
viö vitum af. Þaö viðhorf
veröur að breytast aö
umhverfis- og náttúruvernd
sé ekki alvörumál heldur bara
skrautmál sem ekki þurfi aö
taka á fyrr en búió er aö
leysa öll önnur vandamál
þjóðfélagsins. Vonandi breyt-
ist þetta til hins betra en
fram til þessa hafa íslending-
ar verið allt of andvaralausir
um þessi mál og þaöskyldi
þá aldrei vera aö þaösé
vegna þess aö þeir sjálfir trúi
þessu ekki. Hér sé óspillt
náttúra og muni halda áfram
aö vera þaö.
Hér þarf aö verða mikil
hugarfarsbreyting en ég er
hræddur um aó hún veröi
ekki fyrr en fræösla um
umhverfismál veröi tekin upp
sem fastur liður í skyldu-
námsefni skólabarna hér á
landi eins og hún er orðin
víða um heim. Þaö þarf aó
innræta æskunni meiri virö-
ingu fyrir náttúru landsins og
aö vera á verði gegn þeim
hættum sem gætu leikió
hana enn verr en orðið er,“
segir Ingvi Þorsteinsson nátt-
úrufræðingur.
AÐ HLUSTA Á RADDIR ÞJÓÐLÍFSINS
Auga fyrir mannlífi
Þaö er alkunna, aö minni
stjórnmálamanna er
gloppótt. Stundum hentar
þeim best, aö gleyma óöar
orðum sínum og athöfnum
en ég vil trúa því, aö oftast
sé um hreina gleymsku aö
ræða og að þeir veröi því
fegnir aö vera minntir á fyrri
skoðanir sínar.
Fyrir ári kliþþti ég út úr
Alþýðublaðinu viðtal viö
frambjóöandann Jón Baldvin
Hannibalsson, þar sem hann
ræöir um nauðsyn þess aö
hafa opin augu fyrir mannlifi
og um gildi þess aó hlusta á
skoöanir fólks út um landið.
Frambjóóandanum fannst t.d.
vélgæslumaðurinn í frysti-
húsi á Austfjörðum vita öðr-
um meira um orkumál, fisk-
verkandinn á Bakkafiröi haföi
unniö mál gegn Seðlabank-
anum og framkvæmdastjór-
inn á Flateyri kenndi honum
þjóðhagfræði.
Allt bar viötaliö viö fram-
bjóðandann þess merki, aö
hann hlustaði vel á raddir
mannlífsins, en mér fannst
vissara aö geyma það I úr-
klippusafninu mínu, ef ómur
þeirra dofnaði eöa mannllfs-
augaö lokaöist. Og nú þykir
mér frambjóðandinn I hlut-
verki fjármálaráöherra ýmsu
hafa gleymt og áminningar
vera þörf.
Frambjóðandi í
kröppum dansi
í Alþýðublaðinu 14. apríl
1987 er þetta haft eftir Jóni
Baldvini og hann ræðir um
Einar Odd Kristjánsson
framkvæmdastjóra Hjálms
h.f. á Flateyri.
„Eöa aö koma á Flateyri og
hitta hann Einar Odd. Ef.fjöl-
miðlungar heföu eitthvað
auga fyrir mannlífi, sem þeir
hafa ekki fyrir fimm aura, þá
ættu þeir aö koma á slika
fundi. Að deila viö menn eins
og Einar Odd um fjármál,
vaxtamál og það sem viö
myndum kalla þjóöhagfræði,
það er að komast I krappan
Nokkur áminningarorð til Jóns Baldvins
,L,kti,ul3„„M.1,J. ..
Stefnir í þjóðargjaldþroi
eí 2!*ert WI'óur að gert
HiHS
í»kr» nrifZ *•«***• íripW tii rtt-
þjéðTgj.Jdþrot,- uoJu UUrtfiruMjiinnT þá nu/nir I
töngum /uudi i FéU»i .cT/rt^. “« klukkuriuud.
