Vísir - 13.03.1977, Blaðsíða 12

12
Sunnudagur 13. mars 1977 VISIR
„Mér finnst Alþingi afskaplega sviplaust. Þar er aldrei barist af
neinum krafti fyrir málefnum verkalýðsins. Það er reyndar mjög
vafasamt, að verkalýðurinn eigi neinn fulltriia á Alþingi".
um þurfti ég að flytja ræðu i til-
efni af afmæli félagsins, og ég
gleymi þvi aldrei, hversu
óskaplega ég titraði i ræðustóln-
um. Þannig að ég hef oröiö að
ganga i gegnum minn skóla I
þessu efni jins og aörir.”
„Karlmennirnir bros-
lega ánægðir með
sjáifa sig”
Jafnréttisbaráttan hefur ver-
iö ofarlega á blaöi hjá Aöalheiöi
lengi, og henni þykir á jafnréttiö
skorta.
„Jafnréttismálin eru náttúru-
lega öll I ólestri hér á landi. Is-
land er ákaflega mikiö karl-
mannasamfélag og hlýtur aö
taka árabil aö laga þaö.
Konur tilheyra algjörlega lág-
launahópnum, og þaö af afskap-
lega mikil nauösyn, aö kven-
fólkiö fylki sér saman núna og
berjist hart. Og ég minni það
bara á kvennadaginn og skora á
það aö treysta samstööu slna
eins og þá, og sérstaklega aö
það berjist I verkalýösfélögun-
um.
Þetta er orðinn svo mikill
vani aö karlmennirnir ráði, og
þeir eru lfka ansi duglegir aö
ýta sér. Satt aö segja finnst mér
þeir oft alveg broslega ánægöir
meö sjálfa sig og vissir um, aö
þeir einir hafi vit á öllu. Þetta á
alls ekki slöur viö I verkalýös-
hreyfingunni, eins og reynslan
sýnir. Þegar þar er kosiö I trún-
aöarstööur þá skulu þaö vera
karlmenn aö mestu leyti. Aö
vfsu er stundum rankaö viö sér,
þegar allt er aö veröa búiö, um
aö hafa verði eitthvert kvenfólk
meö til þess aö sýnast ekki al-
veg vera uppi á öldinni sem leiö,
og þá er oft reynt aö velja kven-
fólk sem ljóst sé, aö veröi frek-
ar eftirlátt.”
„Það á að ganga
beint til verks”
En verkalýösbaráttan er mál
málanna hjá Aðalheiði. Og
hvernig á verkalýöshreyfingin
þá aö berjast?
„Verkalýöshreyfingin á aö
semja fyrir sitt fólk um llfvæn-
leg kjör. Þaö er hennar verk-
efni. Löggjafinn á aö sinna sinu
hlutverki og atvinnurekendur
hafa alltaf séö um sig.
Ég er þvf fyrir mitt leyti mót-
fallin því, aö veriö sé aö koma
meö langar ályktanir um þaö,
hvernig verkalýöshreyfingin
leggurtil aö landinu sé stjórnaö
svo aö verkamaöurinn geti
fengiö þokkaleg laun. Þaö er
auövitaö ekkert fariö eftir þvi,
sem verkalýðshreyfingin leggur
til, en hún er þarna aö baksa á
þessu sviöi sem hún nær I raun
og veru ekki inn á, þvl þaö er
variö fyrir henni.
Þaö á þvi aö mínu áliti aö
ganga beint til verks og segja
bara: Mitt fólk getur ekki lifaö á
minni hlut en þessum, og þaö
veröur aö fá hann, og þiö getiö
vel látiö hann.
Verkalýöshreyfingin hefur
aldrei fariö fram á ósanngjarn-
an hlut f tekjum þjoöfélagsins
slnu fólki til handa, heldur veriö
langtum of hógvær.
Launafólkiö hefur yfirleitt
mjög lág laun, en Island er samt
sem áöur meöal tekjuhæstu
þjóöa heims á Ibúa, svo ein-
hverjir I þjóöfélaginu hafa
grimmdarlega háar tekjur. Og
þaö hefur alltaf sýnt sig, aö þaö
heföi veriö hægt aö fara hærra.
