Morgunblaðið - 17.01.2003, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ MargrétJósavinsdóttir
fæddist á Siglufirði
29. júlí 1915. Hún
lést á Hjúkrunar-
heimilinu Seli á Ak-
ureyri 7. janúar síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Jósavin
Guðmundsson, f. á
Grund í Höfðahverfi
17.12. 1888, d. 26.5.
1938 og Hlíf Jóns-
dóttir, f. í Skógum á
Þelamörk 24.5.
1897, d. 13.5. 1972.
Bjuggu þau á Auðn-
um í Öxnadal frá árinu 1923.
Börn þeirra eru auk Margrétar,
sem var elst, Steingerður Júlíana,
f. 6.7. 1919, Ragnheiður, f. 24.6.
1921, d. 22.3. 1923, Gunnar Heið-
mann, f. 15.9. 1923, d. 10.10. 2000,
Ester, f. 26.8. 1925, Ari Heið-
mann, f. 7.3. 1929, Hreinn Heið-
mann, f. 7.3. 1929, Guðmundur
Heiðmann, f. 8.5. 1931 og Unnur,
f. 26.9. 1932.
Maður Margrétar var Skúli
Guðmundsson, f. á Ásgerðarstöð-
um í Hörgárdal 19.3. 1915, d.
20.11. 1985. Foreldrar hans voru
Guðmundur Halldór Bjarnason, f.
28.6. 1875, d. 29.7.1923 og Helga
Þorsteinsdóttir, f. 4.7. 1872, d.
eiga þau dótturina Guðrúnu Mar-
gréti, f 1.1. 2001. C) Guðmundur
Trausti, f. 21.10. 1951, sambýlis-
kona Sigrún Ásthildur Franzdótt-
ir, f. 6.2. 1949 búa á Staðarbakka.
Börn Sigrúnar frá fyrra hjóna-
bandi eru: a) Sólveig Elín Þór-
hallsdóttir, f. 23.12. 1971, b) Auð-
ur María Þórhallsdóttir, f. 9.11.
1976, sambýlismaður Arnar
Heimir Jónsson, f. 14.11. 1973,
börn þeirra eru: Katrín Valdís, f.
12.8. 1997 og Gauti Heimir, f. 9.9.
2000, c) Hjalti Þórhallsson, f. 3.12.
1985.
Margrét og Skúli byrjuðu sinn
búskap á Ásgerðarstöðum 1936 í
sambýli við móður og systkini
Skúla, en 1939 stofnuðu þau ný-
býlið Staðarbakka úr landi Ás-
gerðarstaða og fluttu þangað í
nýreist íbúðarhús 12. desember
það ár. Margrét og Skúli helguðu
nýbýlinu sínu alla sína starfsorku.
Þau voru hvorki fá né smá verkin
þeirra við að byggja upp öll hús á
jörðinni sinni auk ræktunar og
alls annars sem þurfti til að gera
Staðarbakka að myndarbýli.
Blómagarður Margrétar þótti sér-
lega fallegur og auðséð að honum
var sinnt af einstakri natni. Mar-
grét bjó á Staðarbakka til ársins
1998 en þá var hún mjög þrotin af
kröftum og dvaldi á Hjúkrunar-
heimilinu Seli síðustu æviárin.
Útför Margrétar verður gerð
frá Akureyrarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Jarðsett verður í Myrkárkirkju-
garði.
1.8. 1955. Börn þeirra
eru: A) Ásgerður
Svandís, f. 22.3. 1937,
maki Ólafur Rafn
Eggertsson, f. 7.7.
1935, búsett á Akur-
eyri. Eiga þau tvær
dætur a) Dóra Mar-
grét, f. 5.10. 1958,
maki Árni Freyr Ant-
onsson, f. 16.11. 1959
og eiga þau tvö börn:
Katrínu, f. 1.1. 1985
og Hauk, f. 26.9.
1990. b) Borghildur
Birna, f. 23.9. 1959,
maki Vicente Carr-
asco, f. 28.3. 1952, eiga þau einn
son, Anton, f. 10.1. 1980, þau
skildu. Sambýlismaður Borghild-
ar er Friðrik Baldur Þórsson, f.
29.6. 1955; B) Sigurður Birgir, f.