érrbil, ,T„.
y"‘ okk" --------------- 1^*23* ‘T
■I ‘ vertþUigunn, þ/ e(Kjl ^
^etflngu. En rt hrid. P/"
0«idmiðiU g«i »e
“^Kt l*fIT vertbólga llLidi
^iuuuuiu Oórföld rt/imnS
^^•“"“'“XUWpUlöndunu
33£=Sr&S
, kveö« n»öur veröMltn.r,.
I**4 »wut ekki ven
Z2P2SS2W3
Einar Oddur Kristjánsson á Flateyri i viðtali við Morgunblaðiö 27/4 1988: „Við erum sannfærðir um að ef ekki
verður strax gripið til róttækra ráðstafana hvað varðar stöðu tiskvinnslunnar þá stefnir i hreint þjóðargiald-
þrot.“
I •““munt, ui að aann-
reyn» 0kkT eigin tnlur og ber.
NiÍH' iT*'1 ^ *** l»«UWuU.
BUuJlest, «m »K> reyndr viuum
tyv. rt lUda fiakvinnalunnT t
VKgeat Mgt akelfiieg “ ugði Einr
«mftemur Vjð vommTLZ
«ð fUkvminlTi lUeði nil verr
bðlgn þeytjr Urim hér iJut
kr«tt «ð «It fonendur tjilk. út I
veður og »ind."
ftft^þörtur urn hvort gengUfeU-
T1 * «*? B*"nf*ertir um
•ð þrt niigt Udrei jThvmi til
Ulenakri OtflJlni^X^
Wðelu nem« að *erðmyndun á er-
va ““ öUdeyri vertk geft, /q^
w g«um bara rtð viðUuptS
•kJþUiull. «m .lefnir I nO I ár
^.vohridurfrimTmt^Sj
«ira vjð ^nnberðir um rt þíS
h^“ j»44^D*ld|«t brt
rtiki ið^m1 hritin grt.
*«tki hidd. ivona áfriun.
*ð þeur verti rtððv-
“P«« gegndrUur inn.Ueymi
og niynt rt h^. h^j
dans. Ég held að ég hafi
sjaldan komist í eins krappan
dans. Þessir menn eru enn
þá til. Og þaö fyllir menn
bjartsýni. Þaö er miklu sjald-
séöara aö hitta menn í
Reykjavík af þessari stærðar-
gráöu. Þaö gæti verið þessu
vítanmínsnauða skólakerfi að
kenna sem gerir alla eins. Og
fólk í fjölmenni gerir sig sekt
um þaó sem ég kalla „svik
hinna skriftlærðu“. Á lands-
byggðinni er kannski einn
maöur máttarstólpi síns
byggöarlags og finnur hvaöa
ábyrgö hvilir á honum.“
Þeir sem kunnugir eru
atvinnumálum Islendinga
vita, aö allt er þetta satt og
rétt og víða um landið háttar
svo til, aö þaö eru einmitt
framkvæmdastjórar fisk-
vinnslufyrirtækja sem eru
máttarstólþar byggöalaganna
hvort sem um er að ræða

Um fjölmiilunga o,
oiþýðufúlk *
...“ WvrrmJ* fi«oU þ4r txii.
tl/,n dæmii ekki «i
mtnodcg. á feyk j,v(kurpðli,iki/í.
h' "Uklu iuriii iinuj ,»
l*.dibyTðTpð||„kin.J vu „
>"«ðu, I Livlú við fðlk, Aði.1,
mk' °« l<M ÞöUri
1
aSS
leppunötöJunm; aátuu mdi I tólio
í||DO#kkrum þcir
við oiMan liion*. "Þtíi* 12?
bcmum Mmn nuó*U a fuodur um
ictur l2m V *ó Ul‘ um hvad Wll
ss
•’ð1?*"í?"t v,ðM|dú"iþj, í°md
«<™ iui.
“*" Ofkumái. p,ð c
***»»• m*öur var v/linlii
J íry,,ihdii. Him ■ *“
buriað aJJi tu cnd*.
