Morgunblaðið - 23.04.2004, Blaðsíða 36

MINNINGAR
36 FÖSTUDAGUR 23. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Hrafn Jónassonfæddist á Melum í
Bæjarhreppi í
Strandasýslu 7. júlí
1954. Hann lést á
hjartadeild Landspít-
alans 14. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar hans
eru Elín Þórdís Þór-
hallsdóttir, f. 2.11.
1929, og Jónas Reynir
Jónsson, f. 5.8. 1926.
Systur Hrafns eru
Elsa, f. 4.1. 1952, Ína
Halldóra, f. 5.7. 1953,
Þóra, f. 15.7. 1956, og
Birna, f. 29.10. 1959.
Hrafn ólst upp á Melum og gekk
í barnaskóla á Hvammstanga og
Borðeyri, stundaði nám við Hér-
aðsskólann á Reykjum og Miðskól-
ann á Hvammstanga, en lauk námi
frá Gagnfræðaskól-
anum við Ármúla í
Reykjavík 1973.
Að skólagöngu
lokinni vann hann við
trésmíðastörf í
Reykjavík og Stykk-
ishólmi. Einnig
stundaði hann sjó-
mennsku.
Árið 1989 tók hann
við búi foreldra sinna
á Melum og stundaði
búskap allt til ársins
2002 er hann flutti til
Reykjavíkur, þar
sem hann bjó til dauðadags.
Hrafn var ókvæntur og barn-
laus.
Hrafn verður jarðsunginn frá
Hallgrímskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Hann var alltaf sérstakur. Við
sjáum það á myndunum af honum.
Smástrákur stendur í hópi margra
annarra krakka, en hann er svolítið
öðruvísi, snoðaður, tileygður, gónir
spekingslega út í loftið. Við sjáum
líka þrekinn fullorðinn mann, sér-
stæðan útlits, með mikið hár og
skegg og mikla sögu í andlitsdrátt-
unum; skin, skúra og visku. Hálf-
gleymd æskuatvik leita svo fram í
hugann: Þegar við létum lýsisflösk-
urnar dúndra niður í súrheys-
turninn á Melum af því það var svo
gaman að heyra þær brotna lengst
niðri á botninum. Og þegar hann
veðjaði við stóru strákana um að
hann kæmist niður brekkuna í hjól-
börum. Það tókst, en gleraugun
brotnuðu enn einu sinni! Æska
hans var vörðuð löskuðum gler-
augum því alltaf varð hann að vera
með þar sem eitthvað var að gerast
og mundi þá sjaldnast eftir gler-
augunum fyrr en um seinan.
Skólagangan varð ekki löng. Þar
réð auðvitað mestu skert sjón því
þó að Krummi væri alla tíð mikill
lestrarhestur og bókamaður tor-
veldaði sjónskerðingin honum þá
samfelldu einbeitingu og lestur
sem skólanámið krafðist. Þarna
kann einnig að hafa ráðið nokkru
bráður þroski hans. Karlmaður
sem í öðrum bekk gagnfræðaskóla
hafði komið sér upp ræktarlegu al-
skeggi og rámri bassarödd hlaut að
eiga erfitt með að beygja sig undir
sama aga og mjóróma smásveinar.
Við tók skóli og ólgusjór lífsins.
Hann fór víða og kynntist fjölda
fólks en hélt um leið mikilli tryggð
við vini sína frá æskuárunum. Þessi
fjölbreyttu kynni kenndu honum
margt, ekki síst vegna þess að
hann var snillingur samræðunnar,
að hlusta og spyrja, koma með
mótrök og laða þannig fram allt
það besta og snjallasta í viðmæl-
andanum. Þetta, menningarlegt
veganestið úr foreldrahúsum, fróð-
leiksfýsn og meðfædd hneigð til
djúpra pælinga um lífið og til-
veruna skapaði menntaðan mann.
Árin sem hann bjó á Melum ræddi
ég oft við hann um landbúnaðarmál
og ástand og horfur í sveitinni.
Hann reyndist ótrúlega skyggn á
vankanta landbúnaðarkerfisins og
vandamál sveitarinnar hafði hann
kortlagt af mikilli skarpskyggni.
