Vísir - 14.09.1978, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 14. september 1978 VISIR
VÍSIR
Otgelandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón meö helgarblaði: Árni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Elias Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrímsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónina Mikaelsdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens
Alexandersson. Útlitog hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson, MagnúsOlafsson.
Auglýsingj- og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2000
Drcifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánuði innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8. Verö i lausasölu kr. 100
Símar 86611 og 87260 eintakið.
Afgreiösla: Stakkholti 2—4 simi 86611 Prentun Blaðaprent h/f.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Gömlu lögin betri
fyrir láglaunofólk
Efnahagsráðstafanir ríkisstjórnarinnar eru nú komn-
ar til framkvæmda. Engum vafa er undirorpið að einna
mesta athygli hefur vakið í því sambandi, að stórir
hópar þeirra, sem vinna samkvæmt lægstu launatöxtum,
fá nú lægri laun en þeir hefðu fengið að óbreyttum
kjaraákvæðunum í maílögum gömlu ríkisstjórnarinnar.
Fyrir kosningarnar börðust Alþýðuflokkurinn og
Alþýðubandalagið undir slagorðinu: Kjarasamningana í
gildi. Nú hafa þeir með bráðabirgðalögum afnumið vísi-
tölutakmarkanir gömlu stjórnarinnar með ýmsum nýj-
um takmörkunum eins og banni við grunnkaupshækkun-
um á næsta ári. En ráðherrarnir áttuðu sig ekki á því, að
þessar ráðstafanir höfðu í för með sér kauplækkun fyrir
láglaunafólkið.
Það að samningarnir eru teknir í gildi upp að ákveðnu
tekjumarki þýðir í raun og veru, að þeir lægstlaunuðu fá
lægri laun en verið hefði samkvæmt maílögum gömlu
ríkisstjórnarinnar. Fátt sýnir betur, hversu varasöm
slagorðapólitíkin getur orðið. Sannleikurinn er sá, að
slagorðapólitíkin byggðist á vanþekkingu á þeim vísi-
tölutakmörkunum, sem i gildi voru. Verðbótaviðaukinn,
er greiddur var samkvæmt þeim, tryggði verulega hags-
muni þeirra, sem við lökust kjör bjuggu.
Þessi verðbótaviðauki á dagvinnu er nú úr sögunni.
Fólk i frystihúsum þarf því að vinna tæpa sextíu yfir-
vinnutíma á mánuði til þess að samningarnir gefi því
sömu launakjör og kaupránslögin, sem svo voru nefnd í
kosningabaráttunni. Sumir af ráðherrum ríkis-
stjórnarinnar hafa gef ið yf irlýsingar í þá veru að valda-
taka hennar haf i verið staðfesting á pólitískum sigri lág-
launafólksins í kosningunum.
Ráðherrar hinnar nýju ríkisstjórnar sýnast því ekki
hafa vitað, að gömlu lögin voru þeim lægstlaunuðu hag-
stæðari að því er dagvinnu varðar en kjarasamn-
ingarnir. Þeir standa frammi fyrir þvi að hafa beinlínis
lækkað kaup samkvæmt lægstu launatöxtum. Aðgerðir
stjórnarinnar beinast þannig gegn hagsmunum lág-
launaf ólks en geta komið fólki með meðaltekjur til góða.
Kjarabætur í formi niðurgreiðslna og afnámi sölu-
skatts á matvælum koma öllum að sömu notum, hvort
sem þeir hafa lág laun eða há. Þær ráðstafanir eru ekki
gerðar í þágu ákveðinna þjóðfélagshópa. Bein launa-
lækkun frá því sem verið hefði kemur á hinn bóginn
aðeins fram hjá þeim, sem lægst laun hafa og hátekju-
mönnum.