ö|/i oorðar i Auufú
i Bakka/jOrö. pj
lukverkandi *cm tekur
•ynir mír mlUbúotó ,in..
SeöJaUnkanum. Hann týnú
[™.á ^ *‘Wiup rökuro aó t
jnn hcíði ha/t aí Ur uóríi J_
fuihuð^ftírs/Srii!!
•ð hooum rt Iriu uppi | ðjbuðug.
Hcujiriii. Svo c
Sumaihúium aö
fumboð f„i, Sjéli
töa að koma i .
hann Emar Odd. E
hcíðu cnihvað au£i
**m Þeir hafa ckki i
M«uuþciraðkom
Ao dcila við mcnn
“m fiármil. va
*cra við myndum I
j ð*i Þ«ö ci að koi
d*«> É, held .ð t
komui J cin* krappa
menn cru cnnþi ijj.
m*nn bjaruýni. það i
**óara að hiiia mcnn
f«»»ari vucföaifráðu.
»ð þcuu vJiamJnunau
•ö kcnna acm acrir
fólk l fjolmenni gerii
það acm <r kaJla “*vik
f*rdu.“ A iand
aaniuki cinn mað
ilni h * •
pólitUkri uppl
— M K./Týrir
«*rt þm. .« Myji
rtJlm.ii hn ri.li
Viðtal viö Jón Baldvin Hannibalsson í Alþýöublaöinu þ. 14/4 1987: „Ef
fjölmiðlungar hefðu eitthvað auga fyrir mannlifi, sem þeir hafa ekki fyrir
fimmaura, þá ættu þeir að koma á svona fundi og deila við menn eins
og Einar Odd á Flateyri."
Flateyri, Húsavík eöa Eski-
fjörö. Og þessir menn vita
allt um þjóðhagfræði, þeir
eru enn jáá til, en þaö sem
þeir eru aö segja fyllir mann
engri bjartsýni.
Fjármálaráöherra er hins
vegar jafn nauösynlegt aö
hlusta á þá nú og frambjóð-
andinn gerði forðum, því aö
nú eru fleiri en frambjóðend-
ur í kröppum dansi.
Þjóðfélag í
kröppum dansi
I Morgunblaöinu 26. apríl
sl. er sagt frá niðurstöðum
fundar vestfiskra fiskverk-
enda og þetta er haft eftir
Einari Oddi Kristjánssyni
framkvæmdastjóra Hjálms á
Flateyri:
„Viö erum sannfæröir um,
aö ef ekki verður strax gripiö
til róttækra ráðstafana hvað
varóar stööu fiskvinnslunnar
þá stefnir í hreint þjóðar-
gjaldþrot“.
„Viö vorum sammála um
aö fiskvinnsla stæöi nú verr
en hún hefur staðið um ára-
bil, jafnvel þó farið sé tvo ára-
tugi aftur i tímann. Núna,
þegar dynja yfir okkur verö-
lækkanir á erlendum mörkuö-
um samfara þvi aö veröbólg-
an þeytist áfram hér innan-
lands, þá gerist þetta svo
leifturhratt aö allar forsendur
rjúka út í veður og vind“.
Fram kom í Alþýðublaðinu
fyrir ári, aö frambjóðandinn
haföi gaman af landsbyggðar-
pólitikinni, þar talaöi hann í
klukkutíma og hlustaði á
annað fólk í klukkutíma, og
umræðurnar voru ekki klippt-
ar niöur í silkiumbúðir meö
slaufu. Þar hitti hann líka
krata af þrióju kynslóð, þótt
þeir færu hljótt meö þaö,
eins og segir í viötalinu.
Nú legg ég til aö fjármála-
ráóherra endurtaki framboös-
feröir sínar og taki nú mark á
skoðunum máttarstólpanna.
Krötum af þriöju kynslóö
meö ofangreind einkenni fer
lika fjölgandi og þaö er þess
viröi að heimsækja þá í leið-
inni.