Raunar hefði hann getað orðið
snjall félags- eða hagfræðingur.
Þetta með hagfræðina kunna sumir
að staldra við því vandfundinn gæti
orðið maður jafn frábitinn söfnun
veraldlegra gæða, en það er al-
kunna að víðsýnum hagfræðingum
er ekki alltaf sýnt um smámuni
eins og eigin fjármál. Það var þó
kærleikurinn og vinarþelið sem
mest og best einkenndi hann.
Systrabörn hans áttu flest hjá hon-
um annað heimili á Melum, ekki af
því að þeirra eigið væri ekki full-
boðlegt, heldur vegna þess að hjá
honum var einfaldlega gott að vera
og það vissu þær systur. Svo var
um fleiri, unga sem aldna, og ekki
frítt við að ýmsir undruðust
strauminn til hans því ekki var þar
íburðinum fyrir að fara í ytri að-
búnaði og á stundum farið á svig
við ströngustu reglur um húshald.
Allt þetta fólk og sveitunga einnig
átti hann að þegar heilsan tók að
bila síðustu búskaparárin.
Hrafn Jónasson var ekki gæfu-
maður í venjulegum skilningi þess
orðs. Vöggugjafirnar voru sumar
heldur naumt skammtaðar, einkum
þær sem helst hefðu orðið honum
sjálfum til framdráttar í lífinu, svo
sem sjón, heilsa og metnaður. En
aðrar gjafir, sem hann gat leyft
öðrum að njóta, fékk hann vel úti-
látnar: Hjartahlýjan, húmorinn, ör-
lætið og mannskilningurinn var
óþrjótandi. Þess nutum við öll sem
hann þekktum, í ríkum mæli.
Ég þakka mínum kæra frænda
og góða dreng samfylgdina.
Helga Jónsdóttir frá Melum.
Hæglætislegt hispursleysi og
hófstillt en næsta ísmeygileg gam-
ansemi voru sterkir og einkennandi
þættir í eðlisfari Krumma frænda
míns. Ekki þurfti nema eitt einlægt
og hnitmiðað tilsvar til að kveikja
tilfinningu um notalega návist og
að ekkert annað kallaði frekar að
en að njóta samræðunnar, leyfa
huganum að hefja sig yfir áhyggjur
og amstur dagsins og skoða til-
veruna frá nýjum og óvæntum
sjónarhornum. ,,Hér á ekki asinn
við,“ átti hann til að segja í stríðn-
istón, þegar hann vildi kveða niður
óþolinmæði og hamagang í kring-
um sig. Þessi látlausu orð gætu
reyndar á sinn hátt lýst viðhorfum
hans til lífsins og þeirra aðstæðna
sem hann bjó sér um ævina.
Sá asi sem fylgir því að afla sér
auðs og metorða var Krumma að
minnsta kosti lítt að skapi og hann
kaus fremur að hafa óbundnar
hendur en að festa sig við ákvarð-
anir sem hann sá að myndu setja
sér þröngar og óþægilegar skorð-
ur.
Krummi var ákaflega skarp-
skyggn á menn og málefni, hvort
sem um var að ræða hræringar í
mannlífi og búskaparefnum í
Hrútafirði eða samfélagsleg átök
og stjórnmálabaráttu. Þar var ekki
verið að tyggja almæltar skoðanir
eða skipa sér í flokk með þeim sem
hæst létu í umræðunni heldur
varpað nýju ljósi á umræðuefnið
með skarplegum og gjarna mein-
fyndnum athugasemdum. Hér sótti
Krummi margt í þann sjóð sem
hann hafði safnað til frá barnæsku
með miklum og ástríðufullum bók-
lestri. Um bókmenntaáhuga
Krumma geta margir vitnað, þ.á m.
ferðamaðurinn þýski sem fyrir fá-
einum árum baðst gistingar á Mel-
um og komst að því að húsráðandi
var gagnkunnugur skáldritum
Günters Grass. Komumaður reynd-
ist vera vinur skáldsins og sagði
frá þessari óvæntu reynslu þegar
heim kom. Til vitnis um það var
kveðja frá Günter Grass sem
Krummi dró fram og sýndi mér
með verðskuldaðri ánægju og
stolti.
