Alþýðublaðið - 20.02.1991, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 20. febrúar 1991
0ARPAGINN
A GOTUNUM
Tilitssemi borgar
Skortir íslendinga tillitssemi?
Stórslysum i umferðinni hefur fækkað ó íslandi en
það er hinn sifelldi „bardagi ó götunum sem er að
fara með okkur." segir Ólafur B. Thors forstjóri.
hess vegna eru iðgjöld af bilatryggingum tugum
þúsunda króna hærri á íslandi en á hinum Norður-
löndunum.
Hrynur islenska tryggingakerfið þegar samning-
ar um Evrópska efnahagssvæðið nást á vettvangi
EFTA-rikja og Evrópubandalagsins?
ÞORLÁKUR HEIGASON SKRIFAR
sig í umferðirmi
Davíð i landsmála-
pólilikinni
Ljóst virðist nú að öfl — og það
mjög sterk öfl — innan Sjálfstæð-
isflokksins vinna að því að fá
Davíd Oddsson til að gefa kost á
sér sem næsti formaður flokks-
ins. Þeir sem til þekkja segja að
þetta muni ganga eftir, Þorsteinn
Pálsson muni ekki gefa kost á sér
til áframhaldandi starfa. Davíð
er talinn stjórnsamur maður og
litríkur persónuleiki. Innan raða
sjálfstæðismanna ríkir mikið dá-
læti á manninum. En hvaða
kosti þarf góður stjórnandi að
hafa að mati Davíðs? Hann svar-
ar því í nýjasta blaði Stjórnunar:
,,Það er misjafnt hvaða kostir
nýtast mönnum. Góður stjórn-
andi þarf auðvitað að geta tekið
ákvarðanir, jafnvel þegar um-
hugsunarfrestur er skammur og
litlar upplýsingar liggja fyrir...
hann verður þá að treysta á að
ramba á rétta niðurstöðu. Hann
á líka að forðast að taka ákvarð-
anir sem aðrir eiga að taka,“ seg-
ir formaðurinn (?) tilvonandi. A
forsíðu Stjórnunar er glæsileg
mynd af Davíð ásamt Halldóri
Ásgrtmssyni, fyrsta landsföður-
lega myndin af Davíð.
VIII skipta á ibúðum
Hún Alicia Martin Ray biður
okkur að koma því á framfæri að
hún vilji skipta á íbúð sinni í
Madrid í staðinn fyrir einstak-
lingsíbúð í Reykjavík í sumar,
helst í júlí. Þeir sem sjá sér hag í
slíkum skiptum geta sent Aliciu
línu — utanáskriftin er: Alicia
Martin Ray, C/Lezo, 8 — 8
B-28041 Madrid, Spain.
Nýr leikhússljórí
á Akureyrí
Signý Pálsdóttir, hinn ágæti
blaðafulltrúi Þjóðleikhússins, er
á förum frá leikhúsinu, rétt í
þann mund að leikarar flytja aft-
ur í hús sitt eftir þá miklu endur-
byggingu, sem þar hefur verið á
ferðinni síðasta misserið. Signý
verður leikhússtjóri á Akureyri
frá 1. apríl. Hún er hagvön
nyrðra, var leikhússtjóri þar fyr-
ir nokkrum árum. Að venju er
fjárhagur Leikfélags Akureyrar
ekki beysinn, en vonir standa til
að nú sé bjartara fram undan í
þeim efnum. Vona menn að
fjölga megi fastráðnum leikur-
um nyrðra, eins og er eru þeir
aðeins tveir.
Skondin nöln
fyrírlækja
Islendingar eru óragir að reyna
fyrir sér með rekstur fyrirtækja.
Æðsti draumur margra er að
verða „sjálfs sín húsbóndi" sem
kallað er. í Lögbirtingablaðinu
er greint frá stofnun nýrra fyrir-
tækja, sem sum hver bera hressi-
leg nöfn eins og hér má sjá úr
nýjasta ,,Löbba“: Alexander
mikli sf. (hárgreiðslustofa), /
blóma lífsins, Rokkbúöin Þrek.
Islendingar eru vondir bílstjórar
og tillitslausir í umferðinni. Annað
er ekki hægt að lesa úr upplýsing-
um.