En þaö er kannski ekki sist
þetta, aö menn eru aö bögglast
meö allt þjóðfélagiö I fanginu,
sem gerir þaö aö verkum, aö
menn semja ekki um þaö, sem
þarf aö fá fyrir verkafólkiö.
Margir í forystu verkalýös-
hreyfingarinnar tala meö svona
ákveönum landsfööursvip, sem
„Ég dáist mjög aö Maó formanni, það er ekkert leyndarmál. Ég er
þeirrar skoðunar, að þessi kapitalistiski heimur geti ekki staðist”.
„Nei, þaö breytti I engu mln-
um högum, nema hvaö ekki er
laust viö, aö mér þyki þaö dálít-
iö óþægilegt aö vera þannig I
sviösljósinu. En ég hef skapaö
mér þetta sjálf og verö aö sitja
meö þaö. Ég gethinsvegarekki
fundiö, aö þaö hafi breytt mér á
nokkurn hátt”.
„Virkja þarf fleiri
til starfa i félaginu”
A sföasta ári var Aöalheiöur
slöan kjörin formaöur I Starfs-
stúlknafélaginu Sókn og hefur
veriö skeleggasti baráttumaöur
láglaunafólksins.
„Þaö er mikiö starf aö gegna
formennsku I félaginu, þvl er
ekki aö neita. Mörgu þarf aö
sinna, en starfiö er oft mjög
skemmtilegt, þótt þaö sé auövit-
aö stundum þreytandi.
I þessu starfi felast mikil
samskipti viö fólk og þaö þykir
mér ánægjulegast. Stundum get
ég veriö fólki hjálpleg, og oft
græöi ég á því sem fólk segir
mér.
Þaö er góöur kjarni virkur
innan Sóknar, en þaö þarf aö
virkja enn fleiri til starfa innan
félagsins og aö þvl er unniö.
Mér finnst fundirnir hjá okkur
fara batnandi, og ég er afskap-
lega stolt á fundum, þegar kon-
urnar mlnar eru aðkoma upp og
segja þótt ekki séu nema fáein
orö, þvl ég veit hversu óskap-
lega erfitt er aö hafa sig upp I
ræöustólinn til aö byrja meö”.
Fékk snemma góða
æfingu i ræðumennsku
Þaö er ekki aö sjá á Aöalheiöi,
aö hún finni til taugaóstyrks I
ræöustól, og þaö vakti m.a. at-
hygliá kvennafrldaginn, aö hún
flutti ræöu sina á Lækjartorgi
blaöalaust.
„Já, ég er löngu hætt aö flytja
skrifaöar ræöur og finnst þaö
miklu verra, en áöur geröi ég
þaö yfirleitt.
Annars má segja, aö ég hafi
fengiö mlna fyrstu þjálfun I
málfundafélagi og þar kom þaö
fyrir aöég tók til máls, sérstak-
lega ef ég var mjög mikiö á móti
einhverju.
Síöan lenti ég I þvi i Vest-
mannaeyjum aö vera allt I einu
oröinn formaöur I félagi, og þá
vandist ég viö ræöuflutning.
Fyrsta áriö sem ég var formaö-
ur verkakvennafélagsins I Eyj-
hvaö. Stjórnmálaflokkarnir eru
orönir alltof keimllkir. Þaö eru
engin skörp sk'il lengur, finnst
mér.
Þaö er þvl enginn stjórnmála-
flokkur f dag, sem ég vil starfa
innan, enda er ég óflokksbund-
in.
Ég skal ekki segja, hvort
flokkur, sem ég vildi starfa I,
væri til vinstri viö núverandi
flokka. Hvaö er vinstri og hvaö
er hægri? Mér finnst ég reka
mig á menn, sem eiga aö vera
baráttumenn fyrir þá, sem eru
verst settir I þjóöfélaginu. Ég
verö aö segja eins og er, aö ég
get ekki fallist á, aö þeirra
stefna sé vinstristefna, og mér
finnst meira aö segja margir
komnir ákaflega langt frá sln-
um gömlu hugsjónum og I sjálfu
sér vera reglulega afturhalds-
sinnaöir.