26.9. 1941, maki Margrét Hall-
dórsdóttir, f. 8.11. 1941, búa á
Staðarbakka. Eiga þau þrjár dæt-
ur: a) Birgitta Birna, f. 29.4. 1962,
sambýlismaður Robert Louis
Pells, f. 24.5. 1956. b) Helga Mar-
grét, f. 9.1. 1967, maki Tómas
Jónsson, f. 1.7. 1964, börn þeirra
eru: Jón Birgir, f. 18.6. 1995, Há-
kon Þór, f. 21.6. 1997 og Margrét,
f. 27.1. 2001. c) Erla Elísabet, f.
17.9. 1968, sambýlismaður Stein-
grímur Hannesson, f. 11.11. 1967,
Elsku mamma, nú þegar komið er
að kveðjustund er margs að minn-
ast, hæst ber þó takmarkalausa
elsku og umhyggju fyrir fjölskyld-
unni þinni og heimili.
Á langri ævi ert þú búin að vera
þátttakandi í mestu umbreytingum
sem orðið hafa í íslensku samfélagi
frá upphafi og ólíklegt að aðrar eins
framfarir verði nokkurn tímann á
jafnskömmum tíma.
Þér var alltaf hlýtt til fæðingar-
staðar þíns, Siglufjarðar, þó dvölin
væri þar stutt, afi og amma dvöldu
þar bara eitt sumar á síld, og þá
fæddist þú. Næstu árin áttuð þið
heima á Rangárvöllum við Akureyri.
Vorið 1918 flytjið þið svo á lítið kot í
túnjaðrinum á Ytri-Bægisá sem
nefnt var Litla-Garðshorn. Ekki
munu þar hafa verið vistleg húsa-
kynni. Trúlega hefur þú þarna orðið
fyrir þinni fyrstu erfiðu lífsreynslu,
þegar þessi litli bær brann haustið
1920 og unga fjölskyldan missti allt
sitt. Þá fluttuð þið að Miðhálsstöðum
í Öxnadal og áttuð þar heima til vors
1923, er fjölskyldan flutti sig lengra
inn í dalinn, að Auðnum og þar áttir
þú þín uppvaxtarár upp frá því. Á
Miðhálsstöðum bar annan skugga á
litlu barnssálina þína þegar Ragn-
heiður litla systir þín dó, aðeins á
öðru aldursári. Á Auðnum fór hagur
fjölskyldunnar stöðugt batnandi og
systkini þín fæddust eitt af öðru.
Það voru margar bjartar minningar
sem þú áttir frá uppvextinum á
Auðnum. Til dæmis þegar farið var
upp á Háls snemma morguns, í
glampandi snemmsumars sólinni til
að smala fénu til rúnings. Þú sast
einnig yfir ánum, það átti reyndar
líka sínar skuggahliðar þegar þokan
skall á og þú týndir ánum. „En þá
fór pabbi minn elskulegur og fann
þær fyrir mig,“ sagðir þú mér.
Skólaganga þín var ekki mikil,
nokkrar vikur á farskóla fyrir ferm-
ingu og skammur tími á unglinga-
skóla í sveitinni eftir ferminu. Samt
varstu svo ótrúlega fróð um marga
hluti. Á unglingsárum dvaldir þú oft
hjá ömmu þinni og nöfnu sem átti þá
heima í Flögu í Hörgárdal. Það voru
hlýjar og góðar minningar fann ég
sem þú áttir frá ykkar samveru-
stundum.
Þú fórst ung að heiman og varst í
vist á Akureyri hjá góðu fólki, í um
tvö og hálft ár, og mér finnst að þér
hafi alltaf fundist það gott veganesti
út í lífið. Árið 1936 flytur þú svo að
Ásgerðarstöðum í Hörgárdal þar
sem pabbi var fæddur og uppalinn
og þar hófuð þið ykkar búskap og
búið þar til 1939 þegar þið kaupið
hálflendu Ásgerðarstaða og stofnið á
henni nýbýlið ykkar sem þið nefnd-
uð Staðarbakka. Þar höfðuð þið
byggt íbúðarhús um sumarið og
fluttuð í það á jólaföstunni. Og þar
var ykkar starfsvettvangur upp frá
því og þar óluð þið okkur systkinin
upp í góðu atlæti. Jörðina byggðuð
þið upp af miklum dugnaði við að-
stæður sem þættu nú á dögum nán-
ast vonlausar. Lengi framan af var
enginn vegur, enginn sími og ekkert
rafmagn, allt eru þetta hlutir sem í
dag eru svo sjálfsagðir að erfitt er að
hugsa sér lífið án þeirra.