Tjón í umferðinni á íslandi eru
meiri en á Norðurlöndum. Þess
vegna eru bílatryggingar tugum
þúsunda dýrari á Islandi en í ná-
grannalöndunum. Ólafur B. Thors,
forstjóri Sjóvá-Almenna, vill að
börnum séu kennd grundvallarat-
riði í samskiptum. Þá gætum við
kannski dregið úr tjóni í umferð-
inni.
Munar 120 þúsundum
króna á iðgjalJi_____________
Alþýðublaðið gerði samanburð
á bílatryggingum í Svíþjóð og á ís-
landi. Iðgjöldin eru miklu fjöl-
Iðgjöld mismunandi
Svíar fylgjast grannt með hegð-
un manna á vegum og miða ið-
gjöldin við tjónatíðni eftir aldurs-
flokkum, landshlutum o.s.frv.
Fram kemur úr upplýsingum
sænska tryggingaeftirlitsins að
64% allra einkabíla voru í efsta af-
sláttarflokki, en þeir njóta 75% af-
sláttar af iðgjaldi. Miðað við 1000
bíla verða 52 óhöpp á ári að jafn-
aði hjá þeim sem aka einkabííum,
en þeir sem fá mestan afslátt af ið-
gjaldi lenda að jafnaði í 38 óhöpp-
um miðað við hvert þúsund einka-
bíla. Miðað við 1000 bílaleigubíla
eru óhöpp rúmlega tvöföld á við
einkabíla, eða 136 á ári, miðað við
1000 leigubíla eru óhöppin 201 og
langferðabíla og strætisvagna
203.
Hagnaður i Sviþjéð en
ekki á Islandi
Ekki er talinn vafi á því að aðal-
ástæða hárra trygginga hér á landi
séu mikil tjón í umferðinni. For-
stöðumaður Tryggingaeftirlits rík-
isins telur enga aðra skýringu á
þeim gífurlega mun sem er á ið-
gjöldum hér og á Norðurlöndum.
Iðgjöld gera ekki meira en að
haida í við eignatjón og slys í um-
breyttari í Svíþjóð en á íslandi. Þau
eru til dæmis mjög há fyrir þá sem
eru nýkomnir úr ökuprófi, og nýir
bílar eru með 3ja ára vagntrygg-
ingu sem lækkar iðgjöldin veru-
lega. Við könnuðum tvær bílateg-
undir, Volvo 740 og Toyota 1,6.
Borin voru saman iðgjöld fyrir
árgerðir 1990 og 1985 og gengið
út frá að iðgjöld væru annars veg-
ar miðuð við ökumann, sem væri
nýbúinn að taka bílpróf og hins
vegar þann sem ekið hefði tjón-
laust í 10 ár. Miðað er við fulla ka-
skótryggingu og ábyrgðartrygg-
ingu á Islandi, en þessar trygging-
ar eru í einni tryggingu í Svíþjóð.
Mismunurinn er sláandi eins og
taflan sýnir:
ferðinni. Samkvæmt síðasta upp-
gjöri voru iðgjöldin að meðaltali
lægri en tjónagreiðslur. Trygg-
ingafyrirtækin hafa í samræmi við
það farið fram á stórfelldar hækk-
anir á iðgjöldum í ár — eins og öll
undangengin ár. Þrátt fyrir miklu
lægri iðgjöld í Svíþjóð en hér er
mismunur á iðgjöldum og tjónum
að meðaltali um 12% á einkabíla-
tryggingum í Svíþjóð. Það er sem
sé hagnaður þar.
Ökufantar______________________
I umræðum um hið sameigin-
lega efnahagssvæði EFTA-ríkja og
Evrópubandalagsins („Evrópska
efnahagssvæðið" = EES) hefur
verið gengið út frá því að erlendir
aðilargeti komið sér upp skrifstof-
um á Islandi, kæri þeir sig um að
tryggja bíla á íslenskri grund. í dag
er það í höndum heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra að breyta
reglugerð til að heimila erlendum
aðilum að tryggja á íslandi.
