Morgunblaðið - 21.04.2001, Blaðsíða 22

ÚR VERINU
22 LAUGARDAGUR 21. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÚTGERÐARMENN og skipstjórn-
armenn vertíðarbáta á aflamarki
boðuðu til fundar í Sjómannastofunni
Vör á sumardaginn fyrsta. Fundur-
inn var fjölmennur og setið í flestum
sætum. Megininntak fundarins var
að þau lög sem nú liggja fyrir þingi
verði samþykkt óbreytt og smábátar
settir á kvóta. Einar Njálsson, bæj-
arstjóri í Grindavík, var fundarstjóri
og bauð hann gesti velkomna. Frum-
mælandi á þessum fundi var Pétur
Hafsteinn Pálsson, framkvæmda-
stjóri í Vísi hf. Pétur sagði að tog-
streita væri á milli smábáta og ver-
tíðarbáta en slíkt ætti ekki að gerast
þar sem þessi bátar ættu margt ef
ekki flest sameiginlegt. Það hefði þó
verið þannig að þeir sem hefðu hæst
kæmu sínu til skila og var hann þá að
vísa til þess að smábátasjómenn
hefðu að hans mati verið duglegir að
koma sínum sjónarmiðum á fram-
færi. Pétur var óhress með blaða-
menn og alþingismenn hvað varðaði
það að gleypa öll þau rök sem smá-
bátasjómenn færðu fram því þau
væru ekki alltaf rétt. Pétur var líka
ósáttur við framgöngu bæjarstjórnar
í Sandgerði, sem gaf út yfirlýsingu til
stuðnings við sjónarmið smábáta-
sjómanna. Pétur sagðist ekki sjá að
hygla ætti smábátasjómönnum á
kostnað vertíðarbáta og bætti við:
„Kostir smábáta eru margir en ver-
tíðarbátar hafa þá alla líka. Hvar er
hin gagnrýna rödd fjölmiðla og al-
þingis?“ Pétur var óhress með þá
umræðu sem verið hefur og tók ýmis
dæmi og lauk orðum sínum á því að
nú væri nóg komið í undanlátssemi
við smábátasjómenn og sagði: „Nei,
takk, hingað og ekki lengra.“
Þarf að loka
götunum í kerfinu
Björn Jónsson, starfsmaður LÍÚ,
tók næstur til máls og rakti þróunina
í því hvernig vertíðarbát með 500
tonna kvóta hefði reitt af frá því 1984.
Samkvæmt hans útreikningum vant-
ar vertíðarbátinn 62% af sínum kvóta
til að standa jafnfætis þeim degi er
kvótinn var fyrst settur á. Þá sagði
Björn: „Afli báta undir 10 tonnum
var árið 1984 16.056 tonn en í dag er
hlutur þeirra orðinn 46.604 tonn. Það
þarf að loka götunum í kerfinu þann-
ig að hægt sé að ná tökum á veið-
unum.“ Að sögn Björns er umfram-
veiði smábáta á þessu ári í ýsu um
6.000 tonn eða úr 3.000 tonna veiði-
heimildum í 9.000 tonn. „Þetta er enn
alvarlegra ef tekið er tillit til þess að
heildarkvótinn á ýsu er 30.000 tonn.“
Björn tók svipuð dæmi um steinbít
og sagði að annaðhvort ættu allir að
fara á aflamark eða veiðar á steinbít
yrðu gefnar frjálsar.
Byggðakvóti hálfgerður
bastarður
Eiríkur Tómasson í Þorbirni-
Fiskanesi var óhress með þann
skefjalausa áróður að það væri í lagi
að hluti flotans veiddi frjálst. „Það er
ekki hægt að hafa tvö kerfi og ég trúi
því að það sé ákveðið magn sem taka
má úr sjó og því þurfi að fara að til-
lögum Hafrannsóknastofnunar.“ Þá
var Eiríkur óhress með þá atlögu
sem Guðjón A. Kristjánsson og félag-
ar hefðu gert að kvótakerfinu. Eirík-
ur beindi líka orðum sínum til þeirra
sem hafa valið að vinna gegn kerfinu
en sagði að þau fyrirtæki sem unnið
hefðu með kerfinu stóluðu á að það
héldi. Þá benti Eiríkur á að mörg
þessara fyrirtækja væru búin að
skuldsetja sig í þessu kerfi og það
tæki tíma að vinna þær skuldir niður.
Eiríkur kom inn á byggðakvótaum-
ræðuna og sagði byggðakvótann
hálfgerðan bastarð. Þá var hann
ósáttur við að verið væri að etja sam-
an þeim sem eru á aflamarki og
smábátasjómönnum þegar þeir ættu
að snúa bökum saman gegn skatt-
lagningarhugmyndum sem uppi hafa
verið. „Það er fáránleg framsetning
að tala um skattlagningu útgerðar-
manna þegar talað er um að lækka
skattlagningu á fyrirtæki. Ég vil líka
skora á menn að hætta þessum hót-
unum um að kvótinn verði hirtur af
útgerðarmönnum. Ég hef ekkert á
móti smábátum en ég vil að þeir séu
með kvóta,“ sagði Eiríkur.