Þetta er röng stefna. Engin gild rök eru fyrir því, að
þeir sem lægst laun hafa komi verr út úr þeim ráð-
stöf unum, sem verið er að gera en þeir, sem haf a meðal-
tekjur. Menn geta deilt um það, hvort eðlilegt sé að menn
í tilteknum starfsgreinum fái meiri krónutöluhækkanir
en aðrir, t.d. hvort eðlilegt sé að ein stétt hækki í launum
um fimm þúsund krónur þegar aðrir hækka um þrjátíu
og sjö þúsund. En um hitt ætti að vera óþarf i að deila,
að óeðlilegt er að þeir sem allra lægst laun hafa eiga við
slíkar aðstæður að lækka í launum eins og nú á sér stað
t.d. að því er varðar opinbera starfsmenn.
Við ríkjandi aðstæður er af ar þýðingarmikið að stöðva
þær sjálfvirku launahækkanir, sem átt hafa sér stað
samkvæmt vísitölukerf inu. En það er óþarfi að gera það
á þann veg, að þeir lægstlaunuðu komi verr út úr dæminu
heldur en verðbótaskerðingalög gömlu stjórnarinnar
sögðu til um. '
Hafsvœðið umhverfis Jan Mayen:
Norsk lögsaga
eða opið
hafsvœði
— Rœtt við Finn Fostvoll, náinn samstarfsmann Evensen
hafréttarráðherra Noregs
„Afstaða norskra ráða-
manna til yfirráða á haf-
svæðinu við Jan Mayen
verður væntanlega sú, að
þeir telji ekki að grein sú í
frumdrögunum að haf-
réttarsáttmálanum, sem
hafnar rétti óbyggðra
eyja til eigin efnahags-
lögsögu nái til Jan May-
en. Það verður að teljast
ótvirætt að Jan Mayen er
hluti norska ríkisins og
hins norska þjóðfélags.
Efnahagslíf á eyjunni er
hluti hins norska efna-
hagslífs. Þar er m.a.
fyrir hendi veðurat-
hugunarstöð og ratsjár-
stöð. Starfsemin þar er
þáttur í norsku efnahags-
lífi", sagði Finn Fostvoll
skrifstofustjóri i norska
hafréttarráðuneytinu er
Vísir hafði tal af honum á
þriðjudagskvöld er hann
hafði hér stutta viðdvöl.
Sagöi Fostvoll aö norska
rikisstjórnin heföi ekki enn tekiö
afstööu til málsins. Hins vegar
mætti ráöa af afstööu norsku
sendinefndarinnar á hafréttar-
ráðstefnunni að þessi stefna
yrði ráðandi i málinu. A það
væri t.a.m. bent að skilyrði
ákvæöisins i frumdrögunum um
búsetu gætu tæpast orðið þung á
metunum. Jafnvel sums staðar i
Norður Noregi væru engin bú-
setuskilyrði. Það kæmi þó ekki i
veg fyrir að efnahagslögsaga
rikisins væri mörkuð út frá
þeim landsvæðum og væri svo
farið i fleiri rikjum.
Fostvoll sagði að Evensen
hafréttarráðherra, hefði þegar i
nóvember s.l. leitað eftir um-
sögn fiskveiðiráðuneytisins um
efnahagslega þýðingu fiskveiði-
svæðanna við Jan Mayen fyrir
Mynd JA
Noreg. Sú umsögn lægi nú fyrir
en þar sem niðurstöður þeirrar
skýrslu hefðu ekki enn verið
gerðar opinberar, kvaðst hann
ekki geta tiundaö efni hennar
umfram það að segja að ljóst
væri, að fiskveiðiauðlindirnar
mæltu eindregið með þvi að
Noregur tæki sér þar efnahags-
lögsögu.
