Morgunblaðið - 24.06.2003, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
B
AKKAVÖR Group hf.
hefur undirritað
samning um sölu á
allri starfsemi sinni ut-
an Bretlandseyja.
Dótturfélög Bakkavör Group í Sví-
þjóð, Frakklandi, Íslandi, Dan-
mörku, Finnlandi og Þýskalandi og
þau 42% sem Bakkavör á í sölu-
skrifstofu í Chile verða seld sem ein
heild til Fram Foods hf.
Félögin sem seld verða mynda
sjávarútvegsstarfsemi Bakkavör
Group en samanlögð velta þeirra
nemur um 20% af heildarveltu
Bakkavör Group.
Starfsemi Bakkavör Group í
Bretlandi byggist að mestu leyti á
framleiðslu tilbúinna, kældra rétta,
meðlætis og ídýfa. Eftir söluna
mun öll sala Bakkavör Group vera í
þessum vöruflokkum en helsta hrá-
efni sem er notað eru grænmeti og
hvítt kjöt.
Stærsti hluthafinn í Fram Foods
er Zoo Holding, sem er í eigu 16
fyrrverandi starfsmanna Bakka-
varar Group, sem á 51%, Kaupþing
Búnaðarbanki er með 30% og
Bakkavör Group á 19% hlut í Fram
Foods. Velta þess er áætluð um 4
milljarðar króna á ársgrundvelli og
starfsmenn þess verða um 400 í sjö
löndum.
Heildarsöluverð á þessum dótt-
urfélögum Bakkavör Group er
3.440 milljónir króna, þ.e. virði
hlutafjár og upphæð yfirtekinna
skulda. Söluhagnaður sem myndast
vegna sölunnar nemur um 400
milljónum króna og mun hann
verða færður í rekstrarreikning
Bakkavör Group í sex mánaða upp-
gjöri.
Að sögn forsvarsmanna Bakka-
vör Group verður Fram Foods í
hópi stærstu sjávarútvegs- og mat-
vælafyrirtækja á Íslandi. Stjórnar-
formaður Fram Foods er Halldór
Þórarinsson, sem áður var fram-
kvæmdastjóri hjá Bakkavör Group
og forstjóri er Hilmar Ásgeirsson,
sem áður var framkvæmdastjóri
Bakkavarar á Íslandi.
Áætluð velta í ár 15 milljarðar
Eftir sölu sjávarútvegshlutans
verður Bakkavör Group eingöngu
með starfsemi á Bretlandseyjum en
þar rekur félagið tvö dótturfélög:
Katsouris Fresh Foods í London
og Bakkavör Birmingham í Birm-
ingham. Áætluð velta þessara fé-
laga á árinu er um 15 milljarðar
króna en innri vöxtur þeirra fyrstu
sex mánuði þessa árs var um 23%.
Eftir sölu sjávarútvegshlutans
verða um 2000 starfsmenn hjá
Bakkavör Group og mun félagið
reka fimm verksmiðjur. Félagið
verður eftir sem áður íslenskt félag
og skráð í Kauphöll Íslands.
Salan mun bæta lausafjárstöðu
Bakkavör Group um tæpa 3 millj-
arða króna, að sögn Ágústs Guð-
mundssonar, stjórnarformanns
Bakkavör Group, en félagið hefur
nýverið lokið skuldabréfaútboði þar
sem seld voru skuldabréf fyrir 5
milljarða króna. Bakkavör Group
mun því hafa yfir að ráða um 8
milljörðum króna í sjóðum og því
vera vel í stakk búið til að takast á
við ný verkefni og stækkun félags-
ins á nýjum mörkuðum, segir
stjórnarformaður félagsins.
Salan á sjávarútvegsstarfsem-
inni er að sögn Ágústs lokaskrefið í
þeirri umbreytingu á starfsemi
Bakkavarar sem hófst með kaup-
unum á Wine & Dine í Birming-
ham, en með þeim kaupum færði
Bakkavör sig inn á markaðinn fyrir
ferska, tilbúna rétti.
Mögulegra tækifæra leitað
Að sögn Ágústs, hefur Bakkavör
Group sett sér vaxtar- og hagnað-
armarkmið sem kveða á um 20–
30% árlegan vöxt, annað hvort með
kaupum á fyrirtækjum sem falla
vel að starfsemi Bakkavör Group
eða með innri vexti einum saman.
