Morgunblaðið - 26.09.2002, Blaðsíða 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 26. SEPTEMBER 2002 21
ÞEIR sem leggja leið sína til Madr-
ídar, höfuðborgar Spánar, geta dáðst
að mörgu. Fagurri byggingalist, fjör-
ugu næturlífi, góðum mat og fólki sem
æpir hvað á annað.
Tilhneiging Spánverja til að hafa
hátt – tala hátt, stilla sjónvarpið hátt
og gera margt fleira allt annað en
hljóðlega – byrjar að mótast snemma
og breytist ekki. Það er auðheyrt, allt
frá fjögurra ára börnum að leik til
karla að tala um fótbolta yfir
vermútglasi fyrir hádegismatinn. Og
hingað til hefur hávaðinn ekki talist
tiltökumál.
En nú hefur borgarstjórnin, sem
sjálf hefur verið sökuð um að valda
umtalsverðum hávaða, gripið til að-
gerða til að hvetja fólk til þagnar. Það
eru kosningar næsta vor. „USS! Haf-
ið lægra,“ er yfirskrift átaksverkefn-
isins, sem hófst 13. september sl. og á
að standa út næsta ár.
Með fingur að vörum hefur um tug-
ur bláklæddra látbragðsleikara geng-
ið um götur borgarinnar og með lát-
bragðinu hvatt börn og fullorðna til að
tala lægra. Á auglýsingamyndum eru
tvær vel þekktar styttur í borginni
sýndar með fingur að vörum.
Borgarstjórnin segir að á væntan-
legri vefsíðu verði veitt ráð til að
draga úr hávaðanum í borginni: Mað-
ur ætti að vera í mjúkum inniskóm
heima hjá sér, varast að skella hurð-
um og ekki gera endurbætur á íbúð-
inni sinni á nóttunni. Placido Perera,
yfirmaður hávaðadeildar umhverfis-
verndarráðs borgarinnar, fullyrðir að
það sé ekki móðgun að minna fullorð-
ið fólk á að hrópa ekki.
„Það er margt sem í rauninni er
bara almenn skynsemi en fólk lítur
ekki á sem slíkt,“ sagði Placido Per-
era, en „placido“ þýðir „stilltur“. Eftir
að hafa í 30 ár rannsakað hávaða og
mengun af hans völdum hefur Perera
komist að þeirri niðurstöðu að Madríd
sé svo sannarlega hávaðasamur stað-
ur, þótt hún sé sennilega ekkert verri
en aðrar stórar borgir í Evrópu.
Hávaðinn er sífellt mældur á 23 há-
vaðasömustu stöðunum í borginni. Á
Paseo de Recoletos, götu í miðborg-
inni, er hávaðinn mestur 71 desíbel,
segir Perera. Hávaði verður hættu-
legur heyrn fólks við 80–85 desíbel.
Það sem veldur að Madríd sker sig
úr, segir Perera, er að íbúarnir sem
sífellt eru að kvarta undan hávaða
geta að helst sjálfum sér um kennt.
Átaksverkefnið miðar að því að draga
úr hrópum og köllum, flauti á sama
andartaki og grænt ljós kviknar og
háværum samræðum á þröngum göt-
um seint á kvöldin. „Þetta er mjög
spænskt háttalag,“ segir Perera.
En hvers vegna eru Spánverjar
alltaf æpandi? Spænska ljóðskáldið
Leon heitinn Felipe kann að hafa hitt
naglann á höfuðið er hann sagði, ef til
vill meira þó í hálfkæringi, að ein
ástæðan kynni að vera sú, að Spán-
verjar eru afkomendur Rodrigos de
Triana, sem var á útkíkki fyrir Kristó-
fer Kólumbus er sást til lands og
gerði það sem fyrir hann var lagt,
æpti: „Tierra!“
Félagsfræðingurinn Alberto Monc-
ada segir að þetta kunni að snúast um
það að sýna vald, og krókurinn beyg-
ist snemma. „Við byrjum að æpa dag-
inn sem við byrjum í leikskóla,“ segir
Moncada, en svo vill til að hann á
heima á hæðinni fyrir ofan leikskóla
og hann getur sagt sögur af miklum
öskurkeppnum. „Okkur er ekki kennt
að hrópa ekki.“
Meðal fullorðinna, bætir hann við,
„virðist ríkja sú hugmynd að það sé til
marks um persónuleika að tala hátt.
Mér sýnist að þegar fólk talar hægt
og mjúkri röddu finnist því það nið-
urlægt“.
Perera segir að spænsk menning
sé dæmi um Miðjarðarhafsmenningu
þar sem gott veður leiðir til þess að
fólk er mikið utandyra, á götum úti,
þar sem nauðsynlegt er að hækka
róminn. Gallinn sé bara sá að fólk
haldi áfram að tala svona hátt þegar
það kemur heim til sín.
Í Madríd er auðvitað ekki allur há-
vaði af manna völdum. Fólk er orðið
þreytt á sífelldri vegagerð og hús-
byggingum sem einkennt hafa borg-
arstjóratíð Joses Marias Alvarez del
Manzanos, og stundum er sagt í gríni
að Madríd verði fín borg þegar búið
verði að byggja hana.
Madrídingar beðn-
ir að lækka róminn
AP
Látbragðsleikarar biðja vegfarendur i Madríd að hafa aðeins lægra.
Madríd. AP.
’ Okkur er ekkikennt að hrópa ekki. ‘
ÚTGÁFUFÉLÖGIN, sem
gefa út Jyllands-Posten og
Politiken, hafa ákveðið að taka
upp náið samstarf frá næstu
áramótum en dagblöðin tvö og
Extra Bladet munu áfram hafa
sína sjálfstæðu ritstjórn.
Útgáfurnar, Jyllands-Post-
en-sjóðurinn og Politiken-sjóð-
urinn, verða sameinaðar og
verður hlutur hvorrar 50% í
nýju hlutafélagi. Verður skipuð
ein stjórn yfir allt saman en
eins og fyrr segir verða rit-
stjórnirnar jafn sjálfstæðar og
hingað til. Verða aðalritstjórar
blaðanna aðeins ábyrgir gagn-
vart sínu fyrra útgáfufélagi og
er það til að undirstrika enn
frekar sjálfstæði þeirra. Var
meðal annars skýrt frá þessum
sögulegu tíðindum á dönskum
blaðamarkaði í Jyllands-Posten
í gær.
Danmörk
Útgáfu-
félög í
eina sæng