Morgunblaðið - 28.08.2004, Blaðsíða 16

ERLENT
16 LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÁSTRALSKIR stjórnmálaskýr-
endur eru almennt sammála um
að komandi alríkiskosningar verði
með þeim allra tvísýnustu í stjórn-
málasögu landsins.
Samkvæmt skoðanakönnun sem
framkvæmd var fyrir dagblaðið
The Australian, hefur ástralski
Verkamannaflokkurinn átta pró-
sentustiga forskot þegar kemur að
vali á milli Verkamannaflokksins
og samsteypustjórnar Frjálslynda
flokksins og Þjóðarflokksins.
Þetta eru umskipti frá því fyrr í
sumar þegar góður tekjuafgangur
ástralska ríkissjóðsins var talinn
vegvísir á öruggan sigur stjórnar
John Howards í fjórðu alríkis-
kosningunum í röð.
Um það leyti var andstaða
Mark Latham, formanns Verka-
mannaflokksins og stjórnarand-
stöðunnar, við áætlaðan fríversl-
unarsamning Ástralíu og Banda-
ríkjanna talin vatn á myllu
Howards, en eftir að breytingar-
tillögur Lathams á samningnum
voru samþykktar telja stjórn-
málaskýrendur að hann hafi sýnt
fram á getu til að vinna sigur í
mikilvægum málum.
Vegna briskirtilsbólgu mun Lat-
ham ekki koma fram opinberlega
þangað til í byrjun næsta mán-
aðar, en hann var skráður inn á
sjúkrahús á þriðjudagskvöld eftir
að hafa fundið fyrir verkjum í
kviðarholi.
Það á eftir að koma í ljós hvaða
áhrif þetta mun hafa á kosninga-
baráttuna, en það er þó ljóst að
beiðni hans um að vera lagður inn
á almenna deild í stað einka-
herbergis hefur styrkt þá ímynd
hans að hann sé „maður fólksins.“
Utanaðkomandi gagnrýni á
Howard hefur einnig komið
Latham til góða, en í byrjun mán-
aðarins gagnrýndi stór hópur
fyrrum háttsettra starfsmanna
varnarmálaráðuneytisins og
utanríkisráðuneytisins stjórn
Howards fyrir að hafa tekið þátt í
innrásinni í Írak án fullgildra
sannanna fyrir því að stjórn
Sadams Hússeins réði yfir gereyð-
ingarvopnum.
Vændur um lygar
Í ofanálag sætir Howard ásök-
unum frá Mike Scrafton, fyrrum
yfirráðgjafa tveggja varnarmála-
ráðherra í stjórnartíð Howards,
um að Howard hafi vísvitandi sagt
kjósendum ósatt í einu mikilvæg-
asta kosningamáli síðustu alríkis-
kosninga.
Máli sínu til stuðnings hefur
Scrafton boðist til að gangast und-
ir lygapróf til að staðfesta að hann
hafi sagt Howard í einkasamtölum
skömmu fyrir síðustu kosningar
að myndband, sem sanna átti að
ólöglegir innflytjendur hefðu kast-
að börnum sínum í sjóinn undan
ströndum Ástralíu til að þvinga
fram björgun áströlsku strand-
gæslunnar, væri falsað.
Til að gera illt verra fyrir How-
ard hefur fyrrum yfirmaður al-
mannatengsla innan varnarmála-
ráðuneytis Ástralíu í stjórnartíð
Howards, Jenny McKenry, komið
fram í fjölmiðlum og lýst yfir
stuðningi við ásakanir Scraftons.
Þetta eru afar slæm tíðindi fyrir
Howard sem hefur lagt mikla
áherslu á ákveðna stefnu í mál-
efnum ólöglegra innflytjenda allt
frá því hann sigraði Paul Keating í
alríkiskosningunum 1996.
Howard, sem hefur neitað að
gangast undir lygapróf vegna
málsins, hefur hafnað þessum full-
yrðingum og bendir á að Scrafton
hafi beðið í á fjórða ár með að
koma fram í dagsljósið með þessar
ásakanir, nú þegar áætlað er að
kosningar fari fram í fyrri hluta
október.
Afskipti Bandaríkjaforseta
Þá hefur stefna John Kerry,
forsetaframbjóðanda bandaríska
demókrataflokksins, um að draga
úr fjölda bandarískra hermanna í
Írak, komið Latham til góða, en
hann vill að ástralskt herlið verði
kallað heim frá Írak fyrir árslok.
Stefna Kerry kemur sér einkar
vel fyrir Latham því George W.
