Morgunblaðið - 06.11.2004, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
TALSMAÐUR Yassers Arafats,
leiðtoga Palestínumanna, sagði í gær
að hann væri enn í dái en neitaði
fréttum um að hann væri heiladauð-
ur. Hann viðurkenndi þó að Arafat
væri „milli heims og helju“ og palest-
ínsk og ísraelsk yfirvöld gerðu ráð-
stafanir til að koma í veg fyrir átök og
glundroða á svæðum Palestínumanna
ef Arafat félli frá.
Leila Shahid, sendifulltrúi Palest-
ínumanna í Frakklandi, sagði að ekk-
ert væri hæft í fréttum í frönskum og
ísraelskum fjölmiðlum um að Arafat
væri haldið á lífi með öndunarvél.
„Ég get fullvissað ykkur um að það er
ekki um heiladauða að ræða,“ sagði
hún. „Hann er í dái. Við vitum ekki
hvers konar dá þetta er en hann gæti
vaknað, við vitum það ekki.“
Shahid bætti við að Arafat hefði
verið svæfður fyrir viðamikla rann-
sókn lækna hans og það kynni að hafa
valdið dáinu. Sérfræðingar drógu
þetta í efa og töldu líklegra að sjúk-
dómur hefði valdið dáinu fremur en
svæfing.
Jacques Chirac, forseti Frakk-
lands, sagði að Arafat væri „í höndum
frábærra lækna“ sem gerðu allt sem
á valdi þeirra stæði til að bjarga lífi
hans.
Hafa ekki greint
sjúkdóminn
Nabil Shaath, utanríkisráðherra
palestínsku heimastjórnarinnar, neit-
aði því að Arafat væri haldið á lífi með
öndunarvél en lét í ljósi áhyggjur af
ástandi hans. „Hann er í lífshættu,
ástand hans hefur ekki batnað og það
veldur okkur áhyggjum,“ sagði hann.
Shaath bætti við að læknar hefðu
ekki enn greint sjúkdóminn. Hermt
er að þeir hafi komist að þeirri nið-
urstöðu að Arafat væri ekki með
krabbamein í maga. Áður höfðu þeir
einnig útilokað hvítblæði.
Yosef Lapid, dómsmálaráðherra
Ísraels, hélt því fram að Arafat væri
haldið á lífi með öndunarvél. „Við vit-
um öll að hann er heiladauður en við
ætlum ekki að skipta okkur af mál-
efnum Palestínumanna. Þeir munu
tilkynna andlát hans þegar þeir telja
það viðeigandi.“
Fjölmiðlar í Ísrael sögðu að Arafat
yrði haldið á lífi með önd-
unarvél þar til samkomu-
lag næðist um hvar hann
yrði jarðsettur. Palest-
ínumenn vilja að hann
verði borinn til grafar í
Jerúsalem en Ariel Shar-
on, forsætisráðherra Ísr-
aels, hefur sagt að það
komi ekki til mála. „Þar
eru grafir konunga gyð-
inga, ekki arabískra hryðjuverka-
manna,“ hafði fréttastofan AP eftir
ónafngreindum ráðherra í Ísrael.
Abbas og Qurei deili
með sér völdunum
Palestínskir embættismenn efndu
til skyndifundar á Vesturbakkanum
til að ræða ráðstafanir til að koma í
veg fyrir valdabaráttu og átök ef Ara-
fat félli frá.
Leiðtogar palestínskra fylkinga,
m.a. Fatah-hreyfingar Arafats og
Hamas-samtakanna, komu saman á
Gaza-svæðinu til að sýna samstöðu.
„Við komum hingað til að sýna að
þjóðin er sameinuð og að við erum
ekki bara sundraðir ættflokkar,“
sagði Mohammed al-Hindi, leiðtogi
Íslamska jihads á Gaza-svæðinu.
Palestínskar öryggissveitir eru í
viðbragðsstöðu vegna hættunnar á
átökum. Ísraelskum hersveitum hef-
ur einnig verið skipað að búa sig und-
ir að ráðast inn á hugsanleg átaka-
svæði.
Þá hefur öllum palestínskum karl-
mönnum undir fimmtugu verið bann-
að að fara til Ísraels frá svæðum Pal-
estínumanna.
Palestínsk lög kveða á um að for-
seti þingsins, Rawhi Fattuh, eigi að
taka við embætti forseta Palestínu-
manna falli Arafat frá og gegna því í
allt að 60 daga, eða þar til nýr forseti
hefur verið kjörinn. Fattuh fengi þó
lítil sem engin völd.