Ein afleiöing þess, hversu
flokkarnir eru orönir keimlfkir,
eru áhrif Sjálfstæðisflokksins I
verkalýðshreyfingunni.
Viö þekkjum auövitaö margt
fólk I Sjálfstæöisflokknum, sem
er félagshyggjufólk. Þaö á alls
ekki skilið aö vera kallaö Ihalds-
fólk, þvl þaö er alls ekki Ihalds-
samt. Hvort þaö er villt á flokk-
um er annaö mál, en þaö er þá
kannski einmitt vegna þess, aö
þessi skil milli flokkanna eru
ekki nógu skörp.
Og einhvern veginn viröist
þaö hafa vafist fyrir okkur aö
„Ég verð alltaf lýðræðissinnaðri eftir þvi sem ég eldist, og ég er
hrædd um, að þau vinnubrögö, semm.a. tlðkuðust á slðasta Alþýðu-
sambandsþingi, og sjálfsagt vlðar, geti orðið banabiti lýöræðisins”.
maður er oröinn hundleiöur á.
Þeir eru farnir aö tala þannig,
aö manni finnst eiginlega eins
og sumir séu komnir hinum
megin viö boröiö.
Nú er ég alls ekki meö þessu
aö segja, aö okkur varöi ekkert
um þjóöarhagsmuni. En ég tel,
aö þjóöarhagsmunir þoli vel
mikla hækkun fyrir láglauna-
fólk.”
„Verkalýðinn vantar
alveg pólitiska
forystu”
sem þaö ætti aö gera, ef þaö vill
telja sig verkalýösflokk fyrst og
fremst.
Margir forystumenn i verka-
lýöshreyfingunni eru auövitaö
flokksbundnir I Al-
þýðubandalaginu. Þaö er
óneitanlegt. En égverö aö segja
þaö eins og er, aö mér finnst
þeir ekki vera nógu heilir I bar-
áttusinni fyrir verkalýöinn. Þaö
er kannski hægt að reyna aö
komast undan þvi meö þvi að
kenna menntamönnunum I Al-
þýöubandalaginu um þaö, en ég
er dálltiö á móti þvi aö vera aö
skilja fólk I sundur eftir þvi,
hvort fólk hefur hlotið lang-
skólamenntun eöa ekki. En þaö
vantar alltaf eitthvert sektar-
lamb”.
„Flokkarnir eru
alltof keimlikir”
En hvernig hafa stjornmála-
flokkarnir þá breyst frá þvi
Aöalheiöur var flokksbundin I
Sósialistaflokknum?
„Meginbreytingin er sú, aö
mér finnst oröiö dálítiö erfitt aö
gera sér grein fyrir þvl, hvaö er
komast á sama stig félgslega og
tekist hefur á Noröurlöndum,
þar sem jafnaöarmenn hafa
ráöiö. Þaö er ómögulegt aö
neita þvi, aö þar eru meiri
félagslegar framfarir en hér.
Ogkaupiöhérerauövitaö miklu
lægra. Það er alltaf verið aö
segja viö mig, aö ekki þýöi aö
miöa okkar laun viö þaö, sem
gerist hjá milljónaþjóöum, en
viö mættum kannski miöa okkur
viö færeyinga! Ég held aö þeir
séu komnir meö nærri helmingi
hærra kaup heldur en viö.
Einhvern vegin virðist þessi
sósialismahreyfing hérna aldrei
hafa náö sér upp eins og hún
viröist þó hafa gert á öörum
Noröurlöndum.”
„Vafasamt að
verkalýðurinn eigi
fulltrúa á Alþingi”
En hvaö þá með áhrif verka-
lýðsins á löggjafarsamkomu
þjóðarinnar?
„Mér finnst Alþingi afskap-
lega sviplaust. Þaö vantar allan
skörungskap I þingið. Þar er
aldrei barist af neinum krafti
En hvaö þá meö pólitlska for-
ystu verkalýöshreyfingarinnar?
„Mér finnst, aö verkalýöinn
vanti algjörlega pólitiska for-
ystu. Annars vegar eru þessir
gömlu menn, sem sifellt eru aö
bögglast meö Þjóöhagsstofnun
og framleiöslugetu atvinnuveg-
anna fyrir brjósti. Hins vegar
erusvoýmsiraörir, sem viröast
vera stútfullir af fræöikenning-
um, sem þeir skilja ekki einu
sinni sjálfir og eru þeirra kenn-
ingar oft m]ög öfgakenndar.