Bush, forseti Bandaríkjanna, hef-
ur gagnrýnt stefnu Latham harð-
lega, og ásakað Verkamannaflokk-
inn um að hafa skaðað baráttuna
gegn hryðjuverkum.
Áður hafði Latham ekki farið
leynt með andúð sína á Bush og í
febrúar lýsti hann því yfir að Bush
væri óhæfasti og hættulegasti for-
seti Bandaríkjanna í manna minn-
um
Afskipti Bush af áströlskum
stjórnmálum eiga sér enga hlið-
stæðu í sögunni og hefur Bill
Clinton, fyrrum forseti Bandaríkj-
anna, varað Bush við neikvæðum
afleiðingum þess að blanda sér í
utanríkisstefnu stjórnarandstöðu-
flokks erlends ríkis.
Þegar fylgi stjórnarflokkanna
mældist sem mest í skoðanna-
könnunum fyrr á árinu var al-
mennt talið að Howard myndi
boða til kosninga í byrjun ágúst og
þykir ákvörðun hans um að seinka
þeim fram á haust vísbending um
sterka stöðu stjórnarandstöð-
unnar um þessar mundir.
Sigri Howard hins vegar í kom-
andi kosningum mun hann verða
næst sigursælasti forsætisráð-
herra í sögu landsins.
Howard í vanda
vegna nýrra ásakana
John Howard for-
sætisráðherra var
talinn eiga sigur vísan
í þingkosningum í
Ástralíu í haust en nú
eru blikur á lofti.
Baldur Arnarson
skrifar frá Ástralíu.
Reuters
John Howard, forsætisráðherra Ástralíu.
Mark Latham, leiðtogi
stjórnarandstöðunnar.
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti viðurkenndi í gær að stjórn hans
hefði „misreiknað“ sig í tengslum við
innrásina í Írak. Sagði Bush að upp-
reisnin í Írak undanfarna mánuði
hefði reynst jafn langvinn og raun ber
vitni vegna þess hversu auðveldlega
gekk að vinna sigur í hinu eiginlega
stríði við Íraksher í fyrravor.
Bush sagði í viðtali sem birtist í
New York Times að hann hefði „mis-
reiknað sig hvað varðaði þær aðstæð-
ur sem kæmu upp“ í Írak að afloknu
stríðinu þar. Menn hefðu misreiknað
sig sökum þess hversu hratt gekk að
gersigra her Saddams Husseins.
Liðsmenn sveita Saddams hefðu farið
í felur eftir að hinu eiginlega stríði
lauk og þeim hefði tekist að efna til
uppreisnar gegn Bandaríkjaher mun
fyrr en bandarísk stjórnvöld höfðu
séð fyrir. Því hefði Bandaríkjaher í
Írak ekki verið viðbúinn.
Sagði New
York Times að
þetta væri í fyrsta
sinn sem forsetinn
viðurkenndi mis-
tök að því er varð-
aði aðgerðaáætl-
anir Bandaríkja-
manna í tengslum
við innrásina í
Írak. Bush vildi
hins vegar ekki ræða frekar hvað
hefði farið úrskeiðis og sagði að það
biði sagnfræðinga framtíðarinnar að
leggja mat á það.
Bush tók hins vegar fram að stefna
stjórnar sinnar í Írak væri „nægilega
sveigjanleg“ til að hægt hefði verið að
bregðast við uppreisninni. Nefndi
hann sem dæmi það samkomulag sem
nú hefði verið gert í hinni helgu borg
Najaf við liðsmenn vopnaðra sveita
sjíta-klerksins Moqtada al-Sadrs.
George W. Bush
Bush „misreiknaði“ sig í Írak
Viðurkennir mis-
tök í fyrsta sinn
Washington. AFP.
RÚSSNESKIR embættismenn
greindu frá því í gær, að hryðjuverk
hefði grandað annarri af tveim far-
þegaþotum sem fórust næstum sam-
tímis þar í landi á þriðjudagskvöldið.
Leifar af sprengiefni hefðu fundist í
öðru flakinu. Á vefsíðu sem tengist
íslömskum vígamönnum er fullyrt,
að um hafi verið að ræða hryðjuverk
í tengslum við átök rússneskra
stjórnvalda við aðskilnaðarsinna í
Tétsníu.
Þótt þessar upplýsingar vektu
spurningar um öryggi í innanlands-
flugi í Rússlandi var flugumferð í
landinu ekki stöðvuð, líkt og gert var
í Bandaríkjunum eftir hryðjuverkin
þar 11. september 2001. Með rúss-
nesku þotunum fórust 89 manns.
Þær höfðu báðar lagt upp frá
Domodedovo-flugvelli við Moskvu
og hröpuðu með tæplega þriggja
mínútna millibili.
