Morgunblaðið - 22.09.2002, Blaðsíða 49

HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 2002 49
Staður Nafn Sími 1 Sími 2
Akranes Jón Helgason 431 1347 431 1542
Akureyri Skrifstofa Morgunblaðsins 461 1600
Bakkafjörður Stefnir Elíasson 473 1672
Bifröst Bára Rúnarsdóttir 435 0054
Bíldudalur Pálmi Þór Gíslason 456 2243
Blönduós Gerður Hallgrímsdóttir 452 4355 868 5024
Bolungarvík Nikólína Þorvaldsdóttir 456 7441 867 2965
Borgarnes Þorsteinn Viggósson 437 1474 898 1474
Breiðdalsvík María Jane Duff 475 6662
Búðardalur Anna María Agnarsdóttir 434 1381
Dalvík Halldór Reimarsson 466 1039 862 1039
Djúpivogur Sara Dís Tumadóttir 478 8161
Egilsstaðir Páll Pétursson 471 1348 471 1350
Eskifjörður Björg Sigurðardóttir 476 1366 868 0123
Eyrarbakki R. Brynja Sverrisdóttir 483 1513 699 1315
Fáskrúðsfjörður Jóhanna Sjöfn Eiríksdóttir 475 1260/853 9437/475 1370
Flateyri Hjördís Guðjónsdóttir 456 7885
Garður Álfhildur Sigurjónsdóttir 422 7310 699 2989
Grenivík Ólína H. Friðbjarnardóttir 463 3131
Grindavík Kolbrún Einarsdóttir 426 8204 426 8608
Grímsey Ragnhildur Hjaltadóttir 467 3148
Grundarfjörður Bjarni Jónasson 438 6858/854 9758/894 9758
Hella Brynja Garðarsdóttir 487 5022 892 1522
Hellissandur Sigurlaug G.Guðmundsdóttir 436 6752 855 2952
Hnífsdalur Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Hofsós Bylgja Finnsdóttir 453 7418 865 0811
Hólmavík Ingimundur Pálsson 451 3333 893 1140
Hrísey Siguróli Teitsson 466 1823
Húsavík Bergþóra Ásmundsdóttir 464 1086 893 2683
Hvammstangi Gunnar Þorvaldsson 451 2482 894 5591
Hveragerði Imma ehf. 483 4421 862 7525
Hvolsvöllur Helgi Ingvarsson 487 8172/893 1711/853 1711
Höfn Rannveig Á.Gunnlaugsdóttir 478 2416 862 2416
Innri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 868 3281
Ísafjörður Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Keflavík Elínborg Þorsteinsdóttir 421 3463 821 3463
Kirkjubæjarkl. Birgir Jónsson 487 4624 854 8024
Kjalarnes Haukur Antonsson 566 8378 895 7818
Kópasker Hrönn Guðmundsdóttir 465 2112
Laugarás Jakop Þórðarson 486 8983
Laugarvatn Berglind Pálmadóttir 486 1129 865 3679
Neskaupstaður Sólveig Einarsdóttir 477 1962 848 2173
Ólafsfjörður Árni Björnsson 466 2347 866 7958
Ólafsvík Laufey Kristmundsdóttir 436 1305
Patreksfjörður Björg Bjarnadóttir 456 1230
Raufarhöfn Alda Guðmundsdóttir 465 1344
Reyðarfjörður Guðmundur Fr. Þorsteinsson 474 1488/892 0488/866 9574
Reykholt Bisk. Guðmundur Rúnar Arneson 486 8797
Reykhólar. Ingvar Samúelsson 434 7783
Reykjahlíð Mýv. Pétur Freyr Jónsson 464 4123
Sandgerði Sigurbjörg Eiríksdóttir 423 7674 895 7674
Sauðárkrókur Ólöf Jósepsdóttir 453 5888/854 7488/865 5038
Selfoss Jóhann Þorvaldsson 482 3375 899 1700
Seyðisfjörður Margrét Vera Knútsdóttir 472 1136 863 1136
Siglufjörður Sigurbjörg Gunnólfsdóttir 467 1286 467 2067