„Þaö er rétt, aö ýmsirflokkar
telja sig forystuflokka verka-
lýöshreyfingarinnar. Þaö tel ég
ekki vera, og þessir flokkar
veröa þá að sanna þaö I verki,
að þeir séu þaö I raun og veru.
Þetta á jafnt viö um Alþýðu-
bandalagiö sem aöra verkalýös-
flokka. Mér finnst þaö alls ekki
veita verkalýönum þá forystu,
m
vism Sunnudagur 13. mars 1977
fyrir málefnum verkalýösins.
Þaö er reyndar mjög vafasamt,
aö verkalýöurinn eigi neinn full-
trúa á Alþingi.
Sumirhafa bent á þann mögu-
leika, að verkalýösheyfingin
bjóöi fram og fái eigin fiúltrúa á
Alþingi. En ég spyr nú bara: ef
verkalýðshreyfingin býöur
fram, veröa þaö ekki sömu
gömlu skarfarnir og viö erum
aö segja, aö séu úr sér gengnir?
Erum viö nokkru bættari meö
þvl aö þeir séu komnir inn á
þing?
Ég er lika mótfallinn þvl, aö
menn séu aö nota verkalýös-
hreyfinguna sem stökkpall inn á
Alþingi og haldi svo áfram á
báöumstöðunum. Sá sem tekur
þaö aö sér aö vera alþingismaö-
ur á ekki aö hafa verkalýðs-
hreyfinguna I einhverjum hjá-
verkum. Þaö þarf aö velja
þarna á milli”.
,, ólýðræðisleg vinnu-
brögð á ASí-þinginu”
Margir halda þvi fram, aö
lýðræöið sé fekki sem skyldi inn-
an verkalýðshreyfingarinnar,
og flokkapólitikin ráði of miklu.
Er erfitt aö starfa innan
hreyfingarinnar án þess aö vera
I ákveðnum flokkspólitlskum
hópi?
„Þvi er ekki aö neita, aö þaö
getur veriö erfitt aö starfa i
verkalýöshreyfingunni utan
hinna flokkspólitlsku hópa.
Maöur lendir dálitiö utanviö, en
þó er maöur aö sumu leyti
frjálsari, og á þá greiöari aö-
gang aö fleirum heldur en þeir,
sem eru rigbundnir I pólitlska
dilka.
Annars fannst mér, að
kosningarnar á Alþýöusam-
bandsþinginu slöasta væru ein-
staklega ólýöræöislegar. Ég
verð alltaf lýöræöissinnaöri eft-
ir þvl sem ég eldist, og ég er
hrædd um, aö þau vinnubrögö,
sem m.a. tlðkuöust á siðasta Al-
þýöusambandsþingi, og sjálf-
sagt vlðar, geti oröiö banabiti
lýöræöisins. I þessum tilfellum
gildir lýöræöiö nefnilega ekki
nema þegar þaö hentar.
Ég hugsaöi mér t.d. alltaf, aö
þessi svokallaöa uppstillinga-
nefnd sæti niöur I kjallara og
þangaö kæmu á færibandi til-
lögur um þaö, sem þingfulltrúar
vildu láta gera. En hún var nú
vist uppi á lofti, er mér sagt.
Mér finnst þaö mjög ólýö-
ræöislegt, aö einhverjir ákveön-
ir menn sem jafnvel standa
sumir hverjir utan verkalýðs-
hreyfingarinnar séu að raöa
þvi niöur, hverjir eigi að vera I
trúnaöarstööum fyrir Alþýöu-
sambandiö. Mér finnst þaö vera
lágmark, að stungiö væri upp á
svo sem fjórum manneskjum
fyrir hvert sæti, sem kjósa ætti
I, og siöan færi fram frjáls kosn-
ing.”