Guðmundur Bjarnason ráð-
herra segir að ekki hafi borist fyr-
irspurnir frá erlendum aðilum inn
á borð til sín. Stefnt er að því að
samningar um EES verði í höfn í
júlí í sumar og frá og með þeim
tíma er erlendu tryggingafyrir-
Kennum bömum tillitssemi.
tækjunum frjálst að stunda rekstur
á íslandi.
En vilja þeir það ef litið er til
þess að íslendingar virðast
óhemju ökufantar, ef umferðar-
tjón eru notuð til viðmiðunar?
„Hér er allt önnur tjónareynsla,"
segir Erlendur Lárusson, forstöðu-
maður Tryggingaeftirlits ríkisins,
sem hefur efasemdir um áhuga er-
lendra fyrirtækja á að koma sér
fyrir hér á landi. Fram að þessu
hafi ekkert erlent tryggingafyrir-
tæki sýnt málinu áhuga með því
að sækja um starfsleyfi.
Bardaginn á götunuiw
Líklegt er að erlend trygginga-
fyrirtæki hafi takmarkaðan áhuga
á smámarkaði eins og fslandi.
Áhuginn efldist ekki, ef erlendu
aðilarnir kæmust í skýrslur (sem
ekki eru til) um eignatjón í ís-
lenskri umferð.
Hvað sem því líður standa flestir
ráðalausir og barma sér yfir háum
iðgjöldum af bílatryggingum. For-
svarsmenn tryggingafélaganna
hafa einnig leitað skýringa á
kæruleysi landans. „Ég hef velt
því fyrir mér í 25 ár hvers vegna
við erum óvægnari í umferðinni
en aðrir,“ segir Ólafur B. Thors
framkvæmdastjóri. Ólafur er á því
að það þurfi að kenna börnum í
grunnskólum „hvað það er að
vera saman á litlu svæði og taka
betur tillit hvert til annars." Ölafur
segir að það hafi dregið úr stór-
tjónum en bæta þurfi eftirlit. „Bar-
daginn á götunum fer með okkurý
segir Ólafur B. Thors. „íslendinga
skortir lipurð."
Óli H. Þórðarson, framkvæmda-
stjóri Umferðarráðs, tekur í svip-
aðan streng. Hann telur að það
skorti á að ökukennsla sé nægjan-
leg. „Aðalatriðið er að ungling-
arnir sem þreyta ökupróf og ná því
fara með of litla þjálfun út í um-
ferðina. Þeir ná prófunum, en það
er dýrt að falla á því prófi að
kunna sér ekki hóf, þegar þeir
koma undir stýri.“ Óii telur nauð-
synlegt að forvarnir verði hertar
— og mikilvægt sé að efla þær þar
sem þær byrja — í skólunum.
Tillitssomi borgar sig
(og lækkar iðgjöldin)
Brátt opnast Evrópudyrnar upp
á gátt. Þá geta íslendingar vænt-
anlega keypt ódýrari tryggingar
fyrir bíla sína nú. En aðeins ef er-
lendu tryggingafyrirtækin sýna
áhuga, og ef íslendingar temja sér
meiri tiliitssemi í umferðinni. Því
aðeins lækka iðgjöldin.
Kannski er langur vegur í að ið-
gjöldin lækki. Við rekumst stund-
um illa meðal fólks — og í umferð-
inni.
BÍLATRYGGING, VOLVO 740 og TOYOTA 1,6
ÁRGERÐ 1990
Ökumaður nýbúinn að taka bílpróf: VOLVO 740 ÍSLAND SVÍÞJÓÐ 160.761 37.569 TOYOTA 1,6 ÍSLAND SVÍÞJÓÐ 127.324 34.669
Ökumaður tjónlaus í 10 ár: 87139 15.214 68.556 11.176
ÁRGERÐ 1985
Ökumaður nýbúinn að taka bílpróf: VOLVO 740 ÍSLAND SVÍÞJÓÐ 149.781 62.764 TOYOTA 1 fi ÍSLAND SVÍÞJÓÐ 119.122 61.005 I
Ökumaður tjónlaus í 10 ár: 80.551 20.850 63.635 16.282
*Borin eru saman dýrustu iðgjöld (miðað við Stokkhólm) hjá stærsta bíla-
tryggingafélagi Svíþjóðar og sambærilegar tryggingar hjá VIS á íslandi.