Vísir - 13.03.1977, Blaðsíða 3

vism Sunnudagur 13. mars 1977
3
sem öllum hermikrákuhætti
hafna.
En hvernig er menningar-
tengslum okkar viö aörar þjóöir
fariö? Hvaöan fáum viö kvik-
myndirnar, sjónvarpsefniö,
hvert sækja menntamennirnir
menntun sina.hvaöa erlend
tungumál eru skyldunáms-
greinar, hvaöan og meö hvaöa
hætti berast straumar og hug-
myndir i listum og visindum
hingaö? Tilþess að svara þessu,
þó ekki væri nema til bráða-
birgöa, þyrfti ég öll Helgarblöö
Visis fram aö verslunarmanna-
helgi. Ég læt mér þvi hvergi
bregöa og bæti viö einni spurn-
ingu: Hvaöan fáum viö
statistik, þegar bera á saman
eitthvaö i islenskum og erlend-
um veruleika? Frá „nágranna-
þjóðunum”.
A: — Jaá, þá átt viö Grænland
og Færeyjar?
B: — Nei, nei, frændsemis-
nágrannaþjóðirnar.
A: — Nú, þú ert aö tala um
trland . islendingar eru vist
einna skyidastir þeim og öörum
keltum svo sem bretónum i
Frakklandi (sem þaraöauki
blönduöust okkur raunar sam-
viskusamlega i skipbrotum sin-
um á 19. öid viö tslandsstrend-
ur).
B: — Ertu meö hita? Ég á viö
skandinava, nágrannaþjóöirnar
á Noröurlöndum.
A: — Ó, afsakiö.
Sértu kominn illilega upp aö
vegg I rökræöum á tslandi: búiö
aö hrifsa iéttilega af þér öll vopn
og þú einn meö staðlausa stafi
til varnar, þá dregurðu fram
leynivopniö alsett statistik:
Reynsla nágrannaþjóöanna
heitir þaö. Aörar þjóöir hafa '
enga reynslu, þær eru ekki
handhafar hins eðlilega eins og
frændur vorir — þær eru ÓLÍK-
AR okkur og skipta ekki máli.
Eftir þennan statistiska útúrdúr
skulum viö aðeins skoöa menn-
ingartengslin betur.
Kvikmyndir i þartilgeröum
húsum og erlent sjónvarpsefni
eru nær eingöngu frá Ameriku,
Englandi og Skandinaviu.
Punktumog basta. Ef t.d. mynd
eftir Fellini slæöist meö veröur
hún aö vera meö ensku tali.
tslensk eyru eru svo viökvæm
fyrir þvi, sem þau eiga ekki aö
venjast.
Hvert flykkjast menntamenn-
irnir? i fyrsta lagi til ensku-
mælandi landa. Gott og vel.
(Agætt er aö kynnast VEL
heilsteypta menningarsvæði og
allt annaö en vera þægur
þiggjandi alls þess ómerkileg-
asta, sem Amerika átti uppá aö
bjóöa eins og þegar kanasjón-
varpiö var i einstefnuaöstööu).
t ööru lagi til Skandinaviu. En
allir vita JÚ (dönskusletta i til-
efni dagsins) aö þar er miöstöö
heimsmenningarinnar. Dönsku
lærum viö i skyldunámi fyrst
erlendra tungumála til þess aö
komast i snuröulaust samband
viö frjóa, sjálfstæöa og
framsækna hugsun alls staöar I
Skandinaviu á þroskaárunum.
NTB (Norsk Telegrafisk
Bureauj heimsfrægasta frétta-
stofa i Þrándheimi) flytur okkur
fréttirnar, þegarheim er komiö.
Jamm. Alltaf hefur held ég gef-
ist betur aö hella vatni á nýjan
tepoka en margnotaöan. Nema
maður sélitilþægur og sama um
hvaöa skolp er drukkið.
Grinlaust held ég aö einskorö-
uö menningartengsl viö engil-
saxa og skandinava sé voði.