„Hálfgerð foringja-
gloria i hreyfingunni”
En hvaö með lýöræöið I
hreyfingunni aö ööru leyti? Nú
ert.d. fátitt aö stjórnarkosning
ar milli lista fari fram i verka-
lýösfélögunum, og er sagt aö
þaö sé vegna samtryggingar
stjórnmálaflokkanna I
hreyfingunni?
„Ég býst viö, aö þaö sé mikiö
til i þvi” sagöi Aöalheiöur, „aö
ýmsir hugsi sem svo, aö ekki sé
rétt aö fara út I kosningar I
þessu félagi, þvi þá muni aörir
fara I slag annars staðar.
Enaöþvl er varðar félagslega
deyfð og foringjavald I verka-
lýöshreyfingunni, þá vil ég fyrst
segja þaö, aö þetta er kannski
ekki allt forystunni aö kenna.
Almennir félagsmenn eru alls
ekki nógu virkir. Maður heyrir
kannski mjög mikla óánægju á
vinnustööum, en jafnframt þvl
segir fólk, aö þaö hafi ekkert er-
indi á fundi I sinu félagi, þvl þaö
hafi engin áhrif. En þetta fólk
getur ráöiö fundum I slnu félagi
ef þaö bara kemurá fundina. Og
ef þaö ætlar aö halda svona aö
sér höndum þegar kemur aö
samningum, þá er þaö lika sam-
sekt. Þaö er I þessum félögum
og getur gert sig gildandi þar.
Hins vegar er ég mjög ósam-
þykk þvi, aö beitt sé I verkalýðs-
félögunum vinnubrögöum, sem
eru ólýöræöisleg, eins og dæmi
eru vafalaust um.
En verkalýöshreyfingin er
ekki eingöngu foringjar. Þaö er
auövitaö tifágætt og vel hæft
fólk innan hreyfingarinnar, sem
ekki er I forystu. Satt best að
segja finnst mér vera komin
hálfgerö foringjagloria I verka-
lýöshreyfinguna. Þetta byggist
allt á formönnum og foringjum
einhverjum. Stór félög hafa inn-
an sinna vébanda fullt af ágætu
fólki, sem er fært um aö taka
forystu i einhverju, og þaö þarf
þvi aö skipta þessu mun meira á
milli fólks en nú er gert.”
„Fólkið á ekki
kaupfélögin heldur
kaupfélagið fólkið”
Hafa fjöldahreyfingarnar
tvær, verkalýöshreyfingin og
samvinnuhreyfingin, breyst
mikið aö undanförnu?
„Égeralin upp viö samvinnu-
stefnu og tel mig vera sam-
vinnumanneskju. En þaö hefur
neitt um þaö, en mér sýnist þó,
að þeirra þjóöfélag sé að mörgu
leyti skynsamlega uppbyggt. Og
það er lika mjög margt, sem
mér finnst, aö viö gætum sótt
okkur til fyrirmyndar á Noröur-
löndunum. Þaö er einkennilegt,
hvaö við erum á eftir þeim I
mörgu hér á landi. Og ég veit
ekki nema við getum aö ein-
hverju leyti kennt þaö verka-
lýöshreyfingunni og þessum
mikla klofningi sóslallsku flokk-
anna, sem eru aö berjast hver
viö annan.
Einhvers staöar hef ég séö
„Ég var fyrst sem unglingur I Félagi ungra kommúnista, en siöan
gekk ég I Sóslalistaflokkinn I Vestmannaeyjum”.
„En slðan fór égsem ráðskona Isveitað Köldukinn I Holtum og gift-
ist slðar bóndanum þar, Guðsteini Þorsteinssyni, sem nú starfar h já
Sambandinu á Kirkjusandi”.
kannski alltaf siðan ég man eftir
veriö of mikiö um þaö, aö fólkiö
eigi ekki kaupfélagiö heldur
kaupfélagiö fólkiö.
Ef ég má vitna I Maó for-
mann, sem ég held mikið af, þá
man ég ekki betur en hann segi
á einum staö, aö þaö eigi alltaf
að vera þeirfátækustu, sem ráði
hverju samvinnufélagi. Þetta
hefur nú snúist við hjá okkur og
snerist kannski alltof fljótt viö.
Þaö voru stórbændurnir sem
höfðu mestu itökin I kaupfélag-
inu.