Sjávarútvegurinn
þarf starfsfrið
Nokkrir alþingismenn tóku til
máls og meðal þeirra voru þeir Árni
Ragnar Árnason og Hjálmar Árna-
son. Báðir lýstu þeir eftir sátt um
málið og lögðu áherslu á að lausn yrði
fundin. Árni tók skýra afstöðu á þess-
um fundi og sagði að ekki kæmi til
mála að breyta frumvarpinu því þá
væri bara verið að mismuna mönn-
um. Hjálmar fagnaði því að vertíð-
arbátamenn létu í sér heyra og hvatti
til sameiginlegs fundar þeirra og
smábátamanna. „Frá því ég settist á
þing 1995 hafa 15 breytingar á lögum
um fiskveiðar átt sér stað. Hvaða
áhrif hefur þetta á útgerð? Hvað með
atvinnuöryggi, menn verða að fá
starfsfrið,“ sagði Hjálmar. Ómar
Jónsson, bæjarstjórnarmaður í
Grindavík, tók líka til máls og sagðist
Ómar standa með sínum mönnum,
þ.e. vertíðarbátunum. Þá sagði Ómar
það slæmt hvernig umræðan um
kvótaeigendur væri orðin. Viðhorf al-
mennings til þeirra væri bæði nei-
kvætt og þeir litnir hornauga. Undir
þessi orð tók Hjálmar Árnason.
Kvótakerfið er meinið
Guðjón A. Kristjánsson fékk tölu-
vert af skotum á sig og kom í pontu til
að svara fyrir sig og sínar skoðanir.
Hann sýndi með sínum tölum á
glæru að umframveiði smábáta á ýsu
væri ekki nema helmingur af þeim
afla sem aflamarksbátar nýttu sér
ekki og skoðaði átta ár aftur í tímann
til að fá þær tölur. Þá benti Guðjón á
að ekki hefði tekist að veiða úthlut-
aðan kvóta á steinbít þrátt fyrir um-
framkeyrslu smábáta. Guðjón kom
víða við í framsögu sinni og sagði frá
því að sín skoðun væri að flokka ætti
flotann í fjóra aðgreinda flokka en
sagði síðan: „Meinið við kvótakerfið
er það að hægt er að selja kvótann
frá byggðarlögunum og byggðirnar
hafa engan rétt. Staðreyndin er sú að
kvóti verður alltaf seldur fyrir rest.“
Örn Pálsson tók undir þau orð Péturs
Hafsteins Pálssonar að smábátar og
aflamarksbátar ættu margt sameig-
inlegt. Benti meðal annars á að lí-
nutvöföldun hefði að sínu mati verið
aflögð mörgum árum fyrr ef ekki
hefði komið til barátta smábátasjóm-
anna. Hann taldi það ekki lausn að
setja kvóta á smábátana.
Ályktun samþykkt
Pétur Hafsteinn Pálsson sagði í
lok fundar: „Fundurinn var vel sóttur
og málefnalegur. Ágreiningur smá-
báta og vertíðarbáta kristallast í því
að þeir telja sig ekki vera að taka af
neinum en við teljum okkur vera að
missa af þeirri veiði sem þeir taka.“ Í
lok fundarins var samþykkt ályktun
sem hljóðar svo: „Almennur fundur
haldinn á Sjómannastofunni Vör í
Grindavík 19. apríl 2001, boðaður af
útgerðarmönnum og skipstjórum
vertíðarskipa á aflamarki, skorar á
ríkisstjórn og alþingi að hreyfa ekki
við lögum um að smábátar verði sett-
ir á aflamark í öðrum tegundum en
þorski nú í haust. Það er ólíðandi að
fram haldið verði mismunun þeirri
sem nú er varðandi veiðar á öðrum
tegundum en þorski milli smábáta
annars vegar og skipa á aflamarki
hins vegar.“
Morgunblaðið/Garðar P. Vignisson
Fundurinn um málefni vertíðarbáta sem haldinn var í Grindavík var vel sóttur.
„Nóg komið í undan-
látssemi við smábáta“
Fundur útgerð-
armanna og
skipstjóra
vertíðarbáta
Grindavík. Morgunblaðið.
TÓMAS Þorsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Ferskfisks ehf., segir
mikilvægt að standa við gerða
samninga við fiskkaupendur er-
lendis og ákvörðun Árna M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra
um að gefa ekki út reglugerð um
hrygningarstoppið sýni að hann
hafi hagsmuni heildarinnar að leið-
arljósi.
Tómas Þorsteinsson hefur flutt
út fisk í flugi til Bandaríkjanna og
Evrópu um árabil. Hann segir að
ferskur fiskur sé að mestu seldur í
smásöluverslunum, bæði vestan
hafs og austan, og að salan sé komin
á færri hendur en áður. Því hafi
kaupendum fækkað en þeir séu öfl-
ugri en áður. Salan hafi aukist og þá
mest til Evrópu og viðskiptavinirnir
treysti því að fá fiskinn daglega.
