Morgunblaðið - 22.03.2001, Blaðsíða 2

Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.isAtli Knútsson er til reynslu
hjá Lilleström / C3
Einar Einarsson hættur
með Grindavíkurliðið / C1
4 SÍÐUR
Í dag er dreift
með Morgun-
blaðinu „Kringlu-
kasti“ frá Kringl-
unni. Blaðinu er
dreift suðvest-
anlands.
Viðskiptablað
Morgunblaðsins
Sérblað um viðskipti/atvinnulíf
12 SÍÐUR
Sérblöð í dag
FRÉTTIR
2 FIMMTUDAGUR 22. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MÆLINGAR á jarðhitasvæðum á
Suðurlandi benda til þess að þrýst-
ingsbreytingar í heitavatnsholum
geti verið fyrirboðar jarðskjálfta.
Þetta kom fram í máli Ólafs G.
Flóvenz, framkvæmdastjóra rann-
sóknasviðs Orkustofnunar, á árs-
fundi stofnunarinnar í gær. Hann
sagði að daginn fyrir Suðurlands-
skjálftann þann 17. júní í fyrra hefði
mælibúnaður sem tengdur væri bor-
holum Hitaveitunnar á Flúðum sent
frá sér viðvörun um þrýstifall. Hið
fyrsta frá upphafi, að sögn heima-
manna, en búnaðurinn hefur verið í
rekstri í 5 ár.
„Þetta er á frumrannsóknarstigi,“
sagði Ólafur. „Með tilstyrk orku-
veitna og ríkisins höfum við komið
upp mælum sem mæla þrýsting í
borholum og eiga að veita okkur upp-
lýsingar um hegðun sem gæti
kannski einhvern tímann í framtíð-
inni leitt til þess að menn gætu séð ef
jarðskjálfti væri í vændum.“
Ólafur sagði að líklega væri hvergi
í heiminum hægt að finna betri að-
stæður til rannsókna á þessu sviði,
því hvergi væri að finna jafnmargar
borholur á upptakasvæði jarðskjálfta
og á Suðurlandi. Þar væru fjölmörg
jarðhitasvæði, sem flest væru tengd
ungum jarðskjálftasprungum.
„Jarðhitasprungurnar, sem eru
jafnframt skjálftasprungurnar,
tengjast geysilega stóru vatnsrúm-
máli og mjög litlar breytingar í því
skapa mjög afgerandi þrýstibreyt-
ingar í borholum. Þegar jörðin er að
því komin að bresta þá er ekkert ólík-
legt að þrýstingur í borholum aukist
og þannig sjáum við möguleika á því
að það geti verið eitthvert forspár-
gildi í þessu. En til þess að sjá hvort
þessi púls sem varð á Flúðum sé ein-
stakur þá þurfum við að mæla þetta í
langan tíma frá mismunandi stöð-
um.“
Áhrif jarðskjálftanna
á jarðhitakerfin voru misjöfn
„Strax á fyrstu klukkustundunum
eftir að þjóðhátíðarskjálftinn gekk
yfir varð ljóst að verulegar breyting-
ar höfðu orðið á þrýstingi í jarðhita-
kerfum víðs vegar um Suðurland,“
sagði Ólafur. „Áhrif jarðskjálftanna á
jarðhitakerfin urðu mjög misjöfn. Á
mörgum stöðum féll þrýstingur og
hitaveitur urðu vatnslausar en á öðr-
um stöðum jókst þrýstingur þannig
að heitt vatn flæddi út um allt og olli
skemmdum. Því miður voru óvíða til
nákvæmar mælingar á vatnsborði
fyrir skjálftana þannig að aðeins var
unnt að meta hvort þrýstingur hefði
vaxið eða minnkað við skjálftana.
Fljótlega kom þó í ljós að þrýsti-
breytingar sýndu ákveðið mynstur.
Norðvestan og suðaustan við upptök
skjálftanna jókst þrýstingur en norð-
austan og suðvestan við upptökin féll
hann. Út frá þrýstibreytingamynstr-
inu má draga tvö hornrétt plön sem
skilgreina mörkin milli þrýstiaukn-
ingar og þrýstilækkunar. Skurð-
punktur þessara plana lendir í upp-
takapunkti jarðskjálftanna sam-
kvæmt staðsetningu Veðurstofunnar
út frá jarðskjálftamælingum.“
Ólafur sagði að jarðhitasvæðið á
Flúðum væri í beinu framhaldi af
sprungunni sem myndast hefði í
skjálftanum 17. júní. Hann sagði að
mælibúnaðurinn sem næmi þrýsting-
inn þar safnaði gögnum sjálfvirkt en
að þau væru aðeins geymd um stund-
arsakir og síðan grisjuð fyrir lang-
tímageymslu.
„Vegna fjarveru veitustjórans á
Flúðum tókst ekki að ná gögnum í
tæka tíð út úr tækinu áður en þau
voru grisjuð þannig að við vitum ekki
hvernig þessi þrýstipúls leit út. Ljóst
er þó að hann kom og stóð stutt.
Þarna gæti hafa verið um að ræða
einhvers konar forboða þess sem í
vændum var.“
Setja verður upp talsvert marg-
ar mælistöðvar á Suðurlandi
Ólafur sagði að dagana eftir jarð-
skjálftana hefði Orkustofnun mælt
vatnsborð og þrýsting í um 70 bor-
holum á Suðurlandi. Þeim mælingum
hefði síðan verið haldið áfram í völd-
um hluta holnanna til að fylgjast með
hvernig vatnsborðið næði jafnvægi
að nýju. Hann sagði að mælingarnar
sýndu að líkur væru á því að fyrir-
boðar skjálfta kæmu fram í heita-
vatnsholum á Suðurlandi.
„Þar sem fyrirboðarnir sýnast
mjög staðbundnir og snöggir verður
að setja upp talsvert margar mæli-
stöðvar á Suðurlandi í þessum til-
gangi. Stofnkostnaður hvers sírita er
á bilinu 0,5 til 1 milljón og árlegur
rekstrarkostnaður um 200 þúsund
krónur.“
Þrýstifall í borholum Hitaveitunnar á Flúðum daginn fyrir skjálftann 17. júní
Breytingar í heitavatnshol-
um fyrirboðar jarðskjálfta
RÍKISSAKSÓKNARI hefur
gefið út ákæru á hendur tveim-
ur ungum mönnum fyrir
íkveikju í fjölbýlishúsum við
Völvufell, Flúðasel og Unufell í
Reykjavík. Mennirnir eru einn-
ig ákærðir fyrir skemmdarverk
á símatengiskáp í Breiðholti.
Bótakröfur vegna þessa nema
tæplega 4,3 milljónum króna.
Annar mannanna er átján
ára en hinn tvítugur. Þeir eru
sakaðir um að hafa aðfaranótt
2. nóvember hellt tvígengisolíu
í sorptunnugeymslu fjölbýlis-
húss við Völvufell 48 og kveikt í.
Í ákæru ríkissaksóknara segir
að með þessu hafi þeir stofnað
lífi 24 íbúa hússins, sem flestir
voru sofandi, í bersýnilegan
háska. Þeir hafi valdið eigna-
tjóni og augljósri hættu á enn
meira eignatjóni en eldurinn
uppgötvaðist fljótlega og var
slökktur af slökkviliði.
Þeim er einnig gefið að sök
að hafa síðar sömu nótt hellt
bensíni í teppi stigagangs fjöl-
býlishúss við Flúðasel og þann-
ig stofnað lífi 22 íbúa hússins í
háska. Eldurinn slökknaði
fljótlega vegna súrefnisskorts.
Mennirnir tveir eru einnig
kærðir fyrir að hafa hellt bens-
íni í sorptunnu í sorptunnu-
geymslu fjölbýlishúss við Unu-
fell og kveikt í aðfaranótt 23.
nóvember en þá voru flestir
hinna 33 íbúa hússins í fasta-
svefni.
Að auki eru þeir ákærðir fyr-
ir að hafa í lok október unnið
eignaspjöll á símatengiskáp við
Vesturberg, í fyrra skiptið með
því að binda um skápinn kaðal
sem þeir festu við bifreið sína
og óku svo af stað. Við þetta
rifnuðu kaplar í skápnum úr
sambandi. Þá eru þeir sakaðir
um að hafa viku síðar hellt
bensíni ofan í skápinn og kveikt
í þannig að hann gjöreyðilagð-
ist.
Íkveikjur
í fjölbýlishúsum
Bótakröf-
ur nema
4,3 millj-
ónum kr.
FUNDAÐ var í kjaradeilu sjó-
manna á nýjan leik í gær og var það
fyrsti fundur deiluaðila frá því
verkfalli sjómanna var frestað til
mánaðamóta í fyrrakvöld. Þórir
Einarsson, ríkissáttasemjari, sagði
að á fundinum í gær hefði þráð-
urinn verið tekinn upp þar sem frá
var horfið á mánudag.
Fundinum lauk um kvöldmat-
arleytið í gær og hefur verið boðað
til annars fundar í dag. Þórir sagði
að búast mætti við daglegum fund-
um næstu dagana, en verkfall sjó-
manna hefst á nýjan leik í byrjun
næsta mánaðar hafi samningar
ekki tekist fyrir þann tíma.
Góð loðnuveiði var við Vest-
mannaeyjar í gær og fengu mörg
skip góð köst þar og fullfermi í
fáum köstum. Þröng var á þingi á
miðunum við Eyjar eins og sjá má.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Fundað á ný í kjaradeilu sjómanna