Verkalýöshreyfingin er llka
orðin ööruvisi en hún var. Við
böröumst alltaf saman. Viö
vissum viö hvern viö vorum aö
berjast. Við vorum aö berjast
viö atvinnurekendur, viö auö-
valdiö eins og viö kölluöum
þaö. Nú er oröiö dálltiö erfitt aö
átta sig á þvi, viö hvern er verið
að berjast.”
„Ég dáist mjög
að Maó formanni”
Þú vitnaöirl Maó formann áö-
an. Ertu hrifin af kenningum
hans?
„Ég dáist mjög að Maó for-
manni, þaö er ekkert leyndar-
mál. Ég er þeirrar skoöunar, aö
þessi kapitaliski heimur geti
ekki staöistvegna þess, aöhann
gengur allur út á þaö, að sá
sterkasti og stærsti reynir aö
rlfa til sin þaö, sem hann nær i.
Það er heldur ekkert vafamál,
aö viö höfum oröiö fyrir von-
brigöum meö þann sósialisma,
sem viö trúðum á. Viö veröum
.aö horfast 1 augu viö þaö.
En eitthvaö rls upp úr þessu
öllu saman, og ég hef trú á þvi,
aö það hljóti aö veröa þjóðfélag,
þar sem meiri jöfnuöur ræður
en nú er. Hvers konar isma
menn vilja kalla þaö kemur mér
reyndar ekkert viö.
En ég veit ekki hvaö viö höf-
um fyrirmynd I heiminum af
því þjóöfélagi, sem ég vilaö rlsi.
Kannski er þaö ekki til. En ég
renni hálfgeröum vonaraugum
til Kina. Ég er ekki nógu fróö
um ástandiö þar til aö fullyrða
þaö, aö i vestræna heiminum sé
fólk almennt aö missa trú á
verkalýðshreyfingunni. Og ég
held aö hreyfingin sé nokkuö
Ihaldssöm á nýjar starfsaöferð-
ir. Þaö ganga allar stefnur
meira og minna úr sér og þurfa
endurnýjunar viö. Borgara-
stéttin braut niöur lénsskipulag-
ið og aöalinn, en tók sig siöan til
og fór aö undiroka verka-
mannastéttina. Sóslalisminn
reis þá upp, og þaö er alveg
sama hvað fólk segir um sósial-
isma, aö öll þessi samfélagslega
trygging er komin frá honum.
En hann þarf vafalaust aö
endurnýja sig, og ég vil hafa
hann mannúölegan og lýöræöis-
legan, en ákveöinn I þvl, að öll-
um geti liöiö vel og skuli llöa vel
eftir þvi sem þaö er á valdi
mannlegs máttar.
Ég er sjálf alin upp I mikilli
fátækt og ég hef lengst af æv-
inni haft þaö þannig, aö ég hef
haft til hnifs og skeiöar og
stundum illa þaö. Og þaö fólk,
sem svipaö er ástatt um, er
mér næst. Þaö skilur mig og ég
skil þaö.”
En er þaö ekki einmitt þetta
fólk, sem minnst fær út úr
kjarabaráttunni?
„Þvl miöur viröist þetta yfir-
leitt hafa farið þannig, að þeir,
sem helst þurftu aö fá sinn hlut
leiðréttan, hafa setiö eftir. Nú er
þetta baráttumál okkar, aö
samið veröi um lágmarkslaun
og óskerta visitölu á þau laun,
en slöan krónutöluhækkun I staö
prósentuhækkunar, sem auövit-
aö veldur launamisrétti og
hleypir eölilega veröbólguskriö-
unni fram.
Nú er aö sjá hvernig menn
standa viö þetta. Þessi krafa
var samþykkt á Alþýöusam-
bandsþingi svo til mótatkvæöa-
laust, en einhvern veginn hef ég
þaö á tilfinningunni, aö þaö sé
kannski ekki eins mikil sam-
staöa oröin um hana. Ég er dá-
litið uggandi og tel, að íslensk
verkalýöshreyfing standi nú á
vegamótum. Ef hún gengur ekki
núna af einurð og drengskap aö
þvi aö rétta hlut þess fólks, sem
hefur verið sett til hliöar slöustu
10-15 árin, þá á hún hreinlega á
hættu aö molna niöur, þvl fólk
hættir þá gjörsamlega aö
treysta henni. Verkalýös-
hreyfingin veröur aö gera sér
ljóst, aö þessir samningar eru
prófsteinninn I þessu efni.
