Tíminn Sunnudagsblað - 13.01.1973, Blaðsíða 19

Árelíus Níelsson:
Kirkju-
þáttur
Fram til starfa - gróandi þjóðlíf
Það voru fluttar margar
ágætar ræður um áramótin,
biskup, ritstjóri, forseti, for-
sætisráðherra. Forsætisráð-
herrann taldi þekkingu og starf
vera hverri þjóð nauðsynlegt til
frama og heilla.
Forsetinn sagði hamingjuna
að finna i skapandi starfsemi.
Hvort tveggja er mjög vitur-
lega mælt.
Bæri þjóðin gæfu til að leita
þekkingar — leita sannleikans
og vinna að skapandi störfum á
komandi ári og árum, þá mætti
vel við una, og minna yrði þá
um geðveiki, uppgjöf og trúleysi
á tilgang lifs en nú virðist rikj-
andi.
1 þjóðsöng Islendinga er þetta
kallað gróandi þjóðlif.
En hvernig er þetta þá á ný-
ársdag eða um áramót 1973?
Hvert stefnir i starfsemi og leit
að sannleika hjá þjóð, sem lög-
leiðir, ef svo mætti segja,
tveggja daga iðjuleysi i hverri
viku, með tilheyrandi eyðslu og
óhemjuskap á öllum sviðum?
Hvert stefnir þar, sem fórn-
andi starf er fyrirlitið eða litils-
virt, þegnskapur, skyldurækni
og fórnarlund taldar úreltar
dyggðir meðal fjöldans. Jafnvel
trúmennska og dugur eru settar
út i horn, en köld krafa um enn
meira iðjuleysi og enn meiri
eigin hagsmuni er i öndvegi
þokað?
Hvar verður þekkingarforð-
inn, sannleiksleitin og starfs-
gleðin, sem foringjar islenzku
þjóðarinnar töluðu um á nýárs-
dag, ef þannig verður áfram
haldið á nýja árinu og i framtið-
inni?
,,Hve fagurt er orð i tima tal-
að”, segir einhver spekingurinn
i bibliunni. En þvi aðeins er það
fagurt aö timinn gefi þvi gró-
andi lif i framkvæmd og starfi.
tslendingar voru einu sinnu
auðugir af trúmennsku og fórn-
arlund, sem mótaði marga til
kærleiksþjónustu, án allra
krafna til annarra.
En nú er sá auður alveg.dvin-
andi. Nú er launasjónarmiðið
eitt að verða alls ráðandi. En
hvað verður þá um kærleiks-
þjónustu og starfsgleði?
Nýlega kom kona — husfreyja
á stóru heimili — með börn sin
til hjálpar við áriöandi en ekki
vinsælt starf i safnaðarheimili.
Þegar hún og börnin höfðu unniö
þarna bæði innan og utan dyra
erfitt starf i að minnsta kosti
tvær klukkustundir og kvöddu,
vildi foringinn i starfi þetta
kvöld gleðja börnin með nokkr-
um krónum að launum og
minntist á það við konuna.
Þá sagði hún:
,,Nei, þau verða að læra að
fórna tima og kröftum án launa.
Það væri hræðilegt uppeldi, ef
þau lærðu það ekki”.
Þessi kona á fyrirmyndar-
börn, bæði ung sem eldri.
En væri ekki rétt að athuga,
hvort öll islenzka þjóðin og þá
ekki sizt uppeldisfræðingar og
pólitiskir foringjar þyrftu ekki
að læra af henni.
Hér i velferðai;rikjunum svo-
nefndu er fórnarlund mannssál-
ar og fúsleiki til þjónustu að
verða úti i köldum hriðarbyljum
kröfu og eigingirni. Hér er þó
ekki átt við sjálfsögð laun og
réttlæti öllum jafnt til handa.
En vel má gæta þess, að eigin-
hagsmunastreitan, óhófið,
eyðslusemin og — þótt undar-
lega hljómi — umsjá hins opin-
bera og kröfur á hendur þess,
eru ekki að eyða, misþyrma og
meinga — ég meina að meinga
— en ekki menga — beztu og
tærustu heillabrunna mannssál-
ar. Mannúð og gjafmildi eru
dýrmætar eigindir. Þær þarf að
efla með skynsamlegu uppeldi,
ekki siður en listrænar gáfur og
snilli.
„An vegabréfs vors hjarta er
leiðin glötuð”. Sú speki Einars
Ben. á ekki eingöngu við um
trúarkennd. Það gildir ekki sið-
ur um kærleikskenndir
mannshjartans til hamingju.
Unnið góðverk i sjálfgleymi
gefur eina ljúfustu hamingju,
sem hægt er að njóta, Það er
ekki út i bláinn, er ein hollasta
uppeldisstefna og starfsemi
veraldar, skátareglan, hvetur
til að vinna að minnsta kosti eitt
góðverk á dag.
Og góðverk vinnur þú, þegar
þú gleymir sjálfum þér i góð-
leika til annarra. Þar gildir
einu, hvort þú liknar nauðstödd-
um, huggar sorgmæddan,
þakkar þeim, sem styöja þig,
gefur til söfnunar fyrir örbjarga
i framandi landi eða ofborgar
köldum litlum blaðasala á göt-
unni.
Flest góðverk eru unnin og
runnin ósjálfrátt sem andsvar
frá guðlegri þrá i vitund og vild.
Það er ekki vinsælt að verða
nú að gera nokkuð „gratis”,
sem kallað var, það er kaup-
laust án launa. Börnin vita þetta
vel. Þau vilja fá kaup fyrir
hvert viðvik. En góð móðir veit,
að þar eru ekki fyrstu spor á
heillaleið, heldur þvert á móti,
þar er gengið inn á brautir
óhamingjunnar. En ekki skal þó
vanmeta gleði yfir góðum laun-
um og réttlátum fyrir vel unnið
starf. „Verður er verkamaður-
inn launanna”, sagði sjálfur
Kristur, sem vissi þó að „sælla
er að gefa en þiggja”.
Einn af frægustu mönnum
fórnandi kærleiksþjónustu i
heiminum nú á siðari hluta 20.
aldar er Abbé Pierre — „rusla-
safnarinn frá Paris”, sem svo
er nefndur i gamni og alvöru,
Framhald á 46. siðu.
Sunnudagsblað Tímans
43