Alþýðublaðið - 30.06.1988, Page 8

fimiiiiíiMiiii
Fimmtudagur 30. júní 1988
FRETTASKYRING
Kristján Þorvaldsson
skrifar
Hvað grœða
EB-ríkin á aðild
Islands? Þau hafa
nœgan fisk, segja
sumir. Ætla þau að
tryggja sér
flugmóðurskipið
Island, eða eru þau
kannski ekkert að
sœkjast eftir
neinum
samskiptum?
EYRUN OPIN FYRIR ER
Islenskir kaupsýslumenn bönkuðu uppá í höfuðstöðvunum i Brussel. Stjórnmála-
flokkarnir varast yfirlýsingar, en fylgjast œ betur með málum. Erum við að missa af
lestinni?
Eyru manna eru smátt og
smátt að opnast fyrir þvi sem
er aö gerast innan EB. Hópur
framámanna i islensku við-
skiptalífi hélt m.a. til Brussel
í síðustu viku og kynnti sér
starfsemi bandalagsins i höf-
uðstöðvunum og þá þróun
sem á sér stað i átt til innri
markaðar 1992. í fyrra fór ut-
anríkisnefnd Alþingis í heim-
sókn til höfuðstöðva þings-
ins og fyrir skemmstu kom
hingað til lands 10 manna
þingmannanefnd frá EB til að
ræða við utanríkismálanefnd
og fulltrúa íslenskra stjórn-
valda.
Það voru sannarlega engar
undirtyllur sem bönkuðu
uppá í höfuðstöðvunum í síð-
ustu viku. Að sögn Harðar
Sigurgestssonar, forstjóra
Eimskips, sem var í hópnum
kom ferðin til í framhaldi af
heimsókn Lord Cockfield
hingað til lands, en hann er
einn af 17 framkvæmdar-
stjórnarmeðlimum og höf-
undur „Hvítu bókarinnar" um
sameiginlega markaðinn.
Ferðin var skipulögð af
Landsnefnd alþjóða verslun-
arráðsins, en kostuð af
einstaka aðilum.
Ferðalangarnir voru: Gunn-
ar J. Friðriksson, formaður
VSÍ fararstjóri, Þórarinn V.
Þórarinsson VSI, Víglundur
Þorsteinsson FÍI, Ólafur
Davíðsson FÍI, Þorleifur
Jónsson Landssambandi iðn-
aðarmanna, Guðjón B. Ólafs-
son forstjóri SÍS. Sigurður
Helgason forstjóri Flugleiða,
Friðrik Pálsson forstjóri SH,
Jóhann J. Ólafsson, formaður
Verslunarráðs, Vilhjálmur
Egilsson framkvæmdastjóri
Verslunarráðs, Lilja Viðars-
dóttir skrifstofustjóri Lands-
nefndar verslunarráðsins og
nú starfsmaður í utanríkis-
ráðuneytinu, Ingjaldur
Hannibalsson framkvæmda-
stjóri Úflutningsráðs, Björn
Bjarnason aðstoðarritstjóri á
Morgunblaðinu, Magnús
Gunnarsson forstjóri SÍF,
Brynjólfur Bjarnason forstjóri
Granda, og Tómas Óli Jóns-
son starfsmaður Útflutnings-
ráðs í Frankfurt.
„Það sem kannski kom
mér mest á óvart er hvað
hraðinn í átt til sameiginlegs
markaðar er mikill,“ sagði
Hörður Sigurgestsson for-
stjóri Eimskips þegar Alþýðu-
blaöið spurði hann um ferða-
lagi til Brussel. í svipaðan
streng tók Brynjólfur Bjarna-
son forstjóri Granda. „Þessir
hlutir eru að gerast hraðar en
við áttum okkur á. Sem sam-
líkingu dettur mér í hug að ef
við hugsum okkur þetta á
hundrað metra spretthlaupi,
þá eru þeir við sjötugasta
metrann," sagði Brynjólfur.
Hvorki Brynjólfur eða
Hörður sögðust hafa breytt
sinni afstöðu eða skoðun,
hvað varðar EB. „Oneitanlega
verður maöur að skoða hug
sinn mjög vel, því við íslend-
ingar veróum fyrr en seinna
að átta okkur á því hvað ger-
ist þarna í Evrópu, og nvað
Norðmenn ætla að gera,“
sagði Brynjólfur.
Ef fram fer sem horfir, að
landamæralaus markaður
EB-ríkja verði kominn á 1992,
þá er Ijóst að um verður að
ræða þýðingarmesta og
stærsta viðskiptamarkað í
heiminum, með um 320
milljónum íbúa. Spurningin
um afleiðingarnar fyrir ís-
lendinga er því nánast jafn
mikilvæg, hvort sem tekin
verður ákvörðun um inn-
göngu eða standa utan viö.
Þetta er ekki lengur eitt-
hvað sem er órafjarlægt og
óraunverulegt, heldur mál
sem þarf að taka afstöðu til
áðuren langt um liöur.