Aöspurður kvaöst Fostvoll
ekki telja að neitt mælti þvi i
mót að Norðmenn lýstu yfir
efnahagslögsögu á hafsvæðinu
umhverfis Jan Mayen áður en
samningaviðræður yrðu hafnar
við tslendinga. Benti hann á að
Norðmenn hefðu lýst yfir lög-
sögu á Barentshafi án þess að
áður hefði legið fyrir samkomu-
lag við Sovétmenn. Hins vegar
kvaðst hann persónulega vera
þeirrar skoðunar, að ekki væri
að öllu leyti hægt að bera að-
stæður i þessum tveim haf-
svæðum saman og hann teldi
þvi vel hugsanlegt að viöræður
við tslendinga yrðu teknar upp
áður en Noregur lýsti yfir lög-
sögu á hafsvæðinu.
Hlutverk hafréttarráðherra i
þessu máli sagði Fostvoll vera
að afla sem viðtækastra upp-
lýsinga frá hinum ýmsu ráðu-
neytum og hagsmunaaðilum um
efnið. Siðan myndi ráðherrann
samhæfa þessar upplýsingar og
gefa rikisstjórninni skýrslu um
málið ásamt tillögum um að-
gerðir. Væntanlega myndi
Evensen leggja höfuðáherslu á
þetta mál þegar hann kæmi
heim frá hafréttarráðstefnunni
og væri þess að vænta að niður-
stöður lægju fyrir innan
skamms. Þess væri þvi ekki
langt að biða að rikisstjórnin
tæki afstöðu i máli þessu.
Vafalitið mætti telja að ef
norska rikisstjórnin lýsti yfir
lögsögu á þessu svæði þá yrði
slik lögsaga miðuð viö miðlinu-
regluna sem væri gildandi
þjóðaréttur og lögfest regla i
norskum rétti. Þvi væri þó ekki
að neita að miðað við ákvæði
Genfarsáttmálans um þessi
efni, þar sem miðlinureglan
væri alfarið lögð til grundvallar,
væri ljóst að sanngirnissjónar-
mið væru þyngri á metunum i
frumdrögum hins nýja sátt-
mála. Yrði þvi tvimælaiaust að
taka tillit til slikra sjónarmiða i
væntanlegum samningaviðræð-
um við tslendinga.
Er Fostvoll var að þvi spurður
hvaða kosti aðrir en lögsaga
Norðmanna yfir hafinu og hafs-
botninum umhverfis Jan Mayen
gætu komið til, kvaðst hann
telja að einungis tvennt kæmi til
i þessum efnum, þ.e. lögsaga
Norðmanna og þá um leiö
samningar við tslendinga eða
að hér yrði um að ræða opið haf-
svæði utan lögsögu rikja. Hann
teldi fráleitt aö tslendingar
gætu gert tilkall til yfirráöa yfir
landgrunninu við Jan Mayen
m.a. af þvi að það væri algjör-
lega aðskilið frá landgrunni Is-
lands. Jafnvel þau sjónarmið
að riki megi nýta sér auðlindir á
hafsbotni utan efnahagslögsög-
unnar svo langt sem möguleiki
er til vinnslu, ætti hér ekki við.
Hafsvæðið umhverfis Jan
Mayen væri mjög djúpt ef frá er
skiliö örlitið landgrunn alveg
við eyjuna.
Aðspurður hvort hann teldi að
einungis væri grundvöllur til að
fjalla um hafsvæðið milli hinnar
eiginlegu miðlinu milli Jan
Mayen og Islands og linunnar
sem markast af 200 milna lög-
sögu tslendinga, þegar til
samningaviðræðna milli þjóð-
anna kæmi, sagðist hann ekki
vilja gefa neitt einhlitt svar viö
þvi. Ljóst væri hins vegar aö
norska stjórnin myndi taka fullt
tillit til sanngirnissjónarmiða
þeirra sem að Islendingum
sneru, þegar til viðræðna kæmi.
,,Ég á ekki von á að
samningaviðræður milli ts-
lendinga og Norðmanna um
þessi efni verði erfiðar. Þessar
tvær frændþjóðir hafa alla tlð
getað samið i friðsemd sin á
milli og svo verður vonandi
einnig i þessu máli.”
—GBG
Finn Fostvoll: Fráleitt að islendingar geti gert tilkall til alls land-
grunnsins við Jan Mayen.