Gert er ráð fyrir því að Mahmud
Abbas, fyrrverandi forsætisráðherra,
verði formaður framkvæmdastjórnar
Frelsissamtaka Palestínumanna,
fram að kosningum. Ahmed Qurei
verður áfram forsætisráðherra og
tekur einnig við formennsku í Þjóð-
aröryggisráðinu, en undir það heyra
mikilvægustu öryggissveitir Palest-
ínumanna. Qurei hefur þegar fengið
aukin völd í fjármálum.
Valdsvið bráðabirgðaleiðtoganna
tveggja eru þó ekki skýrt afmörkuð
og mikið ríður því á að þeim komi vel
saman. Að sögn palestínskra emb-
ættismanna á forsætisráðherrann að
annast stjórnsýsluna frá degi til dags
en Abbas að sjá um samskiptin við er-
lend ríki og alþjóðastofnanir.
Arafat sagður „milli
heims og helju“
Fréttum um heiladauða Palestínuleiðtogans vísað á bug
Reuters
Mahmud Abbas, framkvæmdastjóri PLO, og
Ahmed Qurei forsætisráðherra á fundi í höf-
uðstöðvum Yassers Arafats í Ramallah. Á milli
þeirra er autt sæti Arafats.
París. AP, AFP.
Rawhi Fattuh
MYND sem Paul Gauguin málaði
árið 1899 og nefndi Maternite (II)
var seld á uppboði Sotheby’s-
fyrirtækisins í New York í gær á
39,2 milljónir dollara, rúmlega
2.600 milljónir króna. Myndin er
frá Tahitiskeiði málarans og sýnir
vel hve Gauguin var hrifinn af Suð-
urhafseyjum og íbúum þeirra, ekki
síst kvenfólkinu.
AP
Tahiti-konur Gauguins
ÉG studdi ekki Ralph Nader núna
þótt ég mæti mjög andstöðu hans við
stríðið í Írak og gagnrýni hans á
skatta- og efnahagsstefnu sem gerir
þá ríki stöðugt ríkari. En mér fannst
mikilvægast af öllu að tryggja að
Kerry sigraði George Bush,“ segir
Brian Palmer, bandarískur mann-
fræðingur sem hér er í stuttri heim-
sókn. Palmer starfar nú við Kenn-
araháskólann í Stokkhólmi en var
áður í nokkur ár kennari við Har-
vard-háskóla í Bandaríkjunum. Hann
flutti erindi á fundi í Reykjavík-
urAkademíunni í gær um forseta-
kosningarnar á þriðjudag.
Palmer segist í viðtali við Morg-
unblaðið telja að úrslit forsetakosn-
inganna í Bandaríkjunum hafi verið
mikið áfall fyrir Bandaríkin og heim-
inn allan. Margt hafi farið úrskeiðis,
utankjörstaðaatkvæði hafi týnst, not-
aðir hafi verið þúsundir snertiskjáa
þar sem ekki sé hægt að endurtelja
eða kanna á annan hátt hvort rétt
hafi verið talið, stuggað hafi verið við
kjósendum sem ætluðu að fara á
kjörstað, útsendarar repúblikana hafi
stöðvað það og yfirheyrt.
Hann er spurður hvers vegna
Demókrataflokkurinn hafi ekki gert
athugasemdir eftir kosningarnar
vegna þessara atburða. „Bornar voru
fram athugasemdir á mörgum stöð-
um. En Bush var með svo mörg at-
kvæði fram yfir John Kerry að það
var þýðingarlaust að fylgja þessum
kvörtunum eftir,“ svaraði Palmer.
Báðir duglegir að smala
– Gerðirðu ráð fyrir að munurinn
yrði svona mikill? Hvað gerðist?
„Ég gerði sjálfur ráð fyrir að mun-
urinn yrði mun minni og Kerry
myndi líklega vinna. Demókratar
voru mjög duglegir að fá nýja kjós-
endur til að skrá sig en repúblikanar
voru einnig mjög iðnir við þetta.
Aukningin varð því álíka mikið hjá
báðum. Stjórn Bush tókst líka að
beina athyglinni mjög að menningar-
legum og trúarlegum deiluefnum, til
dæmis hjónaböndum samkyn-
hneigðra, bænagerð í skólum, stofn-
frumurannsóknum. Þetta bar mikinn
árangur.“
– Var Kerry of hægrisinnaður?