Einskorðun gæti leitt til ósjálf-
stæörar hermikrákuafstööu til
verkefna á menningarsviðinu.
þannig aö islensk menning yröi
hvorki þjóðleg né alþjóöleg. Ef
þekkingin á erlendri menningu
er djúptæk ogyfirgripsmikil get-
um viö vinsao úr þaö sem viö
viljum og aölagaö islenskri
reynslu og islenskum veruleika
og skapað gjaldgenga hluti
kinnroöalaust. Einskoröun i
menningartengslum gætileitt af
sér sjálfsánægt útkjálkapukur i
menningarmálum.
ur og allir hættu að tárast og
hver maður hló eins og þúsund
manns. En nú verður að taka á
sig náðir. önnur sýning annað
kvöld. Svo fóru leikarar, dans-
arar, söngvarar og allt hvaö
heitið hefur að vatna músum á
ný. Ekki i það sin til að kveðja
Doolittle hinstu kveðju i hjóna-
bandið. Þetta var einmitt
kveðjuhóf fyrir þá Bidsted
(Erik Bidsted, balletmeistara),
þvi að þeir ætluðu að fljúga út i
bitiö morguninn eftir”.
Eitthvað virðist nú slá úti fyr-
ir blessuum blaðamanninum
þarna undir lokin, þegar menn
hætta að tárast og vatna svo
músum á ný, en hvað um það
þetta er skrautleg og skemmti-
leglýsing á sögulegum viðburði:
frumsýningunni á My Fair
Lady, sem setti allt á annan
endann vikuna 12.-19. mars fyrir
15 árum sléttum.
„Fegins gleöitár drupu beggja
megin viö kampavfnsglasiö á
vörunum...” — EgiII Bjarnason,
sem þýddi söngtexta My Fair
Lady, ihópi nokkurra söngvara.
Þegar Geir fékk mímósur
Þetta er þriggja dálka bakslöumynd I VIsi fimmtudaginn 15. mars
1962. t texta meöhenni segir: „Laust fyrir hádegiö I morgun knúöu
dyra I skrifstofu Geirs Hallgrlmssonar borgarstjóra 2 ungmeyjar
klæddar frönskum þjóöbúningum. Færöu þær borgarstjóranum
blómakveöju frá borgarstjóranum I feröamannaborginni miklu á
Miöjarðarhafsströnd Frakklands, Nizza. 1 blómakveöjunni voru
eftirlætisblóm frakka, Mimósur. Stúlkurnar heita Marian Chocher-
et og Margrét Guðnadóttir. — Meö þeim var Guöni Þóröarson, for-
stjóri ferðaskrifstofunnar Sunnu. Haföihann veriö beöinn um þaö af
borgarstjóranum I Nizza, aö sjá um aö þessi blómakveöja yröi flutt
borgarstjóra Reykjavlkur og borgarbúum á viðeigandi hátt. Þakk-
aöi Geir kveöjuna og baö Guöna aö koma þakklæti sinu og borgar-
stjórnar til collega sins I Nizza”.
— Ekkier þetta ómerkari frétt en hver önnur. Og svo er hún kurteis.
Ágæt, miskunnarlaus,
og ógnþrungin
Annars er það agnarlitið
skrýtið hvernig timabil ein-
kennastekki siðuraf „smáum”
og kannski hégómlegum at-
burðum eða tiskufyrirbærum
(eins og t.d. húlahoppinu sem
Helgarblaðið rifjaði upp ný-
lega) en „stórum” og örlaga-
þrungnum viðburðum. Slikir
stóratburðir skapa sjaldnast
tiðaranda. Það gera smáatriði
dagslegs lifs hins vegar.
Þannig rifjast tiðarandi
þessara ára upp þegar litíð er
yfir svo „ómerkilegan” hlut
sem skemmtanalifsauglýsingar
blaðanna eru. Til dæmis er
orðalag bóóauglýsinga allt ann-
að fyrir 15 árum en nú er. í
stöðluðu málfari þessara aug-
lýsinga voru þá yfirlýsingar
eins og: „Ingibjörg vökukona.