Skagaströnd Þórey og Sigurbjörn 452 2879 868 2815
Stokkseyri Kristrún Kalmansdóttir 867 4089
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir 438 1410 690 2141
Stöðvarfjörður Sunna Karen Jónsdóttir 475 8864
Suðureyri Tinna Sigurðardóttir 456 6244
Súðavík Ingibjörg Ólafsdóttir 4564936
Tálknafjörður Sveinbjörg Erla Ólafsdóttir 456 2676
Varmahlíð Ragnar Helgason 453 8134 867 9649
Vestmannaeyjar Jakobína Guðlaugsdóttir 481 1518 897 1131
Vík í Mýrdal Hulda Finnsdóttir 487 1337 698 7521
Vogar Hrönn Kristbjörnsdóttir 424 6535 557 5750
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir 473 1289 473 1135
Ytri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Þingeyri Þór Líni Sævarsson 456 8353
Þorlákshöfn Ragnheiður Hannesdóttir 483 3945 483 3627
Þórshöfn Ragnheiður Valtýsdóttir 468 1249
Dreifing Morgunblaðsins
Hér eru upplýsingar um þá sem dreifa blaðinu á landsbyggðinni
VATNSVIRKINN ehf
Ármúla 21 · Sími 533 2020
www.vatnsvirkinn.is
ÞAKRENNUR
Frábærar Plastmo
þakrennur með 20 ára
reynslu á Íslandi.
Til í gráu, brúnu, hvítu
og svörtu.
Heildsala - Smásala
HÚN var ekki geðsleg,aðalfrétt liðinnarviku, um að nið-urstöður fyrstutíðnirannsóknar á
kynferðislegri misnotkun gagn-
vart börnum hér á landi gæfu til
kynna að 17% þeirra, eða um
fimmta hver stúlka og tíundi hver
drengur, yrðu fyrir barðinu á
slíku fyrir 18 ára aldur. Og við
nánari útlistun kom í ljós, að fjórð-
ungur þolenda var sex ára eða
yngri þegar misnotkunin hófst og
þriðjungur 7-10 ára. Meirihlutinn
er því börn, tíu ára og yngri.
Íslensku samfélagi var brugðið,
enda áttu fæstir von á slíkum
ósköpum, að mannlegt eðli gæti
verið þetta rotið og lasið, að í sið-
menntuðu þjóðfélagi nútímans
gæti eitthvað í líkingu við þennan
hrylling búið um sig, hvað þá lifað
og dafnað í jafn ríkum mæli og
niðurstöðurnar gefa til kynna.
Einnig var sláandi að heyra, að
þeir sem fremja kynferðisafbrot
gegn börnum tengist yfirleitt fjöl-
skyldu barnsins sem þeir misnota,
eru t.d. afi, frændi, bróðir, ná-
granni eða fjölskylduvinur; 13%
voru misnotuð af föður sínum eða
öðrum í því hlutverki.
Já, það setti óhug að lands-
mönnum. Eflaust hafa margir
reifað þá spurningu og gera
kannski enn, í hljóði eða upphátt,
hvort, fyrst þannig lægi í málum,
það yfir höfuð væri framkvæm-
anlegt að koma í veg fyrir svona
lagað; hvort það væri ekki fyr-
irfram dæmt til að mistakast, úr
því gerendurna er stundum að
finna í og við innsta kjarna fjöl-
skyldna þolendanna sjálfra. Víst
er, að ekki gerir þessi staðreynd
verkið auðveldara, en það má ekki
gefast upp, því svo mikið er í húfi.
„Sannlega segi ég yður, það allt,
sem þér gjörðuð einum minna
minnstu bræðra, það hafið þér
gjört mér“, sagði meistarinn forð-
um. Undan þeirri ábyrgð, sem í
orðum hans felst, getum við ekki
hlaupið og viljum ekki.
