Íslendingaþættir Tímans - 30.12.1981, Blaðsíða 2

Séra Friðrik A. Friðriksson
Húsavík
Séra Friðrik Aðalsteinn Friðriksson
fyrrum prófastur á Húsavik er látinn og
var til moldar borinn 28. nóv. Hann
andaðist i sjúkrahúsinu þar 16. nóvember
siöastliðinn eftir nokkurra vikna legu
vegna afleiðinga heilablóðfalls, fullra 85
ára að aldri. Á Húsavik hefur hann dvalið
ásamt konu sinni hin seinustu ár meðal
vandamanna og vina að loknu löngu
prestsstarfi þar og siðar i nokkur ár á
Hálsi I Fnjóskadal. Mannfræðiritsvo sem
Guöfræðingatal(Kennaratal og Islenskir
samtiðarmenn geyma heimildir um ætt
hansogæviferilfram á efri ár. — Margir
munu geta hans að verðleikum. Sá er
þetta ritar lætur eftir sér að rifja upp i fá-
um orðum persónuleg kynni og minnast
frábærra hæfileika hans og mannkosta.
A útmánuðum 1934 sá ég séra Friðrik i
fyrsta sinn. Það var messudagur á Hálsi
og kirkjugestir sátu i stofu að lokinni
guðsþjónustu. Presturinn, Asmundur
prófastur Gislason var þá kvaddur fram
vegna gestkomu. Bráttkom hann inn aft-
ur og visaði á undan sér ókunnum manni.
hvikuðu frá settu marki. Hann var
ákveðinn framsóknarmaður aila sina tið_
og svo harður samvinnumaður að önnur
verslun var ekki til. Hér innan sveitar
sagði hann kost og löst á hverri fram-
kvæmd eins og honum bjó i hug. Hann
kunni hvorki né hirti um að dylja sig. Hjá
honum bjó aldrei neitt undir.
Slikir menn eiga auðvitað góða heimvon
þegar þeir kveðja sitt hérvistarlif og
annað framandi tekur viö. Sárt þykir mér
að missa Sigurð vin minn svo skyndilega,
aðeins 65 ára, sem þykir ekki hár aldur
nú. Ein huggun er það harmi gegn að
kallið bar skjótt að. Hann fékk að deyja
standandi eins og herkonungum sæmdi til
forna. Þegar nú Drottinn allsherjar ákvað
að kalla Sigurð til sin þá finnst mér að það
hefði ekki öðruvisi getað gerst: Hann stóð
upp skjótt og snöggt eins og alltaf áður.
Ég bið eftirlifandi eiginkonu hans,
Hólmfriði Þórðardóttur frá Tannastöðum
i ölfusi, Guðs blessunar. Sömuleiðis börn-
um þeirra, Þórði á Selfossi, Hannesi i
Þórlákshöfn, Jens á Selfossi, Arúnu sem
nemur hjúkrunarfræði og Margréti sem
er útlærð hjúkrunarkona. Hún gaf Sigurði
litið afabarn á siðustu mánuðum lifs hans
og það var sólargeisli hans i skammdeg-
inu. Og jafn bjart verður um minningu
Sigurðar Hannessonar og nú er ljóssins
hátið ber að.
Páll Lýðsson
Við litum öll upp. í dyrum stdð ungur
maður,en þófullþroska,dökkur á hár, en
þó yfirlitsbjartur, þrátt fyrir auðsæjan
þreytusvip eftir langa göngu i þungri
færð. Teinbeinn og upplitsdjarfur
ávarpaði hann kirkjugesti alla^i senn
einarður en látlaus. Séra Asmundur
kynnti gest sinn, Húsavíkurprestinn nýja
er komiö hafði þangað frá Ameriku á
liðnu vori en væri nú á leið til Akureyrar
og vænti bils á móti sér aö Skógum.
Prestarnir ræddust einir við yfir borðum
og við hlýddum á. En brátt reis séra
Friðrik úr sæti og kvaðst verða að halda
fór sinni áfram. Ég bauö samfylgd mina
og að bera tösku hans.