En samt tókst ykkur að gera stór-
virki við þessar að stæður. Í því
sambandi leyfi ég mér að vitna í rit-
safn Eiðs Guðmundssonar á Þúfna-
völlum „Búskaparsaga í Skriðu-
hreppi forna“. Þar segir um jörðina
ykkar „Staðarbakki er nýbýli, byggt
úr Ásgerðarstöðum árið 1939 og
fylgir hálft landið. En stórræktun og
miklar og góðar byggingar hafa gert
þar vildisjörð“. Enn fremur segir
þar „Það er eitt af fallegustu býlum
sveitarinnar“. Er hægt að hugsa sér
öllu betri vitnisburð, um lífsstarfið
ykkar.
Já, mamma mín, þú hafðir ýmis
kjörorð að leiðarljósi í lífinu, en ég
held að einhver þau æðstu hafi verið:
„Aldrei að geyma til morguns það
sem hægt er að gera í dag“ og „ekk-
ert verk er svo auðvirðilegt, að það
skuli ekki unnið eins vel og manni er
unnt“. Með þessi lífsmottó o.fl.
gekkst þú ávallt til verka. Heimilið
skyldi ætíð vera eins snyrtilegt og
nokkur kostur var á. Gestrisni þín
var einstök, hvort sem þú tókst á
móti gestum á björtum sólskinsdegi,
eða köldum og hröktum gangna-
mönnum í kalsaveðri að hausti, sem
þurfti að fæða og klæða og oft að
veita næturskjól. Og garðurinn þinn,
ekki má gleyma honum. Þar áttir þú
marga stundina við að hlúa að og
fegra hann, en oft gafst ekki mikill
tími í garðinn í annríki daganna, en
þá var það oft, sem þú fórst út í
garð, þegar aðrir voru farnir að
hvíla sig. Þér tókst að gera grýttan
og ógróinn mel að unaðsreit.
En það gáfust líka stundir til að
sinna öðru en hinu hverdagslega
amstri. Mikið óskaplega varst þú bú-
in að lesa mikið, enda feikilega hrað-
læs. Dalalíf var held ég þitt uppá-
hald og bækur um dulræn efni.
Annars held ég þú hafir lesið allt
sem þú komst yfir og oft vantaði þig
lesefni. Og svo hafðir þú gaman af að
hlusta á góðan söng og syngja með
þinni fallegu söngrödd, eða grípa í
orgelið þitt. Og allt það sem þú varst
búin að sauma, hekla og prjóna,
bæði föt og plögg á fjölskylduna og í
margan strammann varst þú búin að
sauma og dúkinn að hekla, til að
prýða heimilið. Þá var nú heldur
ekki svo sjaldan gripið í spil og af því
hafðir þú einstaklega gaman. Eða
hvað þú naust þess, þegar færi gafst
að keyra um landið okkar fallega og
skoða það. Reyndar hafðir þú eina
tignarlegustu náttúrusmíð þessa
lands fyrir augunum flesta daga lífs-
ins, ólst upp öðrum megin við
Hraundrangann en áttir svo ævi-
starfið hinum megin við hann.
Fjær er nú fagri
fylgd þinni
sveinn í djúpum dali,
ástarstjarna
yfir Hraundranga
skín á bak við ský.
Háa skilur hnetti
himingeimur,
blað skilur bakka og egg,
en anda, sem unnast,
fær aldregi
eilífð að skilið.
(Jónas Hallgrímsson.)
Enn er óupptalið, það sem þér var
kærast af öllu, það er fjölskyldan,
börnin þín, tengdabörnin, barna-
börnin og barnabarnabörnin og líka
öll börn, sem hjá þér dvöldu. Öll átt-
um við hjá þér öruggt skjól og tak-
markalausa umhyggju fyrir velferð
okkar og reyndar allir, bæði menn
og málleysingjar, sem hlýju og
skjóls þurftu við.
Elsku mamma mín, ég kveð þig
með miklum söknuði og þakklæti
fyrir allt það sem þú varst mér alla
tíð. Ótal sinnum varstu búin að segja
við mig „Guð geymi þig, elsku
drengurinn minn“. Takk fyrir allt og
allt.
