Tíminn Sunnudagsblað - 27.08.1967, Blaðsíða 20

Eg varð aldrei var við krabba-
mein.
Margir Hunzabúar eru blindir
af völdum ýmissa augnkvilla. Ég
gleymi seint föðurnum, sem kom
til mín i sjúkraskýlið með níu
ára dóttur sína, og voru augu
hennar bæði stokkbólgin sök-
um sýklameinsemdar. Daginn áð-
ur en þau komu, hafði ég gefið
frá mér síðasta fúkalyfsbréfið, og
gat því ekki hjálpað stúlkubarn-
inu. Næsta birgðr.sending af fúka-
lyíjuro harst til mín tveimur mán
uðum síðar og þá hafði stúlkan
tr.isst sjónina að fullu og öllu.
Kvö'dstund eina spurði ég níu
unglingspilta > tréskurðarskólan-
um, allir voru frá efnaheim-
iluv •’ mörgum nánum ætt-
Hún er i óða önn að baka þjóðarrétt
Hunzabúa, sjapattis pönnukökur úr
byggi og vatni.
mennum þeir hefðu fylgt til graf-
ar. Svörin voru þessi:
Gohor Hayat: Móður sinni, þrem
ur bræðrum og tveimur systrum.
Sherin Beg: Einum bróður og
og einni systur Nur-ud-Din: Móð-
I ur sinni, tveimur bræðrum og
tveimor systrum. Md. Hamid:
Móður sinni og einni systur. Bur-
han Shah: Einum bróður og einni
systur. Nasai Md.: Móður sinni,
tveimur bræðrum og einni syst-
, ur, Mullah Madut: Tveimur bræðr-
( um. Suleiman: Einum bróður. G'hul
, am Rasul: Föður sínum. Upptaln-
; ing sem þessi er ekkert einsdæmi
, meðal Asíuþjóða, og hún er því
| miður ekkert einsdæmi i Hunza
- landinu, þar sem vestrænif ferða
, langar sjá ekki annað en stálhraust
i fólk og tíræða unglinga.
j „Hvað ertu gamall?“ spurði ég
eitt sinn höfðinglegan bónda.
-j ,-,Niræður-, Hazoor!“ svaraði
hann þegar í stað.
„Hvernig veiztu, að þú ert ní-
ræður?“
„Hazoor, ég er gráhærður, og
ég veit, að ég er mjög gamall. Níu-
tíu ár er mjög hár aldur, svo að
ég hlýt að vera níræður.“
Gohor Hayat, hjálparstrák-ur
minn, varð óþolinmóður og greip
nú fram í samræður okkar bónd-
ans. „Af hverju sóarðu tímanum i
svona spurningar, Hazoor? Þú veizt
ósköp vel, að hérna eru hvergi til
skýrslur um aldur íbúanna, því að
þeir eru fáir, sem kunna að
skrifa!“
Ég hafði getið mér þess til, að
gamli maðurinn hefði einhverja
hugmynd um aldur sinn. „Hvað
ertu gamall?“ spurði ég Gohor.
Gohor Hayat svaraði hreyk-
inn: „Ég er sautján ára.“ Tveimur
árum fyrr hafði hann sagzt vera
þrettán ára.
Þar eð Hunzabúar hafa engar
sannanir fyrir aldri sínum, reyndi
ég að ákvarða hann eftir líkamleg-
um aldursteiknum. Ég komst brátt
að raun um, að eftir tannsliti að
dæma, virtust flestir gamlingjar í
Hunza á aldrinum sextíu til sjötíu
og fimm ára, sem þykir . ekki
óvenju hár aldur á Vesturlöndum.
Þar eð D-vítamín og mjólk skortir
í fæði Hunzabúa, hafa flestir
þeirra mjög viðkvæmar tennur.
Þegar ungur maður tekur vísdóms
tönnina, eru sex ára gamlir jaxl-
ar venjulega flatir af sliti. Éftir
þessu að dærna ættu jaxlar í tí-
ræðum öldungi að vera slitnir að
rótum, en aldrei sá ég svo mikið
slit á tönnum elztu manna í
Hunza.
Víða hef ég lesið í tímaritum,
að mataræði Hunzabúa sé fábrbtið
og hollt, en slíkar fullýrðingaf hafa
ekki við mikil rök að ^ stýðjast
Á sumrum er fæði Hunzabúá frem'
ur einhæft, en ekki of slæmt! Að-
alréttur hverrar máltíðar e'fu sjap'
attís, pönnukökur úr byggkorni og
vatrii, og þeim ér skolað niður
með kryddjurtate. Öðru hverju
gæða menn sér á mórberjum, nýj
um apríkósum, agúrkum og
smjöri úr sauðamjólk, í september
víkur byggkórnið fyrir hveiti, og
þá má einnig fá hý vínber, gulræt-
ur og melónur. Ýmist eru vínber
in etiri ný eða úr þeim unnið vín,
og hvoru tveggja. er uppurið,- þeg-.
ar vora tekur.
Tumushuling, hinn mikli vetf-
arfagnaður, er haldinn í miðjum
desember, og er hann eins feonaf
uppskeru- og þakkarhátíð. Briíð-
kaup í Hunza fara öll fram daglnn
fyrir hátíðina eða nítjánda desem
ber. Sérhver brúðgumi gengur þá
ásamt nokkrum vinum sfnum til
heimilis brúðarinnar og sezt við
húsdyrnar, sem standa opnar á
hálfa gátt. Inn um dyrnar réttir
hann öðru hverju gjafir, klæði,
mat og jafnvel fat eða skaftpott
frá Pakistan. Á meðan gefa vinir
brúðgumans öllum, sem fram hjá
fara, sjapattís með smjöri, en slík-
ur matur þykir kóngafæða í
Hunza. Þegar rökkva tekur, eru
gjafir brúðgumans þrotnar, og
hann snýr heimleiðis með brúði
Bóndi í Hunza malar bygg á sama hátt
og forfeður hans hafa gert í hundruS
ára.
sína. Hún sveipar andlit sitt hvítri
dulu og gengur á hlið manni sín-
um eða ríður ösnu. Tumushuling
er því hvoru tveggja í senn fjölda-
brúðkaup og uppskeruhátið. Að
ósk brúðgumans færir Mírinn
honum litla gjöf, venjulega lit
fagran klút eða eitfchvað því um
likt. •>.' '
Hjónaband í Hunza er borgara-
legt einfl og tíðkast meðal flestra
ánnarra Asíuþjóða, og seta brúð-
' gumans við húsdyrnar er reyndar
' táknræn viðskiptaafchöfn. Hann
kaupir brúðina með gjöfum sin-
um. Ekki er stofnað til hjóna-
bands nema komi til eindrægni
beggja aðila, og er fátítt, að hjón
sliti samvistum, þótt auðvelt sé
að fá lðglegan skilnað. Konum er
. hvorki mlsboðið né þrælkað, og
móðirin hefur öll völd inni á heim-
ili sínu rétt eins og faðirinn . er ein
ráður á búgarðinum. En eiginkona
og eiginmaður eru ekki félagar
740
' T t M I N N - SUNNWDAGSBLAfi