Tíminn Sunnudagsblað - 30.06.1963, Blaðsíða 16

KAFTEINNINN
netin. Staurarnir, sem héldu netinu
uppi, hlytu smám saman að morkna og
• netið sjálft aS ryðga og slitna. Að
sjálfsögðu gat það ekki farið fram
hjá fólkinu, sem bjó í námunda við
Scapa Flow, ef skipt væri um kaf-
bátanet; — sett ný í stað þeirra
gömlu. Enn síður fór það fram hjá
mönnum, sem verulegan áhuga höfðu
á því, sem gerðist umhverfis flota-
stöðina. Og Ortel hafði vissulega mik-
inn áhuga á því, sem þar fór fram.
Hann spurði viðskiptavini sína sak-
leysislegra spurninga, sérstaklega sjó
liðana og áhafnirnar á skipunum á
sundinu, og fékk ailtaf svör, sem
grundvölluðust á eðlilegu trausti. Þar
að auki fór hann næstum daglega til
klettanna við ströndina og horfði í
gegnum kíkinn á það, sem var að ger-
ast á sundinu. Það liðu ekki margir
dagar áður en hann varð viss um, að
í raun og veru væri verið að skipta
um kafbátanet í Hoxa Sundi. Sérstök
hermálanefnd hafði látið gera athug-
un á kafbátanetinu og þá hafði kom-
ið í ljós, að það hafði látið svo mikið
á sjá, að ekki var mögulegt að kom-
ast hjá því að skipta um.
Sá orðrómur komst á kreik, að af-
greiðslu netsins hefði seinkað um
þrjá daga, og með tilliti til þess, að
það tæki minnst fjóra daga að koma
nýju neti fyrir, var ljóst að Hoxa
Sund yrði opið neðansjávar í a.m.
k. viku. Það var 8. október 1939,
að Ortel komst að framangreindri
niðurstöðu. Þennan dag var lágskýj-
að, myrkt í lofU og gekk á með regn-
skúrum. Fáir viðskiptavinir höfðu
komið í búðina, svo að hann lokaði
snemma, dró járngrindurnar fyrir
gluggana og gekk heim.
Hann bjó í lítilli, snoturri íbúð,
sem var í engu frábrugðin mörgum
öðrum enskum híbýlum. — Hann
opnaði útvarpið eins og venjulega,
og brátt glumdu fréttirnar um stof-
una. En heyrn Ortels var augljóslega
eitthvað ábótavant, því að 'hann hækk
aði enn í útvarpinu —• án tillits til ná-
búanna. Því næst læsti hann útidyr-
unum og fór inn í lítið herbergi.. Þar
var eitthvert tæki, sem líktist gömlu
útvarpi. En útlitið var aðei.ns til þess
að villa mönnum sýn: Þetta var dul-
búið senditæki.
Nú er rétt að víkja sögunni til
Þýzkalands. — Árið 1923 hafði orðið
Þýzkalandi örlagaríkt. Geysileg verð-
bólga hafði orðið í landinu, bankar
orðið gjaldþrota og sparifjáreigendur
öreigar. Það ár sat Hitler í fangelsi
fyrir misheppnaða valdaránstilraun,
þar sem hann skrifaði bók sína „Mein
Kampf“. Þjóðverjar höfðu ekki stað-
ið við greiðslu á stríðsskaðabótum til
Frakka, svo sem ákveðið hafði verið
í Versalasamningunum. Þetta varð til
þess, að Frakkar lögðu undir sig
RuhrJhéraðið. Það var og þetta ár,
sem Canaris aðmírájl, — hann var þá
hvorki aðmíráll né frægur fyrir leyni
þjónustu sína, heldur lítt þekktur
sjóliðsforingi á eftirlaunum — vann
að
flotans. Þetta sama ár sendi hann frá
sér fyrsta njósnarann, og hann var
jafnframt fyrsti njósnarinn, sem far-
ið hafði á stúfana eftir undirritun
V ersalasamningan na.
Þessi njósnari hét Wehring. Hann
var um þetta leyti einn af yngstu
kafteinunum á þýzka flotanum — er
reyndar var um þetta leyti ekki til
sem herskipafloti — hann hafði sýnt
mikla hreysti á herskipinu „Hipper
aðmírálV' og hafði þess vegna ekki
verið sfrikaður út af launalista þýzka
ríkisins að stríðinu loknu. — Canaris
hafði veitt þessum unga manni at-
hygli og valið hann til þess að i'nna
af hendi þýðingarmikið starf. Hann
var nú skyndilega gerður að fulltrúa
gamallar og velþekktrar þýzkrar úr-
verksmi.ðju, og sem yfirmaður út-
flutnings fyrirtækisins, skyldi hann
heimsækja öll lönd Evrópu og nota
augu sín og eyru. Hann hafði meðal
annars fengið skipun 'um að beina
sérstaklega athygli sinni að hafnar-
borgum, en þó sérstaklega flotastöðv-
um.
Árið 1926 hafði Wehring sótt um
starf hjá svissnesku fyrirtæki, sem
framleiddi úr til þess að læra fagið
til fullnustu. Hann lagði fram papp-
íra, sem sýndu,' að hann hafði hæfi-
leika til starfsrns. Hann fékk stöðuna,
en árið eftir hvarf hann sporlaust —
enginn vissi, hvar hans var að l'eita.
En þetta sama ár skaut úrsmíða-
sveinn upp höfðinu í Kirkwall á
Orkneyjum. Þessi úrsmiður líktist
því að endurreisa njosnastarfsemi Wehring það mikið, að ekki hefði
SKAUT — OG SKIPIÐ SÖKK
568
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