Guð geymi þig, elsku mamma
mín.
Þinn sonur
Guðmundur.
Inn milli hárra og fagurra fjalla
fannstu hamingjuvon þína alla.
Þú ástríki vafðir börnin þín.
Ánægjustundir í örmum þínum
ógleymanlegar í minningum mínum.
Ó elskulega móðir mín.
Þú varst mér sem ankeri æskuára
sem aldrei brást við huggun tára
er til þín var leitað á ögurstund.
Faðmlag til drengsins ég ennþá finn
fumlaust og traust og kinn við kinn.
Að lokum ég fer á þinn fund.
(Sigurður Skúlason.)
Innileg þökk fyrir allt og allt.
Guð blessi þig.
Sigurður (Brósi).
Elsku Magga.
Mig langar að minnast þín örfáum
orðum, bara til að þakka þér öll þín
MARGRÉT
JÓSAVINSDÓTTIR
Þ
egar George Harrison
féll frá fyrir rúmu ári
fékk hann þau eft-
irmæli hjá íslenskum
tónlistarmanni að
hann hefði verið blanda af sjálf-
um sér og Chet Atkins. Meira
getur hrósið ekki verið, því ef
reiknikúnstum er beitt á þessa
fullyrðingu er ljóst að George
Harrison var Chet Atkins. Þar er
ekki leiðum að líkjast.
Harrison afrekaði ýmislegt á
lífsleiðinni. Hann var auðvitað
einn af Bítlunum, The Beatles,
hljómsveitinni sem sigraði heim-
inn árið 1963. George var þekktur
sem „þögli Bítillinn“, en John
Lennon, Paul McCartney og
Ringo Starr voru ófeimnari við að
tjá sig í fjölmiðlum. Þetta eru
margtuggnar staðreyndir og
óþarfi að telja þær upp hér.
Annars er Sally Field uppá-
halds skap-
gerð-
arleikkonan
mín. Hún er
að mínu viti í
flokki með
Sissy Spacek,
Molly Ringwald, Meryl Streep og
sjálfri sér. Sérstaklega er hún
ógleymanleg í myndinni „Not
Without My Daughter“ frá árinu
1991, þar sem hún lék konu sem
flýði Íran ásamt dóttur sinni.
Hún fór einnig á kostum í mynd-
inni „Smokey and the Bandit“ ár-
ið 1977, en þar var hún í aðal-
hlutverki ásamt ástmanni sínum,
Burt Reynolds. Burt Reynolds er
einmitt einn besti leikari sem
uppi hefur verið.
Árið 1997 var ég staddur í
London á kínverskum veit-
ingastað. Um það leyti sem ég
var við það að klára fyrsta rétt-
inn, einhvers konar bambussúpu,
varð mér ljóst að fyrirmenni væri
að ganga í salinn. „Yes sir, Mr.
Reynolds. Your table is ready.
Please come this way, Mr. Reyn-
olds,“ heyrði ég yfirþjóninn
segja. Og viti menn. Burt Reyn-
olds, ásamt fylgdarliði, settist við
næsta borð. Það var ekki laust
við að maður væri svolítið upp
með sér.
Þarna var hann, maðurinn sem
lék í myndum á borð við „Deliver-
ance“ (1972), „Smokey and the
Bandit“ (1977) og „Boogie
Nights“ (1997). Í öllu sínu veldi,
með gráleitt og glæsilegt hárið.
Sannkölluð kvikmyndastjarna.
Það var völlur á karlinum. Hann
lét hvern brandarann á fætur
öðrum fjúka og lék við hvern sinn
fingur. Sérstaklega varð honum
tíðrætt um einhverja Dolly, sem
hafði sent honum bók viku áður.
Ég gat mér þess til að hann ætti
við Dolly Parton. Kannski var
það óskhyggja.
Ég fór að borða hægar, enda
ástæða til að treina þessa stund.
Ég sperrti eyrun og reyndi að
fylgjast með samræðunum, sem
voru mjög fjörugar. Reynolds var
hrókur alls fagnaðar. Ég náði
reyndar ekki að greina orðaskil
nema endrum og sinnum, en
þetta var mjög skemmtileg upp-
lifun. Reynolds sat í miðjunni
beint á móti mér, hægra megin
við hann skildist mér að sæti um-
boðsmaður hans og vinstra megin
sat dökkhærð kona sem ég kann-
aðist ekki við.