Engir skynjuðu betur þá dýr-
mætu mannkosti sem bjuggu í
Krumma en börn og unglingar
enda löðuðust þau að honum og
dvöldu mörg langdvölum hjá hon-
um á Melum. Á vorin, þegar sauð-
burður fór í hönd, mátti vænta fjöl-
mennrar sveitar aðstoðarmanna á
ýmsum aldri, svo að auðvelt reynd-
ist að manna allar vaktir og gera
þennan erfiða og annasama tíma að
merkilegum og ógleymanlegum
áfanga í lífi og þroska unga fólks-
ins. Þessa fengu börnin okkar
Siggu, Ágúst og Jóhanna, að njóta
í ríkum mæli, og að þeirri reynslu
munu þau lengi búa í minningunni
um kæran frænda sem á sinn
átakalausa hátt var ekki síður fé-
lagi þeirra en húsbóndi. Fyrir það
og alla samfylgdina vilja þau og við
Sigga nú þakka, um leið og við
sendum Elludís og Jónasi, systk-
inunum og fjölskyldum þeirra okk-
ar innilegustu samúðarkveðjur.
Jón Hilmar Jónsson.
Ég þóttist vita að þú kæmist
seint í hóp elstu manna en þú yf-
irgafst okkur samt allt of snemma,
elsku Krummi. Á stundum sem
þessum munum við að manngæði
verða ekki mæld í veraldlegum
auði né í því hversu vandlega menn
gæta eigin fóta á einstigum lífsins.
Til þess eru aðrir mælikvarðar bet-
ur fallnir og ég þekki engan betri
en barngæsku. Ein af mínum elstu
æskuminningum, sem er frekar
minning um tilfinningu en sérstak-
an atburð, er að ég stóð utan við
fjárhúsin hans Jónasar fullur til-
hlökkunar því ég vissi að Púmmi,
eins og ég kallaði hann þá, var
kominn að Melum og var vænt-
anlegur í fjárhúsin. Krummi átti
alltaf sérstakan frændasess í
barnshuga mínum og þegar ég elt-
ist sá ég að þetta átti við um flest
þau börn og unglinga sem áttu því
láni að fagna að umgangast hann.
Hann hlustaði á vandamál þeirra
og hugrenningar án þess að dæma
og kom fram við þau sem jafningja.
Á sjómannadaginn í Stykkishólmi,
sumarið eftir fyrsta menntaskóla-
árið, bauð hann mér upp á viskí
eins og fullorðnum manni og
kenndi mér að hlusta á Bob Dylan.
Sjálfsagt er ekki mælt með slíku í
uppeldishandbókum en í mínum
huga var þetta meiri fullorðins-
vígsla en nokkur ferming.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Vertu sæll.
Eiríkur Sigurðsson.
Hann Krummi frændi er dáinn.
Hann frændi minn sem ég leit allt-
af svo upp til þegar ég var að alast
upp – frændi minn sem átti sama
afmælisdag og ég – frændi minn
sem alltaf trúði á hana frænku
sína.
Krummi var hluti af fjölskyld-
unni á Melum. Fjölskyldunni sem
var okkur frændsystkinunum enda-
laust umræðuefni, fjölskyldunni
sem stendur nú í fyrsta sinn
frammi fyrir missi eins okkar. Það
er sárt – guð minn góður hvað það
er sárt en mikið kemur vel í ljós
hvað okkur þykir vænt hverju um
annað. Þú hefðir kunnað að meta
það Krummi. Nú þarft þú ekkert
að efast um það lengur – við elsk-
um þig öll.
Þú valdir þér snemma hlutverk
mótmælandans. Leitaðist alltaf við
að vera öðruvísi – skera þig úr og
þér tókst það svo sannarlega. Eng-
HRAFN
JÓNASSON
✝ Þórhallur Hall-dórsson fæddist
á Öngulsstöðum í
Eyjafirði 12. mars
1915. Hann lést á
Kristnesspítala 14.
apríl síðastliðinn.
Þórhallur var sonur
Halldórs Sigurgeirs-
sonar, bónda á Öng-
ulsstöðum, og konu
hans Þorgerðar Sig-
geirsdóttur. Systk-
ini Þórhalls eru Að-
albjörg, f. 1918,
búsett á Akureyri,
gift séra Sigurði
Guðmundssyni, Helga, f. 1920,
búsett á Akureyri, Sigurgeir, f.