Vart þarf að nefna, að sumir
kljást við afleiðingar misnotk-
unarinnar allt lífið, eins og kemur
vel fram í samtali blaðamanns við
höfund umræddrar skýrslu,
Hrefnu Ólafsdóttur félagsráð-
gjafa, í Morgunblaðinu þriðjudag-
inn 17. september:
Hrefna segir að þær tilfinningar sem geri
vart við sig hjá börnum fyrst eftir mis-
notkunina séu skömm, vanmáttur, hjálp-
arleysi, sektarkennd, ótti, hræðsla og
andúð. Eftir að fullorðinsaldri er náð og
lengri tími líður frá atburðinum verði til-
finningar eins og reiði, andúð, hryggð,
depurð og vonbrigði algengari hjá þol-
endum kynferðisafbrota. Skömmin, sekt-
arkenndin, vanmáttur, hjálparleysi,
kvíði, ótti og hræðsla sé þó enn til staðar.
Hrefna segir mismunandi hvaða afleið-
ingar misnotkunin hafi á þolendur.
Margir þolendur lifi góðu og fínu lífi og
nýti sín úrræði vel, en aðrir burðist með
þessa reynslu og kljást við afleiðingar
hennar allt lífið eða þar til þeir leita sér
aðstoðar sérfræðinga. „Í rannsókninni
kemur t.d. fram að fleiri hafa skilið í hópi
þolenda en þeirra sem ekki hafa verið
misnotaðir. Menntunarstaðan er aðeins
lægri hjá þolendum og færri þeirra búa
við mjög eða frekar góða fjárhagsstöðu
en þeir sem ekki voru misnotaðir. Miklu
fleiri þolendur höfðu gert sjálfsvígstil-
raunir. 15% þolenda höfðu reynt að taka
líf sitt en einungis 4% hinna. Þolendur
lýsa því einnig að þeir eigi erfiðara með
að mynda tengsl, bæði við konur og
karla. Fleiri þolendur eiga í erfiðleikum í
makasamskiptum sínum en hinir, eiga
við kynlífsvanda að etja og andlega erf-
iðleika ...“
Í miðri tíðnirannsókninni ís-
lensku erum við jafnframt minnt á
tvennt, sem var í fjölmiðlum af er-
lendum vettvangi fyrr á þessu ári,
úr Afríku og Norður-Ameríku, og
sem er af þessum sama meiði. Það
fyrrnefnda varðaði hjálparstarfs-
menn á vegum Sameinuðu þjóð-
anna og varð tilefni leiðaraskrifa
Morgunblaðsins 28. febrúar, þar
sem m.a. sagði:
Mannlegu eðli virðast engin takmörk
sett. Það nær upp í efstu hæðir en þar
sem lægst fer setur að manni hroll.
Fréttir um að hjálparstarfsmenn í Vest-
ur-Afríkuríkjunum Gíneu, Líberíu og
Sierra Leone hafi neytt börn til að hafa
við sig kynferðisleg mök og sagt að þau
fengju ekki mat að öðrum kosti sýna
hversu viðbjóðslegt framferði getur
brotizt fram hjá mannfólkinu.
Hitt varðar kaþólska presta í
Afríku, Bandaríkjunum og Kan-
ada og eflaust víðar. Það er einnig
ljót saga, óhugnanleg.
En nú er það svo, að þótt
ákveðnir einstaklingar í áð-
urnefndum röðum hafi gerst sekir
um alvarlega glæpi má ekki setja
alla aðra undir sama hatt. Því
flestir eru í hjálparstarfi vegna
einhverrar góðrar köllunar, einnig
prestar, og reyna af fremsta
megni að gera allt rétt og vel. Eins
er með afa og bræður og feður og
alla hina; ég neita að trúa öðru, en
að þar séu í langflestum tilvikum
heilindi á bak við öll samskipti við
æsku þessa lands.
En skuggagróðurinn verður að
uppræta, hvar sem til hans næst,
og beita í því öllum tiltækum ráð-
um, öllum ljóssins meðulum. Eitt
það brýnasta væri að standa gegn
klámvæðingunni, sem farið hefur
um landið eins og eldur um sinu
og brenglar veika hugi.
Hvað íslensku kirkjuna snertir
mun hún áfram, sem hingað til,
berjast ótrauð og af alefli gegn
þeim kröftum og meinvörpum,
sem níðast á þeim sem ekki geta
varið sig.