Ágúst segir að Bakkavör hafi
undanfarið leitað mögulegra tæki-
færa til fjárfestinga í Bretlandi og á
meginlandi Evrópu. „Það eru ýmis
tækifæri þar sem eru í skoðun. Við
munum nú, eftir að þessi sala er um
garð gengin, fá meiri tíma til að
skoða þá möguleika sem þar eru
fyrir hendi,“ segir Ágúst.
Hann segir ekkert útiloka frek-
ari innri vöxt en ekki verði farið út í
byggingu fleiri verksmiðja í ár en
félagið opnaði nýja verksmiðju í
London sl. haust.
Ágúst segir að þau fyrirtæki sem
Bakkavör hefur skoðað að undan-
förnu með mögulega yfirtöku í
huga séu af öllum stærðum, bæði
félög í einkaeigu og skráð á mark-
aði. En fjárfestingargeta Bakka-
varar sé á bilinu 200–300 milljónir
punda, sem svarar til 25–37 millj-
arða íslenskra króna. Hann segir
óvíst hve langan tíma Bakkavör
muni taka sér í að skoða mögulegar
fjárfestingar enda sé hvert mál
skoðað fyrir sig. Það sem fyrst og
fremst sé horft til eru stjórnendur
viðkomandi fyrirtækja, góð rekstr-
arsaga, svigrúm til stækkunar,
svipuð framleiðsla og hjá Bakkavör
í Bretlandi og síðast en ekki síst
sanngjarnar verðhugmyndir eig-
enda.
Stóðst ekki kröfur um vöxt
Ágúst segir að góð sjóðstaða
Bakkavarar komi til með að auð-
velda allar viðræður um mögulegar
yfirtökur og skapi öðruvísi aðkomu
en þeir hafi vanist hingað til og vís-
aði til kaupanna á Katsouris Fresh
Foods í London fyrir tæpum tveim-
ur árum. „Þar byrjuðum við á því
að kaupa en útveguðum fjármagnið
eftir á.“
Að sögn Ágústs er fyrirsjáanlegt
að starfsemi þeirra félaga sem seld
eru til Fram Food muni ekki
standa undir kröfum félagsins um
vöxt og arðsemi til lengri tíma litið.
„Því ákváðum við að selja frekar
frá okkur sjávarútvegsstarfsemina,
minnka fjárbindingu í
rekstri og nýta fjármagnið
meiri vaxtar og arðsemi
segir Ágúst.
„Á undanförnum tveim
höfum við verið að breyta
í rekstri félagsins með þv
starfsemina að framleiðs
inna, kældra rétta sem e
aður sem hefur verið í hröð
í Evrópu á undanförnum
fyrirsjáanlegt er að mu
verulega á næstu árum
Ágúst.
EBITDA framlegð sjáva
hlutans, framlegð fyrir fjár
og afskriftir, er áætluð tæ
milljónir króna á árinu,
Ágústs. „Engu að síður g
ráð fyrir því að EBITDA
Bakkavör Group verði hær
á síðasta ári, þrátt fyrir sö
arútvegshlutanum. Eftir
mun sérhæfðara fyrirtæ
HALLDÓR Þórarinsson
arformaður Fram Food
Hilmar Ásgeirsson, fors
Fram Foods, segja að h
myndin að kaupum hafi
komið upp fyrir um þre
mánuðum. Þeir hafi lag
hugmynd sem bræðurn
og Lýður hafi síðan sva
hugmynd sem svipar mj
þess samnings sem nú e
genginn. „Við vorum sa
um að það þyrfti að hor
arútvegshlutann um fre
vöxt og sáum tækifæri m
þessum kaupum. Sjávar
urinn er sá hluti sem við
um best til og menn sáu
á borði með þessum við
skiptum,“ segir Halldór
Að sögn þeirra fjárm
Kaupþing Búnaðarbank
fyrir Zoo Holding. Ekki
stefnt að skráningu féla
breytinga á eignarhald
næstunni.
Óvíst með hvort einh
starfsstöðvum verð
Að sögn Halldórs eru
uppi neinar stefnumark
breytingar á rekstrinum
muni nýir eigendur einb
að því að hlúa að rekstr
sem er til staðar. Ekki s
að útiloka að einhverjum
stöðvum verði lokað til
opna á einhverjum öðru
um. Hins vegar verða e
breytingar á starfsemin
Fram Foods kaupir dótturfélög í sjávar
Bakkavör s
frekari vext
Halldór Þórarinsson, stjórn
forstjóri Bakkavör Group,
vör Group og Hilmar Ásge
festum sölu á sjávarútvegs
Fyrrverandi lykilstarfsmenn Bakkavör
Group hafa keypt starfsemi félagsins ann-
ars staðar en í Bretlandi. Með sölunni og
nýlegri skuldabréfasölu er sjóðstaða
Bakkavarar mjög góð. Því telja forsvars-
menn félagsins ekkert því til fyrirstöðu
að stækka Bakkavör Group enn frekar.