1921, búsettur á Öngulsstöðum,
kvæntur Guðnýju Magnúsdóttur,
og Jóhanna, f. 1923,
búsett á Brúum í
Aðaldal, gift Gísla
Ólafssyni.
Þórhallur bjó alla
sína tíð á Önguls-
stöðum, fyrst með
foreldrum sínum og
síðar Sigurgeiri
bróður sínum og
Guðnýju mágkonu
sinni. Þórhallur
stundaði fjárbú-
skap, en hafði þó
einkum atvinnu af
smíðum og bygg-
ingarvinnu í Eyja-
firði.
Útför Þórhalls fer fram frá
Munkaþverárkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Í dag, föstudaginn 23. apríl, verð-
ur Halli jarðaður. Við urðum þeirrar
gæfu aðnjótandi að búa í sama húsi
og hann síðan 1991. Það var ekki
slæmt fyrir okkur unga fólkið að
deila sama húsi og „amma, afi og
Halli“. Baldvin Þór var ekki nema
nokkurra mánaða þegar við fluttum
í sveitina, Sveina að flytja aftur heim
eftir nokkur ár á Akureyri. Oft var
mikið að gera á stóru heimili en allt-
af hægt að treysta á þau á neðri
hæðinni fyrir Baldvin, þar var alltaf
nægur tími til að sinna honum. Halli
hafði mikinn áhuga sauðfé og eru til
í hans fórum eldgamlar ærbækur
þar sem hann skráði allt vel og
vandlega niður. Hann var búin að
eftirláta öðrum það verk en fylgdist
engu að síður vel með og sérstak-
lega í kringum sauðburð og réttir.
Halli var mikill handverksmaður
og vann mikið við smíðar. Hann var
búinn að vinna á flestum bæjum
Öngulsstaðahrepps og kunni marg-
ar sögur frá því þegar Laugalands-
sundlaugin var byggð og þegar
Freyvangur var byggður. Honum
þótti vænt um að ég, Gunnar, væri
kominn í smíðina. Nú síðast um
páskana var ég að setja upp hillur og
hann settist á stól og fylgdist með.
Síðustu árin var hann flesta daga úti
í skemmu við smíði. Annaðhvort að
smíða einhverja hluti fyrir sig eða
sína eða þá að gera upp gömul hús-
gögn. Illa farin og gömul húsgögn
öðluðust nýtt líf þegar Halli var bú-
inn að fara höndum um þau. Við báð-
um hann gjarnan að smíða eitthvað
fyrir okkur og þá var það gert strax,
„ef maður gerir þetta ekki strax þá
er hætta á að maður gleymi því
bara,“ sagði Halli gjarnan. Það var
gaman að fylgjast með þegar Halli
var að smíða, allt var þaulhugsað og
ef einhver vafi var á, þá var smíðað
lítið módel til þess að sjá hvort þessi
aðferð væri nægilega góð. Halli
hafði gaman af því sýna Baldvin
hvernig ætti að bera sig að með
verkfæri. Eitt sinn kom ég, Gunnar,
að þeim í skemmunni, Baldvin þá
fimm ára stóð uppi á stól og var að
bora í standborvél en Halli var að
saga með stingsög við hefilbekkinn.
Mér leist nú svona tæplega á þetta
en þá hafði Halli sett borvélina á
hægan snúning og grannan bor í vél-
ina og leyfði stráknum að reyna sig
og allt gekk þetta vel. Enda gaf
Halli Baldvin venjulega verkfæri í
afmælis- og jólagjafir. Ekki alls fyr-
ir löngu gaf hann honum gamla
verkfærakassann sinn með þeim
orðum að hugsa vel um verkfærin
sín og kassann mætti hann samt
ekki mála.
Það voru margar stundirnar sem
við sátum á neðri hæðinni og spjöll-
uðum um „gamla tíma“. Það var
gaman að fá að vita hvernig búskap-
urinn var á fyrri hluta síðustu aldar.