Á sunnudaginn fara fram forseta-
kosningar í Tétsníu, en aðskilnaðar-
sinnar í héraðinu hafa lýst sig and-
víga því að þær verði haldnar.
Rússneskir embættismenn segja, að
þrátt fyrir upplýsingarnar um
sprengjuleifarnar í öðru flakinu
verði haldið áfram að rannsaka hvort
aðrir þættir kunni að hafa valdið
slysunum, þ. á m. mengun í elds-
neyti.
Rannsaka nöfn tveggja farþega
Talsmaður rússnesku öryggislög-
reglunnar, sem fer með rannsókn
slysanna, sagði í gær, að sprengiefn-
ið sem fannst í öðru flakinu virtist
vera hexogen, sama efni og notað var
í nokkrum sprengjutilræðum í fjöl-
býlishúsum er urðu um 300 manns
að bana í Rússlandi 1999, og téténsk-
um aðskilnaðarsinnum var kennt
um. Lík konu frá Tétsníu, sem var
farþegi í flugvélinni, var rannsakað
sérstaklega í gær vegna gruns um að
hún hefði borið sprengjubelti og
grandað þotunni. Vakti athygli að
enginn hafði gefið sig fram í því
skyni að sækja lík hennar.
Þá sögðu rússneskir fjölmiðlar að
embættismenn hefðu staðfest að
flugmenn í annarri flugvélinn hefðu
sent frá sér merki um vélinni hefði
verið rænt skömmu áður en hún
fórst.
Á vefsíðu sem tengist íslömskum
vígamönnum var í gær birt yfirlýs-
ing undirrituð af „Islambouli-her-
deildunum“ sem lýstu yfir ábyrgð á
að hafa grandað þotunum tveim. Í
yfirlýsingunni sagði að fimm „muj-
ahedeen“ – helgir stríðsmenn –
hefðu verið um borð í hvorri þotu.
Rússnesk stjórnvöld kváðust vera að
rannsaka tvo farþega með téténsk
nöfn sem voru sinn í hvorri vélinni,
en ættingjar allra annarra farþega í
vélunum hefðu haft samband við yf-
irvöld.
Í yfirlýsingunni í gær var ekki
minnst á hryðjuverkasamtökin al-
Qaeda, en hópur sem kallaði sig „Isl-
ambouli-herdeildirnar í al-Qaeda“
lýsti sig ábyrgan fyrir tilraun sem
gerð var í síðasta mánuði til að ráða
væntanlegan forsætisráðherra Pak-
istans af dögum.
Leifar af sprengiefni
fundust í öðru flakinu
Téténskir hryðjuverkamenn sagðir bera ábyrgð
Moskvu. AP.
AP
Ástvinir eins fórnarlamba flugslysanna við útför þess í Moskvu í gær.
ÞJÓÐARSORG var á Ítalíu í gær
eftir að fregnir bárust um að mann-
ræningjar í Írak hefðu tekið ítalska
blaðamanninn Enzo Baldoni, sem
þeir höfðu haldið í gíslingu, af lífi. Þá
greindi arabíska sjónvarpsstöðin Al-
Jazeera frá því í gærkvöldi að tveir
tyrkneskir verkfræðingar, sem verið
höfðu við störf í norðurhluta Íraks,
hefðu verið skotnir til bana.
Franco Frattini, utanríkisráð-
herra Ítalíu, sagði samtökin Ísl-
amskur her Íraks, sem lýstu því yfir
að þau hefðu tekið Baldoni af lífi,
ekkert annað en hryðjuverkasamtök
og að þau ættu enga samleið með
áhrifaöflum í Írak, ekki einu sinni
þeim róttækustu, s.s. sjíta-klerkinn
Moqtada al-Sadr.
Stjórnarandstaðan á Ítalíu sagði
morðið á Baldoni hins vegar hljóta
að verða til þess
að ítölsk stjórn-
völd endurskoð-
uðu þá afstöðu
sína, að halda úti
ítölskum her í
Írak. Þátttaka í
bandalagshern-
um sem Banda-
ríkjamenn fara
fyrir í Írak hefur
verið umdeild á Ítalíu sem víðar.
Baldoni var rænt 19. ágúst sl.
skammt frá borginni Najaf og fannst
lík írasks bílstjóra hans í kjölfarið.
Kröfðust mannræningjarnir þess að
Ítalir kölluðu 3.000 manna herlið sitt
undireins heim frá Írak. Baldoni er
annar ítalski blaðamaðurinn sem
mannræningjar í Írak taka af lífi á
þessu ári.
Ítalskur blaðamaður
tekinn af lífi í Írak
Róm. AFP.
Enzo Baldoni