Það urðu ákveðin þáttaskil í
borðhaldi þetta kvöld, þegar
meistarinn sjálfur stóð upp. Ég
áttaði mig þegar í stað á því að
hann væri að fara á salernið. Í
einhverju stundarbrjálæði ákvað
ég að kominn væri tími til að létta
á sér. Ég spígsporaði í humátt á
eftir Burt Reynolds, inn þröngan
gang í átt að salernunum.
Hjartað barðist í brjósti mínu
þegar ég kom inn á náðhúsið. Ég
yrði að segja eitthvað við hann,
en hvað í ósköpunum? Reynolds
hóf handþvott. Ég sá að það var
ekki seinna vænna að láta til
skarar skríða. Ég þorði hins veg-
ar ekki að segja neitt.
Svona fer þegar maður grípur
ekki tækifærin í lífinu. Auðvitað
átti ég að spyrja hann út í líðan
fyrrum ástkonu hans, Loni And-
erson, eða af hverju hann hefði
hafnað aðalhlutverkinu í „Terms
of Endearment“, sem Jack Nich-
olson hlaut síðan Óskarsverð-
launin fyrir. Reynolds yfirgaf sal-
ernið óáreittur.
Ég hef ekki komist í tæri við
aðrar kvikmyndastjörnur, nema
þegar ég öskraði á Kevin Costner
á Reykjavíkurflugvelli sumarið
1999. Þá var ég blaðamaður á
innlendri fréttadeild Morg-
unblaðsins og var kvaddur út á
völl til að ná tali af honum við
komuna til landsins. Hann steig
út úr einkaþotu sinni, sem var
enn í gangi með ærandi hávaða.
Ég öskraði einhverjar spurningar
til hans og hann öskraði á móti.
Hvorugur náði því sem hinn
sagði.
Svo „hitti“ ég Sir Paul Mc-
Cartney, þegar hann var hérna
sumarið 2000. Ég var á vakt þeg-
ar við fengum pata af því að
McCartney, ásamt Heather sinni,
væri staddur í Perlunni, á ráð-
stefnu einhverri. Ég fór þangað
ásamt ljósmyndara en okkur var
ekki hleypt inn. Við ákváðum í
hálfkæringi að labba hringinn
kringum Perluna og sáum þá að
jeppa var lagt við bakdyrnar,
þannig að hann sneri frá bygg-
ingunni. Við biðum í u.þ.b. hálf-
tíma þar fyrir utan, ásamt ljós-
myndara keppinautarins.
Allt í einu voru dyrnar snögg-
lega opnaðar. Paul og Heather
hlupu út í miklum flýti, Paul sett-
ist undir stýri og þau brunuðu á
brott án þess að segja orð. Við
ákváðum að leyfa fólkinu að vera
í friði og röltum í rólegheitunum
út í bíl. Keppinauturinn var ekki
á því og hljóp af stað. Þegar við
komum svo út í okkar bifreið
sáum við að McCartney hafði far-
ið inn á hringtorgið og beygt, á
móti umferð, niður í Suðurhlíð.
Þar hafði bíll komið á móti og
Paul séð sér þann kost vænstan
að keyra upp á grasblettinn.
Ljósmyndari keppinautarins var
ekki langt undan. Loks leystist
þessi smái umferðarhnútur og
McCartney keyrði áleiðis niður
að Fossvogskirkjugarði, greini-
lega rammvilltur.
Við ákváðum að fylgja Sir Paul
eftir, með það í huga að segja
honum til vegar. Þá sáum við að
hann hafði numið staðar á bíla-
plani við kirkjugarðinn. Við tók-
um ákvörðun um að láta manninn
vera, hann hlyti að rata á end-
anum. Það ráðabrugg heppnaðist
vel, því hann skilaði sér aftur til
Bretlands, kvæntist Heather og
fór nýlega í tónleikaferð um
Bandaríkin. Vel af sér vikið hjá
okkur.
Þau frægu
og ég
Ég sperrti eyrun og reyndi að fylgjast
með samræðunum sem voru mjög fjör-
ugar. Reynolds var hrókur alls fagnaðar.
VIÐHORF
Eftir Ívar Pál
Jónsson
ivarpall@mbl.is