Aldrei gleymist mér þessi för okkar um
berangurinn milli Háls og Skóga. Ég
spurði,hann svaraði. Hann færði umræðu-
efnið útogá hærra svið.Honum var gefið
aö láta aðra sjá sýnir undir hönd sér. —
BiB beiö við Skógahlið og lagði þegar á
brattann. Ég stóð einn eftir og fannst sem
eitthvað sérstakt hefði skeð. Ég var annar
enáður. Er ég kom heim á Skógahlað hélt
ég enn á tösku séra Friöriks.
Arin liðu og það heyrðist sitt hvað um
nýja prestinn á Húsavfk.
Hann gekk stundum i vinnufötum og
vann eins og vikingur. Hann safnaði um
sig ungum og gömlum og stýröi bæði
karlakór og kirkjukór. Hann orti ljóð og
söngtexta. Hann samdi lög. Hann skraut-
ritaði og skrifaði nótur, liklega fegur en
nokkur annar tslendingur á þeirri tfð.
Hann bjó bækur undir p-entun ýmist einn
eða með öðrum .Nefna má: Þingeysk ljóð,
Afmælisdagabdk sérstæða og skráði til
ljósritunar kórlög og lög við Passiusálm-
ana. Siöar á árum þýddi hann merka
skáldsögu: ,,HUn Antónia min”, er ber
þýðanda sinum ljósara persónulegt vitni
en venjulegt er um þýðingar.
Aður en langt leið var séra Friðrik
orðinn fyrirliði nýrrar prestakynslóðar i
héraðinu.frjálshuga starfsglaðra manna
er kenndu til i þrautum sinnar tiðar og
voru ákveðnir i' aö láta gott af sér leiða.
Þeim tdkst að gera hugsandi gagnrýnan
almenning kirkjunni vinveittari en áður
og glöggsýnni á að i siðalögmáli og kær-
leiksboðun Krists felast allar þær mann-
bótahugsjónirsem mannkynið hefur eign-
ast og haldbestar hafa reynst.
Um annasaman áhugamann leika jafn-
an vindar úr ýmissi átt, og tið séra Frið-
riks á HUsavik var engin undantekning
hvað það snerti. Þar skiptust á skin og
skúrir, sársauki og sæld. Auk starfa
prestsins var hann hlaðinnöðrum störfum
fyrir bæjarfélag sitt og sýslu.
Ég sá hann oftast um langt skeið i lok
hverssýslufundar á HUsavik. 1 kveðjuhóf
er sýslumaður var vanur að halda i
fundarltBc var hann ávallt boðinn. Með
honum kom hressandi gustur. Lund
manna léttist og gladdist.
Karl Kristjánsson sem þá var enn
sýslunefndarmaður Húsavíkur, gat þess
eitt sinn við mig, að þá á útmánuðunum
hefðu þeir séra Friðrik gert sér það til
gamans aö yrkja daglega sina visuna
hvor. Ein þessi visa prestsins var svona:
,.Skynjun helg og hugsjón góö,
heim og lif sem fegrar,
viðlag sé við yndisóð
iðju hversdagslegrar".
Hversdagsiðja hins dugandi heiðvirða
manns er yndisóður hans til lifsins. Dýpri
skilningur og hærri skal vera honum lifs-
fylling.
Þannig fór séra Friðrik á kostum.
Hugurinn hvarflar einnig til konu séra
Friöriks. — A námsárum sinum kynntist
hann ungri menntakonu, Gertrud Estrid
Elise. Foreldrarhennar voru Holger Niel-
sen rikisskjalavörður i Kaupmannahöfn
og kona hans,/Dagmar, fædd Thomsen.
Ung ferðaðisthún um vegleysur Islands
nær hálfhring um landiö tilmóts við örlög
sin. Ung lifðihún siðan með manni sinum
þeirra frumbýlingsár i annarri heimsálfu
Ameriku, þar sem hann var þjónandi
íslendingaþættir
2