Guðrún Hálfdánardóttir sat kynning-
arfund hjá Bakkavör Group og Fram
Foods og ræddi við helstu stjórnendur.
Engar ste
breytinga
FRAMFÖR – EN BETUR
MÁ EF DUGA SKAL
E
ins og fram hefur komið er opn-
un Feneyjatvíæringsins nýaf-
staðin, en hún heyrir til meiri
háttar menningarviðburða á alþjóðleg-
um myndlistarvettvangi. Þar gefst safn-
stjórum, sýningarstjórum, myndlistar-
mönnum, fjölmiðlafólki og öðrum
fagaðilum á þessu sviði tækifæri til að
líta það augum í hnotskurn sem fram-
bærilegast þykir frá hverri þátttöku-
þjóð. Auk þjóðarskálanna efna stjórn-
endur tvíæringsins jafnframt til
sjálfstæðra sýninga, sem beðið er með
mikilli eftirvæntingu, enda eru þær oft
á tíðum vitnisburður um nýja strauma
eða ferska sýn innan þeirrar hug-
myndafræði er sýningarstjórn byggir á
hverju sinni og miðar auðvitað fyrst og
fremst að því að finna leiðir til að af-
hjúpa listina í því samhengi er hefur
vægi og skírskotun til hvers samtíma
fyrir sig.
Þátttaka Íslendinga í þessum við-
burði hefur verið með formlegum hætti
frá árinu 1984, en sætti harðri gagnrýni
fyrir tveimur árum þar sem mörgum
þótti sem menntamálaráðuneytið, sem
hefur umsjón með verkefninu, hefði
ekki staðið þannig að framkvæmd þess
að þátttakan skilaði þeim ávinningi inn í
íslenskt myndlistarlíf sem það þarf þó
svo sárlega á að halda – og er í raun ein
forsenda þess að íslenskum myndlistar-
mönnum takist að hasla sér völl utan
landsteinanna. Að þessu sinni fylgdust
því margir grannt með framkvæmdinni
og óhætt er að segja að Laufeyju Helga-
dóttur, sýningarstjóranum að þessu
sinni, hafi tekist að vinna verk sitt af
fagmennsku og metnaði, innan þess
ramma sem fjárveiting menntamála-
ráðuneytisins leyfði. Umgjörð sýningar
Rúríar, sem eins og kunnugt er var
fulltrúi Íslands að þessu sinni, var vel
hönnuð, auk þess sem veggspjöld, bækl-
ingar og upplýsingar til fjölmiðlafólks
rötuðu tímanlega á rétta staði. Boðskort
voru send víða um heim, svo safnstjór-
ar, sýningarstjórar og annað áhrifafólk
í myndlistarheiminum, gátu kynnt sér
framlag íslenska listamannsins með
góðum fyrirvara rétt eins og verkefni
annarra þjóða.
Afrakstur þessa góða starfs sýning-
arstjórans var mjög sýnilegur, ekki ein-
ungis við formlega opnun íslenska skál-
ans, heldur allt frá því að
sýningarsvæðið í heild var opnað
snemma daginn áður. Stöðugur straum-
ur gesta lagði leið sína að skálanum til
að skoða verk Rúríar, fjölmenni mætti á
opnun hennar og fjölmiðlar sýndu henni
og verki hennar verðskuldaðan áhuga.
Líklega hefur skáli Íslendinga aldrei
vakið viðmóta eftirtekt meðan á foropn-
un Feneyjatvíærings hefur staðið, né
heldur notið jafnmikillar athygli fjöl-
miðlafólks – sem auðvitað ber hróður
einstakra þjóða með sér til sinna heima-
landa. Nærvera þeirra Tómasar Inga
Olrich menntamálaráðherra, og Sigríð-
ar Snævarr, sendiherra Íslands í París
er einnig annast Ítalíu, við opnunina var
mikilvægur vitnisburður um aukinn
áhuga íslenskra yfirvalda á þessu verk-
efni og stuðlaði án efa að því að ljá þátt-
töku okkar það vægi er aðrar þjóðir
telja sjálfsagt þegar um svo áberandi
menningarviðburð á erlendum vett-
vangi er að ræða.