Féð rekið á Bleiksmýrardal, gist á
leiðinni, farið í göngur á Vaðlaheiði.
Hver þúfa og flestir steinar höfðu
sitt nafn, það hefði verið gaman að
merkja þetta allt inn á kort.
Síðasta ár var nú ekki þrautalaust
fyrir Halla sem hafði nánast aldrei
kennt sér meins og aldrei þurft að
dvelja langdvölum á sjúkrahúsi.
Samt kvartaði hann ekki enda ekki
hans stíll. Hann sagði þó einu sinni
við mig að þetta væri hálfbölvað, þá
vissi maður að það hlyti að vera
slæmt. Honum leið alltaf best heima
í sveitinni og hlakkaði til að komast
heim. Þar vildi hann vera. Hann lá á
sjúkrahúsinu þegar Katrín fæddist
og kom að sjálfsögðu upp á fæð-
ingadeild með tárin í augunum yfir
litla kraftaverkinu. Hann kom svo
heim í skírnina og gladdist yfir því
að það væri aftur komin Katrín á
Öngulsstöðum og ekki leið á löngu
þangað til hann var búinn að grufla
það upp að rétt fyrir aldamótin 1800
hefði fæðst stúlkubarn á Önguls-
stöðum og fengið nafnið Katrín.
Halli kom einnig heim í ársafmælið
hennar og við vitum að hann verður
með okkur þegar Baldvin Þór verð-
ur fermdur nú um hvítasunnuna.
Elsku Halli, við þökkum fyrir
okkur, börnin okkar og allt sem þú
hefur gert fyrir okkur.
Sveina, Gunnar,
Baldvin og Katrín.
Þá er komið að kveðjustund, elsku
Halli minn, og er ég viss um að þú
ert sáttur við það þar sem þú varst
farinn að þurfa að hægja á þér sök-
um aldurs og veikinda síðasta árið,
en það átti ekki við þig að sitja að-
gerðarlaus. Það sem skipti þig
mestu máli var að geta farið út í
skemmu að smíða eitthvað fallegt
eða dytta að einhverju úr sér
gengnu, og alltaf litu hlutirnir út
eins og nýir á eftir því þú varst alveg
einstaklega handlaginn. Ég er svo
heppin að eiga marga fallega hluti
eftir þig þar sem þú varst alltaf að
gefa þínum nánustu eitthvað, já,
gefa því það var ekki viðlit að fá þig
til að þiggja greiðslu fyrir, þú tókst
það ekki í mál, allt var þetta gert
ánægjunnar vegna. Þú varst alveg
sérstaklega gjafmildur og góður
maður, þú skiptir aldrei skapi og ég
man aldrei eftir að hafa heyrt þig
blóta eða tala illa um nokkurn mann.
Öll „afabörnin“ sem komu á Öng-
ulsstaði hændust að þér, og þegar ég
hugsa til þín þá sé ég þig ávallt fyrir
mér með barn í fanginu að telja
puttana eða tærnar. Þín verður mik-
ið saknað, Halli minn, þú varst „afi“
okkar allra þar sem þú bjóst alla tíð
hjá ömmu og afa. Það er ánægjulegt
að þú náðir að koma í afmælið hans
Halldórs Smára í lok mars. Þar gát-
um við faðmað þig í síðasta sinn. Ég
er viss um að þú ert núna upptekinn
við að smíða og hugsa um öll litlu
börnin á himninum og þannig líður
þér best. Kalli nær því miður ekki að
kveðja þig þar sem hann er úti á sjó
en hugur hans er hjá okkur, hann
biður fyrir kæra kveðju. Megi Guð
og allir heimsins englar vernda þig.
Hvíl í friði.
Elín Halldórsdóttir
og fjölskylda.
Barbí-leikurinn stendur sem hæst
og húsgagnauppboði er nýlega lokið.
Lítil hnáta stendur upp með tárin í
augunum. Hún fékk ekkert eldhús-
borð í sinn hlut. Hnípin fer hún út í
skemmu til Halla og þau taka tal
saman. Á meðan þau spjalla verður
eldhúsborð til í höndum gamla
mannsins. Á meðan hann smíðar
segir hann henni frá því nýjasta sem
ÞÓRHALLUR
HALLDÓRSSON