„Lemjum á þessu ...“/24
FRAMKVÆMDASTJÓRN Land-
spítala – háskólasjúkrahúss hefur
ákveðið að sameina taugalækningar,
lungnalækningar og smitsjúkdóma-
lækningar í Fossvogi og að krabba-
meinslækningar og blóðmeinafræði
verði við Hringbraut. Þá verða aðal-
stöðvar endurhæfingarþjónustu á
Landspítala, Grensási.
Þetta kemur meðal annars fram í
grein Magnúsar Péturssonar, for-
stjóra Landspítala – háskólasjúkra-
húss, sem birt er í Morgunblaðinu í
dag. Þar kemur einnig fram að til-
koma nýs barnaspítala haustið 2002
verði mikil framför og leyfi samein-
ingu og endurskipulagningu hverrar
sérgreinar af annarri í aðalbygging-
unum við Hringbraut og í Fossvogi.
Þá kemur fram í greininni að
ákveða þurfi hvar slysa- og bráðamót-
taka spítalans verði. Sú þjónusta
þurfi að vera sem mest á einum stað
af faglegum og rekstrarlegum ástæð-
um. Aðstaða slysadeildar í Fossvogi
sé bágborin og leyfi ekki aukið álag að
óbreyttu, enda séu endurbætur þar
forgangsverk á næsta ári. Þá leyfi að-
stæður við Hringbraut naumast að
starfsemin verði sameinuð þar við
óbreyttar aðstæður, en ætlunin sé að
ákveða tilhögun slysa- og bráðastarf-
seminnar fyrir lok apríl þegar fyrir
liggi nauðsynleg undirbúningsvinna.
Forstjóri Landspítala – háskólasjúkrahúss
Endurbætur slysa-
deildar forgangs-
verk á næsta ári

Sjúkrahús/39