Úrslit þeirra samninga, sem
nú fara i hönd, fara eftir þvl,
hvaö menn meina meö þvi, sem
þeir hafa sagt. Þaö viröast allir
viöurkenna, aö þaö veröi aö
koma til móts við þá, sem verst
eru settir. Nú er aö sýna hvaö .
menn meina þegar á hólminn
kemur. Og fyrst og fremst verö-
ur verkalýöshreyfingin aö sýna,
hver er samstaöan innan henn-
ar sjálfrar. Eigum við aö berj-
ast saman, eöa á enn þá einu
sinni aö skilja þá eftir, sem
verst eru settir og sem eru f jöld-
inninnanhreyfingarinnar? Áaö
skilja þá eftir, en láta hina
fleyta rjómann ofan af, sem bet-
ur eru settir?
Ég tel, aö þaö þurfi llka aö
nást góö og vlötæk samvinna viö
opinbera starfsmenn, en þeir
veröa þá auövitaö aö leggja
sama skilning I þetta. Stór hluti
þeirra félagsmanna er svo
sannarlega ekki ofhaldinn af
þvi, sem hann hefur.”
En eru þaö ekki einmitt þessir
láglaunahópar, sem mestu
fórna I verkfalli?
„Þaö gefur auövitaö alveg
auga leiö. Þann, er tilheyrir t.d.
svonefndum uppmælingaaöli,
og hefur kannski haft slikar
tekjur lengi, munar ekki svo
mikiö um aö taka á sig hálfs-
mánaðar eöa mánaöar verkfall.
En verkamaöurinn, sem hefur
rétt aöeins fyrir brýnustu nauð-
synjum, veit þaö, aö verkfallið
þýöir, aö hann veröur aö leggja
á sig enn meiri vinnu aö þvi
loknu, enn meiri eftirvinnu, enn
meiri þr-ældóm til þess aö ná
þvl upp, sem hann tapar I verk-
falli. Þaö er þvi alveg ljóst, aö
verkamenn eru ekki aö fara i
verkfall aö gamni sinu. Þaö er
svo langt frá þvi. Og mér finnst
þaö hreinlega blettur á þjóö-
félagi, sem telur sig ákaflega
siðmenntað, að þaö skuli vera
aö neyöa menn út I verkföll til
þess aö fá þau laun, sem rétt
duga til nauöþurfta. Þaö er
viöurkennt af öllum, aö þaö lifir
enginn á þeim launum, sem
fólki er s'kammtað i dag i dag-
vinnutekjur og sem yfirleitt eru
á bilinu 69-74 þúsund krónur á
mánuöi fyrir verkafólk. Þaö er
ekkert nema miskunnarlaus
þrældómur, eöa þá aö öll fjöl-
skyldan vinni, sem getur hjálp-
að fólki til aö lifa. Enda er llka
fariö aö bera á þvi aftur aö börn
verkamannsins hafi ekki tæki-
færi til mennta. Þau veröa aö
fara út aö vinna til aö létta á
heimilinu, eins og var hér i eina
tlö. Þaö er afskaplega mikil
öfugþróun”.
Aðalheiöur vildi engu spá um,
hvaö gerast myndi I vor, hvort
þaö yröu verkföll eða ekki.
„En ég er viss um, aö ef þaö
verða verkföll i vor, þá verða
þau hörö — kannski harðari en
viö höfum átt aö venjast i lang-
an tima hér á landi, þvi þaö er
afskaplega mikil gremja i
verkafólki núna.
Atvinnurekendur halda auö-
vitaö alltaf i eins og þeir geta.
Sú spurning, hvort verkalýöur-
inn veröúr nógu samstilltur i
baráttunni, mun þvi ráöa úrslit-
um um, hvaögeristi vor”,sagöi
Aöalheiöur.
—ESJ.
Texti: Elías Snœland Jónsson
Myndir: Jens Alexandersson