„Við erum í raun hluti af þessari
keðjuvæðingu í smásölunni, einn
hlekkur í sterkri keðju dags dag-
lega, og alltaf er gert ráð fyrir að
við stöndum við gerða samninga.
Það eru nógir um hituna en við Ís-
lendingar höfum náð góðum árangri
vegna gæða og áreiðanleika. Bregð-
ist þessir þættir stöndum við illa.“
Ferski flugfiskurinn er að mestu
leyti keyptur á hæsta verði á mörk-
uðum hérlendis en Tómas segir að
þrátt fyrir hátt verð hafi útflutning-
urinn skilað þeim framleiðendum,
sem hafa einbeitt sér að unnum
ferskfiski, hagnaði á hverju ári.
„Verkfall kemur sér alltaf mjög illa
fyrir okkur en ef hrygningarstopp
hefði komið í kjölfarið hefðu útflytj-
endur verið gríðarlega illa settir.
Smábátarnir ásamt bátum á
Breiðafirði bjarga því að hægt er að
standa við gerða samninga og þótt
tap sé á útflutningnum þessa dag-
ana náum við í þann fisk sem við
þurfum. Ef ekki hefði verið hægt að
ná í fisk meðan á þessu verkfalli
stendur er ólíklegt að erlendir
markaðir sem gefið hafa sjómönn-
um þetta háa verð væru enn til stað-
ar þegar samningar hefðu náðst í
verkfallinu. Það hefur tekið okkur
mörg ár að byggja upp traust við-
skiptavinanna en þetta traust er
mjög fljótt að hverfa þegar ekki er
hægt að standa við samninga.“
Tómas segir að Árni M. Mathie-
sen sjávarútvegsráðherra hafi gert
rétt með því að gefa ekki út reglu-
gerð um hrygningarstoppið. „Með
þessu sýnir hann mikla ábyrgð, að
líta ekki aðeins til fárra þátta held-
ur á myndina í heild. Hér hefur
hann hagsmuni heildarinnar að leið-
arljósi og það er mjög gott.“
„Hagsmunir
heildarinnar
að leiðarljósi“
Telur rétt hjá ráðherra að gefa ekki
út reglugerð um hrygningarstopp
ÁRNI M. Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra, segir að ef takmarka eigi
sókn í keilu, löngu og blálöngu verði
það aðeins gert með því að setja
þessar tegundir í kvóta. Eins og
fram kom í Morgunblaðinu á
fimmtudag hafa skipstjórar og út-
gerðarmenn línuskipa varað við of
mikilli sókn í þessar tegundir.
Á fundi sem haldinn var um þessi
mál var skorað á stjórnvöld að koma
í veg fyrir veiðar Norðmanna og
Færeyinga á keilu og löngu og full-
yrt að þessar tegundir hefðu verið
notaðar sem skiptimynt fyrir veiðar
togara og nótaskipa í færeyskri og
norskri lögsögu.
Árni segir að eflaust megi til
sanns vegar færa að keila, langa og
blálanga hafi verið notaðar sem
skiptimynt í samningum við aðrar
þjóðir. Þó eigi breytingin sem gerð
var á samingnum við Færeyinga
fyrir skömmu ekki að leiða til auk-
innar veiði úr þessum stofnum, þar
sem Færeyingar hafi á undanförn-
um árum ekki veitt það sem þeir
hafa heimild til að veiða. Verði það
hinsvegar raunin verði þetta endur-
skoðað í janúar á næsta ári.
„Samkvæmt síðustu ástands-
skýrslu Hafrannsóknastofnunarinn-
ar eru þessir stofnar í jafnvægi.
Hinsvegar getur hafa orðið breyting
þar á og að rök séu fyrir því að
sóknin í þessa stofna verði takmörk-
uð. Það verður ekki gert á annan
hátt en með því að setja kvóta á
þær. Það hafa hinsvegar engar
ákvarðanir verið teknar um það
ennþá og málið er í skoðun,“ segir
Árni.
Lönguafli á Íslandsmiðum varð
mestur fyrir um 30 árum eða um
15.000 tonn en síðustu árin hefur
hann verið um 4.000 tonn. Sókn hef-
ur aukizt en afli á sóknareiningu
minnkað. Miklar breytingar hafa
verið á stofnvísitölu löngu undanfar-
in ár og hefur hún lækkað um helm-
ing á árunum 1986 til 2000.
Sókn Íslendinga í keilu hefur
aukizt verulega síðustu árin og afl-
inn í kjölfar þess. Hins vegar hefur
afli á sóknareiningu dregizt saman.
Vísitala veiðistofns keilu hefur farið
lækkandi og er nú um 50% af því
sem hún var á árunum 1986 til 1989.
 %#
#*#+ 

*#'),#-#'''

.
)
/

0 # 
'), ) )1 )' 1 1, 1 11 1' . ., . .1 .' ' ', ' '1 '''
2
%#+ "
%#
Sókn aðeins tak-
mörkuð með kvóta
Sjávarútvegsráðherra um veiðar á
löngu, blálöngu og keilu við landið