Þegar á heildina er litið hefur því
vissulega orðið framför hvað fram-
kvæmd íslensku þátttökunnar í
Feneyjatvíæringnum varðar – en betur
má ef duga skal. Hverjum þeim er skoð-
ar margslungið verk Rúríar, sem er
vissulega töluvert tækniundur, hlýtur
að vera ljóst að það fjármagn sem
eyrnamerkt er til þessa verkefnis dugar
hvergi nærri fyrir framkvæmdinni í
heild. Strax í byrjun febrúar kom fram í
viðtali í Lesbók við Laufeyju Helgadótt-
ur, að fjármagnið sem verkefninu var
úthlutað væri ekki nægilegt: „Það er um
það bil helmingi meira en síðast, eða um
7 milljónir. Það hrekkur þó ekki til [...]“.
Í þessu sambandi er vert að minna á að
fyrirsjáanlegur og fastur kostnaður við
verkefni af þessu tagi hlýtur að taka
drjúgan skerf af framlaginu hverju
sinni. Greiða þarf leigu á skálanum,
flutning á verkinu fram og til baka,
tryggingar, uppsetningu á staðnum,
hönnun og útgáfu bæklinga og nauðsyn-
legs kynningarefnis, laun sýningar-
stjóra, ferðir starfsmanna og lista-
manns til og frá Ítalíu og fyrir samning
við norræna skálann sem annast dag-
legt eftirlit á sýningartímanum – svo að-
eins augljós atriði séu nefnd. Einnig er
bráðnauðsynlegt að kosta yfirsetu í
skálanum á opnunartímum, þótt það
hafi að vísu ekki tíðkast fram að þessu,
því það getur engan veginn talist for-
svaranlegt að láta listaverk sem millj-
ónir eru lagðar í standa eftirlitslaust all-
an daginn þá mánuði sem tvíæringurinn
stendur yfir.
Það eru því tæpast miklir fjármunir
aflögu af þessum 7 milljónum, jafnvel þó
stuðningsaðilar hafi auk þess lagt sitt af
mörkum, til að standa straum af hönnun
og smíði flókins verks og vinnulaunum
fyrir listamanninn sem heiðurinn hlotn-
aðist – þó ætla mætti að það skipti veru-
legu máli. Enda er víst að þeir íslensku
listamenn sem eru kallaðir til þátttöku á
Feneyjatvíæringnum fyrir hönd ís-
lensku þjóðarinnar og leggja iðulega
fram margra mánaða vinnu ríða ekki
feitum hesti frá verkefninu. Þótt það
hljómi undarlega í upphafi tuttugustu
og fyrstu aldar er ef til vill full ástæða til
að minna yfirvöld á að sú tíð er löngu lið-
in að listamenn samtímans gangi í
geymslur sínar í leit að verkum á slíkar
samsýningar. Verk á alþjóðlega listsýn-
ingu á borð við Feneyjatvíæringinn eru
nánast undantekningarlaust unnin sem
sjálfstæð heild inn í tiltekið rými.
Það er því vandséð hvernig mennta-
málaráðuneytið getur boðið listamanni
að vera þátttakandi fyrir hönd þjóðar-
innar án þess að fyrir liggi raunhæf
fjárhagsáætlun er tekur mið af raun-
verulegu umfangi verkefnisins hverju
sinni og stendur straum af öllum þeim
kostnaði er eðlilegur má teljast. Hvort
fjármagnið sem til þarf kemur úr op-
inberum sjóðum eða er aflað með öðrum
hætti, t.d. í gegnum stuðningsaðila eins
og algengt er erlendis, skiptir auðvitað
ekki höfuðmáli. Það sem skiptir höfuð-
máli er að menntamálaráðuneytið
standi þannig að þessu verkefni að allir
sem taka þátt í því fái kostnað sinn
greiddan að fullu og sómasamleg laun
fyrir vinnuframlag sitt. Við getum ekki
ætlast til þess að myndlistarlíf okkar
njóti virðingar og sannmælis meðal
þjóða heims, ef viðhorfin hér heima end-
urspegla ekki skilning á þeim grund-
vallaratriðum sem þátttaka í alþjóðleg-
um listviðburðum krefst.