Agæt þýsk kvikmynd um
hjúkrunarstörf og fórnfýsi”, en
þá „ágætu” mynd sýndi Nýja
bió þessa vikuna. Eða mynd
Stjörnubiós „Súsanna.
Geysispennandi og mjög áhrifa-
rikný, sænsk litkvikmynd, mis-
kunnarlaus og djörf, skráð af
læknishjónunum Elsu og Kit
Golfach eftir sönnum atburð-
um”. Svona lýsingarorð eins og
„ágæt” eða „miskunnarlaus”
sjást vart i sléttum auglýsing-
um nú. Vinsælasta lýsingarorö
bóeigenda þá virðist samt hafa
verið „ógnþrungin”. Það var
merki um spennandi mynd ef
hún var sögð „ógnþrungin”. Svo
er nú það.
,,Helst af öllu svert
ingja...”
Um þessar mundir stóð tvist-
æðið sem hæst i danshúsunum
og i rtæturklúbbnum (Glaum-
bæ) er auglýst, „tvist-
danssýning Halla og Stinu”, en
Sigrún (hvaða Sigrún?) og
hljómsveit Gunnars Ormslevs
sjá um fjöriö á Rööli er hljóm-
sveit Arna Elfars ásamt „vest-
ur-islenska söngvaranum Har-
vey Arnason”, og i Klúbbnum
spilar Neótrióið og Margit
Calva. Þd þótti mjög fint aö hafa
söngvara og hljómsveitir meö
útlenskum nöfnum.
Sleginn skal botn i þessa
samantekt með baksiðufrétt úr
Visi 14. mars, sem ber fyrir-
sögnina „tslendingum þykir
vænst um svertingjadansmeyj-
ar” (tekið skal fram að þetta er
fyrir daga Sigurbjörns i
Klúbbnum):
„Þeirvilja fá svertingjastúlk-
ur til að syngja á tslandi. Þeim
likar svo vel við svertingja."
Þetta er ein af þeim upplýs-
ingum sem breska blaðið Ob-
server birtir á sunnudaginn um
ásókn islendinga i enska
skemmtikrafta. Blaðið segir frá
þvi að Yasmin sem gleypir eld
sé farin til tslands til að
skemmta þari Klúbbnum. Enn-
fremur sýnir Observer auglýs-
ingu er birtist fyrir nokkru i
ensku timariti þar sem
Klúbburinn auglýsir eftir
skemmtikröftum.
Þessi auglýsing varö þess
valdandi að margir enskir
dægurlagasöngvarar fimleika-
menn og dansarar fóru að hugsa
sitt ráð, hvernig það væri að
leita sér að atvinnu uppi á ts-
landi. Og menn veltu þvi fyrir
sér hvernig staður Klúbburinn
væri. Þeir fengu þær upplýsing-
ar, að Klúbburinn væri fyrsta
flokks staður. Og bráðlega
mundu þeir eftir Hauki Mort-
hens sem dvaldist um tima úti i
London. Haukur er islending-
ur(!).
tslendingar vilja gjarnan fá
nektardansmeyjar. Og helst af
öllu vilja þeir svertingja. Byrj-
endur geta fengið 50 sterlings-
pund á viku og flugferöirnar
fram og til baka. Það gengur sú
saga, að ungar stúlkur geti
gengið inn i skrifstofuna hjá
Icelandic i Piccadilly og sagt:
Éger listakonaá leið tillslands,
og þá fær hún farmiða undir
eins.”
Þannig var nú sagt frá i blöð-
unum þá.
—AÞ tók saman
„Foreldrar Völu (Kristjánsson) komu fljúgandi frá Kaupmannahöfn til að vera vlöstödd „début”
dótturinnar: Vala og foreldrar hannar, Einar Kristjánsson, óperusöngvari og frú”, segir I texta VIsis
með þessari mynd.