Tíminn Sunnudagsblað - 28.03.1965, Blaðsíða 19

Villtur fíll í heimkynni sínum í
frumskóginum er allt annað en
árennileg sjón fyrir þann, sem kem-
ur að honum við slæmar kringum-
stæður. Fullvaxinn fíll er fullar tvær
mannhæðir á hæð, vegur 3600 kíló,
og þar af vega tennurnar 160 kíló.
Fæturnir eru gríðarmiklir stólpar,
hálfur annar metri í ummál. En
þrátt fyrir stærð sína og þyngd er
fíllinn fljótari í förum í skóginum
en spretthlaupari á slóttri hlaupa-
braut. Fíllinn vílar ekki fyrir sér að
fara fimmtíu kílómetra leið til þess
að fá sér kvölddrykkinn sinn, og
hann lætur sig ekki muna um að
synda níu kílómetra á dag. Hann
fellir stór tré með því einu að ýta
við þeim með sínum feiknastóra
skrokk, og séu stofnarnir of sverir
til að hann valdi þeim, borar hann
göt á þá til að veikja þá. Ef fíll
þarf að komast í færi við óvin, sem
hefur falið sig hátt uppi í trjákrónu,
gerir hann sér hrúgu úr grjóti og
gildum greinum við rætur trésins,
svo að hann nái til óþokkans, sem
er í felum þarna uppi. Svo sterkur
er hann, að hann getur kastað tígris-
dýri tíu metra í loft upp og neglt
það fast í jörðina með því að setja
tönnina í síðuna á þvi. Eyru fíls-
ins, geysistórar blöðkur, greina hið
veikasta hljóð, og augun, sem eru
smá, í hlutfalli við aðra líkams-
hluta, geta séð jafnvel varfærnustu
hreyfingar. Þéssa risaskepnu er hægt
að leggja að velli með einu ein-
asta skoti í heilann, sem ekki er
stærri en í manni. En til að skotið
hæfi heilann, verður það annaðhvort
að koma í ennið, gagnaugað eða bak
við eyrað. Fíllinn er trygglyndur en
langrækinn. Hann gleymir aldrei
vini sínum og fyrirgefur aldrei óvini.
Ef þessi kraftaskepna byggi yfir hvöt-
um hinna villtu rándýra, gæti hún
fyrir löngu hafa útrýmt mannlegu
lífi á þeim svæðum, sem hún lifir
á.
Forfeður vorir hafa þegar á stein-
öld verið farnir að veiða fíla, og
ef til vill hafa þeir einnig tamið þá.
Þá voru veiðimennirnir aðeins vopn-
aðir steinöxum og ef til vill boga
og ör. En fílar voru þá miklu stærri
og jafnvel enn villtari en þeir eru
nú. Allt frá því fyrstu sögur herma,
hafa. fílar af þeim tveimur tegund-
um, sem til eru, verið veiddir vegna
tannanna eða til að nota þá sem
burðardýr og við hátíðlegar skrúð-
göngur. Fílar eru námsfúsari og
hyggnari en flest önnur dýr, og í
heimalöndum sínum hafa þeir átt
mikinn þátt í þróun hins mannlega
menningarlífs.
Eins og áður var nefnt, er heili
fílsins lítill í hlutfalli við skrokk-
stærðina, en gerð hans þykir benda
á mikla hæfileika til að skilja, svo
að stundum minnir jafnvel á manns-
heila. Ilið geysilega afl fílsins til að
lyfta, bera og draga hefur gert kleift
að framkvæma ýmislegt, sem annars
hefði orðið ógert.
í austurlenzkum þjóðsögum úir og
grúir af dæmum jim hyggindi, vin-
gjarnleik og tryggð fílsins, athyglis-
verðan hæfileika hans til að muna
góða og slæma meðferð og jafnvel
kímnigáfu. Hann verður einlægur og
tryggur vinur mannsins, líkt og hest-
rtMIN-N- SUNNUDAGSBLAD
283