Morgunblaðið/Ásdís
Skuggagróður
Í skúmaskotum mannlífsins, þar sem ljósið
nær ekki að skína, gerast oft válegir atburðir.
Um það fékkst enn ein sönnunin á dögunum.
Sigurður Ægisson gerir hér að umræðu-
efni nýopinberaða skýrslu um kynferðislega
misnotkun á börnum.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
FRÉTTIR
VEIÐI er nú sem óðast að ljúka í lax-
veiðiánum og á sama tíma á veiði-
skapur að taka við sér í sjóbirtings-
ám þótt það ætli að verða eitthvað
brokkgengt þetta árið.
Lokatala í Laxá í Kjós var 1.648,
aukning um heila 642 laxa frá fyrra
ári. Auk þess var mýgrútur af
stórum sjóbirtingi í ánni og mörg
hundruð veiddust, allt að 10–11
punda fiskar.
Þverá/Kjarrá voru með lokatöluna
1.453 laxa, 243 löxum meira heldur
en í fyrra. Þar hefðu menn viljað sjá
meiri bata, en eins og Jón Ólafsson,
einn leigutaka, beinti á, þá veiddist
nær allur þessi afli frá 10. júlí þar eð
áin var nánast bæði fisk- og vatns-
laus fram að því.
Grímsá var með lítinn bata frá
fyrra ári, byrjaði þunglega og var
lengi að taka við sér. Hún endaði þó
með 1.059 laxa, 54 löxum meira en í
fyrra. Haustveiðin í ánni var prýði-
leg. Áin er fræg síðsumarsá, en allra
síðustu sumur hefur haustkaflinn þó
oft verið slakur. Það var sum sé ekki
að þessu sinni, á heildina litið.
Ýmsar fréttir
Sæmundará, einnig nefnd Staðará,
í Skagafirði var komin með um eða
rétt yfir 70 laxa og góðan slatta af
sjóbleikju í lok vikunnar. Þetta er bót
frá síðustu vertíðum, áin samkvæmt
tölunni á hægum batavegi eftir nokk-
urra ára lægð. Þessi á gaf fyrrum 4–
500 laxa í algeru toppsumri.
Sjóbirtingur er farinn að veiðast
samhliða sjóbleikju í Brunná í Öxar-
firði. Orð hefur farið af sjóbirtings-
göngum í þessari á, en fáir sannpróf-
að. Nú er áin stunduð meira og þá
kemur hið sanna um þessar göngur í
ljós.
Þistilfjarðarárnar voru allar mun
betri í sumar heldur en í fyrra. Veiði
er lokið á svæðinu og var t.d. Hafra-
lónsá með rétt um 300 laxa og Sval-
barðsá um 270 stykki. Lokatölu höf-
um við ekki enn úr Hölkná, en er
mest gekk þar á voru þar holl með
nærri 30 laxa sem er með ólíkindum í
þeirri á.
Regnbogar á ferð
Svokallaðir rafstöðvardagar hafa
staðið yfir í Elliðaánum að undan-
förnu, en þá standa menn og egna
fyrir sjóbirting neðst í ánni. Fregnir
herma að góð skot hafi fengist, en
fiskur fremur smár. Þá hefur slatti af
regnbogasilungi slæðst með í aflan-
um. Enn á ný eru sem sagt að ganga
kvíaeldisfiskar í íslenskar ár og hlýt-
ur að vera tímaspursmál hvenær þeir
bera með sér einhverja skítapestina
sem þeir sjálfir eru bólusettir fyrir,
en villtu frændur þeirra og frænkur
ekki.
Guðmundur Ingason með
boltalax úr Sandá í Þistilfirði,
15 punda hæng.
Góðu lax-
veiðisumri
að ljúka
Morgunblaðið/Páll Ketilsson
Veiði í Langá hefur verið
mjög góð í sumar og hér er
Ingvi Hrafn Jónsson, leigu-
taki árinnar, að mæla merkta
laxa sem Suðurnesjahollið
hans veiddi í ánni.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?