Hingað til hefur umræðan
hér aðallega snúist um hvort
og hve mikið íslendingar
þurfi að láta af fiskveiðiauð-
lindinni í skiptum fyrir samn-
inga við EB. Málið reynist
öllu flóknara þegar að er gáð,
því margir halda því fram að
það sé ekkert kappsmál fyrir
EB að fá ísland inn vegna
fiskimiðanna. Ríkin hafi næg-
an fisk ekki síst ef Noregur
tekur skrefið inn sem flest
bendir til.
„Við komumst aldrei að
því, með hvaða skilyrðum við
getum komiö þar inn,“ sagði
Brynjólfur Bjarnason. „Menn
þurfa auðvitað að geta rætt
þau mál til þess að vita eitt-
hvað. Ég held reyndar að tek-
ið sé tillit til aöila, þó það sé
algjör misskilningur að menn
bíði í biðröðum til að bjóða
okkur inngöngu."
Eyjólfur Konráð Jónsson,
formaður utanríkismála-
nefndar Alþingis, sagði við
Alþýðublaðið á dögunum að
svo virtist sem mál hefðu
þróast íslendingum mjög í
vil. „Það kom fram að það
væri fráleitt af hálfu Evrópu-
bandalagsins að krefjast ejn-
hverra fiskveiðiréttinda af ís-
lendingum gegn því að ís-
lendingar fái heilbrigöa
samninga við bandalagið.
Það er enginn sem mótmælti
þessu sjónarmiði," sagði
Eyjólfur eftir fundi með
fulltrúum frá Evrópuþinginu
sem dvöldu hér á landi í byrj-
un mánaðar.
Það kann því að Vera að
hugmyndir þær sem Jón
Baldvin Hannibalsson velti
fram á fundi formanna nor-
rænna jafnaðarmannaflokka í
Svíþjóð í vor, hafi sýnt mikla
framsýni, því þarviðraði hann
þá hugmynd að íslendingar
gætu nánast boðið Evrópu-
þjóðunum aukið varnarsam-
starf gegn aðild að mörkuð-
um þeirra. Þannig mætti
halda þeirri einu auðlind sem
við eigum í friði fyrir ryksug-
um EB-ríkjanna.
í átt til innri markaðar 1992
þarf EB að framkvæma
hundruð fyrirmæla um sam-
-ræmingu á milli ríkjanna.
Þetta hefur gengið mun
skjótar eftir, en margir áttu
von á. Þannig er t.d. búið að
samþykkja reglur um frjálst
streymi fjármagns, sem
heimilar banka í einu EB
landanna að starfa í öðrum.
Þessi frjálsi flutningur fjár-
magns kann að leiða til enn
erfiðari samkeppnisstööu ís-
lenskra fyrirtækja á Evrópu-
markaðinum. „Ef fyrirtæki á
þessum markaði eru að vinna
á lægra fjármagni en fyrir-
tækin hér auk þess sem ís-
lensk fyrirtæki þyrftu að búa
við hindranir tolla og reglna,
hversu miklu lægra verði
þurfum við þá að selja vör-
una og hvaða afleiðingar hef-
ur það? Þessari spurningu
velti Brynjólfur Bjarnason
fram og undirstrikaði að
spurningin um afleiðingar
væri jafn mikilvæg hvort sem
við gengjum inn eða stæðum
fyrir utan.
Þegar hefur EB markað
stefnu hvað varðar sam-
göngumál. Hörður Sigur-
gestsson sagði aðspurður
ekki eiga von á því að það
sem væri að gerast innan
bandalagsins þessi misserin
hefði miklar breytingar f för
með sér fyrir sjóflutninga ís-
lendinga. „Mér þykir hins
vegar líklegt að innri markað-
urinn breyti samkeppnis-
myndinni innan EB þar sem
verði mun minni takmarkanir
á flugsamgöngum en eru í
dag. Ég get þó ekki séð í dag
hvaða áhrif það hefði hér,“
sagði Hörður.
Það eru fleiri en íslending-
ar sem eru í viðbragðsstöðu.
Norðmenn fylgjast grannt
með í Brussel og hafa 15
menn í sendiráði. Japanir
hafa þar um 20 menn og
Bandaríkjamenn hafa sér-
stakan hóp starfsmanna. Fyr-
ir íslendinga eru hins vegar
tveir menn, þeir Einar
Benediktsson sendiherra,
sem jafnframt stýrirsendi-
nefndinni hjá NATO og Gunn-
ar Snorri Gunnarsson.
í Norðurlandasamstarfinu
eru menn einnig í takt við
EB. Á fundi fjármálaráðherra
Norðurlanda í Kaupmanna-
höfn i vikunni var t.a.m.
sérstök áhersla lögð á að í
nýrri samstarfsáætlun verði I
miðað að því að búa Norður-
löndin sem best undir þær
miklu breytingar sem eru að
verða innan EB. I því sam-
bandi var m.a. rætt um aukið
frjálsræði í fjármagnsvið-
skiptum í framhaldi af
ákvörðun fjármálaráðherra
EB um breytingar í frjálsræð-
isátt á því sviði.