„Menn greinir mjög á um það
hvort Kerry hefði átt að gagnrýna
Íraksstríðið meira og færa sig lengra
til vinstri í félagsmálum. Sjálfur álít
ég að hann og liðsmenn hans hafi
metið stöðuna nokkuð rétt. Ég er
ekki sannfærður um að stefna lengra
til vinstri hefði gagnast betur.“
Palmer segir kannanir hafa sýnt að
meirihluti kjósenda Bush hafi gert
sér ýmsar ranghugmyndir um hann,
m.a. talið að hann væri stuðnings-
maður Kyoto-bókunarinnar gegn kol-
díoxíðlosun, stuðningsmaður al-
þjóðlega Sakamáladómstólsins í
Haag og fylgjandi því að í alþjóða-
samningum um viðskipti yrði tekið
tillit til umhverfismála og réttinda
launþega. Bush hefur hins vegar ver-
ið andvígur öllum þessum málum.
Hvar er miðjan?
– Eru öfgar að aukast í stjórn-
málum vestra, bilið milli fylkinga orð-
ið breiðara en áður? Hvað varð um
miðjuna, er hún að hverfa?
„Já öfgarnar eru sérstaklega að
eflast til hægri. En nú skiptast menn í
tvö horn hvað varðar notkun fjöl-
miðla. Vinstrisinnaðir demókratar og
íhaldssamir repúblikanar horfa nú á
ólíkar sjónvarpsrásir, lesa mjög ólík-
ar vefsíður. Dæmigerður stuðnings-
maður Kerrys myndi eftir sem áður
lesa The New York Times eða The
Washington Post, eftir sem áður
horfa á opinberu sjónvarpsstöðv-
arnar, PBS.
En dæmigerður kjósandi Bush
myndi ekki nýta sér neitt af þessu.
Hann myndi telja að The Times væri
afskaplega vinstrisinnað, líka The
Post. Breytingin hefur orðið mest til
hægri en niðurstaðan er að gjá er á
milli fylkinga,“ segir Brian Palmer.
Horfa ekki á sömu stöðvar,
lesa ekki sömu blöðin
Bandaríski mannfræð-
ingurinn Brian Palmer
segir djúpa gjá milli
dæmigerðra kjósenda
Bush og Kerrys.
kjon@mbl.is
Morgunblaðið/Sverrir
Brian Palmer mannfræðingur.
VLADÍMÍR Pútín Rússlandsforseti
staðfesti í gær með undirskrift sinni
Kyoto-samkomulagið um viðbrögð
við loftslags-
breytingum.
Með undirritun
forsetans lauk
staðfestingarferl-
inu í Rússlandi
en áður höfðu
báðar deildir
þingsins í
Moskvu lagt
blessun sína yfir
sáttmálann.
Kyoto-samkomulagið varðar að-
gerðir til að draga úr losun koldíox-
íðs og annarra gróðurhúsaloftteg-
unda og þar með draga úr
hnattrænni hlýnun sem þær eru
taldar eiga sök á að hluta.
Með staðfestingu Rússa hafa
nægilega margar þjóðir undirritað
sáttmálann til að hann öðlist gildi.
Skjölunum frá Rússlandi verður nú
komið til Sameinuðu þjóðanna.
Sögðu rússneskir embættismenn í
gær að þrír mánuðir myndu líða áð-
ur en Kyoto-samkomulagið öðlaðist
gildi.
Pútín
staðfestir
Kyoto
Moskvu. AFP.
Vladímír Pútín
ENDANLEG niðurstaða banda-
rísku forsetakosninganna var sú
að repúblikaninn George W. Bush
fékk 286 kjörmenn en demókrat-
inn John Kerry 252. Þetta varð
ljóst í gær þegar fyrir lá að Bush
hefði borið sigur úr býtum í Nýju-
Mexíkó og Iowa, en þaðan koma
alls 12 kjörmenn. 270 kjörmenn af
alls 538 þurfti til að sigra í kosn-
ingunum síðastliðinn þriðjudag.
Talning atkvæða í Iowa tafðist
en í gær var greint frá því að Bush
hefði sigrað þar, fengið fjórtán
þúsund atkvæðum meira en
Kerry. Bush sigraði í alls 31 ríki
en Kerry bar sigur úr býtum í
nítján ríkjum, auk höfuðborgar-
innar, Washington DC, sem hefur
einn kjörmann.
Bush fékk 286 kjörmenn
Washington. AFP.