Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.2005, Page 8

8 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 31. desember 2005
Gott ár og grasrótin kröftug. Af við-burðum stendur Listahátíð í Reykja-vík upp úr enda hefur samtíma-myndlistin aldrei fengið skarpari
fókus hérlendis. Sérlega jákvætt að hátíðin
skuli hafa teygt sig um allt land en myndlistin
er frjósamur en lítt plægður framtíðarakur fyrir
landsbyggðina. Sýningarnar á verkum Dieters
Roth voru hápunktur hátíð-
arinnar. Frábært að fá svo
gott yfirlit yfir feril þessa
mikla listamanns sem hefur
haft svo gríðarleg áhrif á ís-
lenska myndlist. Kynningarmiðstöð myndlistar,
Cia.is tók til starfa en sú stofnun á vafalaust eft-
ir að breyta landslaginu í greininni og hefur
þegar sannað gildi sitt. Gott gengi í Feneyjum
og mikil athygli á menningarkynningum erlend-
is staðfesta það að kynning er lykilatriði. Loks
nefni ég sýningar Þjóðminjasafns í tengslum við
listfræðirannsóknir Þóru Kristjánsdóttur og
Hrafnhildar Schram sem varpa algjörlega nýju
ljósi á íslenska myndlistarsögu.
Gott
myndlistarár
Myndlist
Eftir Áslaugu
Thorlacius
aslaug@islandia.is
Höfundur er myndlistarmaður og kennari.
Ánægjulegt hefur verið að fylgjastmeð því hve danssýningum íReykjavík hefur fjölgað á undan-förnum árum. Líklega þó aldrei eins
og á nýliðnu ári 2005. Fjölmargar og fjöl-
breyttar danssýningar sáust á leiksviðum
borgarinnar á vegum hinna ýmsu hópa og
samtaka. Enn var það þó Íslenski dansflokk-
urinn, eini atvinnuflokkur
landsins, sem stóð fyrir mark-
verðasta dansverki ársins. Það
var sýningin Við erum öll Mar-
lene Dietrich For eftir þau
Ernu Ómarsdóttur og Emil Hvratin. Þetta
verk var samið sem hluti af samstarfsverkefn-
inu Trans Dance Europe og eftir frumsýningu
hér á landi hefur það verið sýnt víða. Um önn-
ur verk á vegum Íslenska dansflokksins er
það að segja að ekkert annað þeirra sker sig
sérstaklega úr en fagna verður því hve þáttur
íslenskra danshöfunda hefur verið ríkulegur.
Af erlendum danssýningum var það sýning
sem einnig var hluti af Trans Dance Europe
verkefninu og flutt á Listahátíð sl. vor sem
heillaði undirritaða. Hér var um að ræða
flutning Arja Raatikainen á eigin verki, Flow.
Glæsilegt verk og fágaður dansari. Einnig var
á sömu hátíð sýnt bráðfyndið verk fjögurra
karldansara frá Tékklandi sem bar nafnið Mi
Non Sabir. Ekki má heldur gleyma heillandi
sýningu ungu dansaranna frá konunglega
danska ballettskólanum sem gladdi jafnt ung
hjörtu sem hin eldri.
Íslenskir danshöfundar og dansarar hafa
nú fengið tækifæri sem aldrei fyrr til að sýna
hvað í þeim býr. Segja má að sjá megi greini-
lega framför frá einu ári til annars með aukn-
um þroska og reynslu danshöfunda, þroska
sem eingöngu fæst með því að koma verkum
sínum á framfæri og eiga þess kost að nota til
þess vel þjálfaða og hæfa dansara. DANSleik-
húsið stóð fyrir sýningum sl. vor. Eftirminni-
legt var verkið Kólnandi kaffi eftir þær
Lovísu Ósk Gunnarsdóttur og Höllu Ólafs-
dóttur, flutt af þeim sjálfum. Nútímalistdans-
hátíð í Reykjavík í september blómstraði nú
sem aldrei fyrr. Þar voru flutt mörg verk er-
lend sem innlend, misjöfn að gæðum, en það
voru ekki hvað síst innlendu höfundarnir og
dansararnir sem sýndu góð tilþrif. Má þar t.d.
nefna verk Jóhanns Freys Björgvinssonar
sem er í stöðugri framför sem höfundur.
Cameron Corbet dansaði og túlkaði fallega
eigið verk. Margir aðrir viðburðir hafa orðið
á árinu sem eiga það sameiginlegt að bæta og
styrkja íslenskt danslíf.
Blómlegt
dansár
Danslist
Eftir Ingibjörgu
Björnsdóttur
arnivil@itn.is
Höfundur er danskennari.
Mikilvægi þýðinga verður seint ofmet-ið á örsmáu bókmenntasviðinu hér,minnisstæðar eru til dæmis Slepptumér aldrei eftir Kazuo Ishiguro og
Dauðinn og mörgæsin eftir Andrej Kúrkov sem
var með skemmtilegri gestum á fjörlegri Bók-
menntahátíð í haust. Þá eru nýkomnar út þýð-
ingar á sígildum fræðiritum hjá Bókmennta-
fræðistofnun, þar má nefna
greinar Mikhails Bakhtín,
Orðlist skáldsögunnar, sem
er ákaflega gaman að fá á ís-
lensku.
Sumarlesningin á Spáni var að sjálfsögðu
Harry Potter, en þar stautaði ég mig líka fram úr
bráðskemmtilegri ljósmyndaesseyju Juan José
Millás, Todo son preguntas. Svona upptalningar
eru auðvitað alltaf að einhverju leyti sérvisku-
legar og tilviljanakenndar, ég á enn eftir að lesa
mikið af því sem kom út fyrir jólin, en Steintré
Gyrðis Elíassonar var heillandi aðventulesning.
Mikilvægi
þýðinga
Bókmenntir
Eftir Gunnþórunni
Guðmundsdóttur
gunnth@hi.is
Höfundur er bókmenntafræðingur.
Þegar horft er um öxl og tónlistarárið2005 rifjað upp koma fyrst upp í hug-ann margir og eftirminnilegir söng-tónleikar. Í minningunni er árið fullt
af söng. Þar ber hæst tónleikar Placido Dom-
ingo og Ana Maria Martinez og Sinfóníuhljóm-
sveitar Íslands í Egilshöll 13. mars. Hlýjan og
auðmýktin sem einkenndu þennan mikla söngv-
ara og listamann líða
manni seint úr minni.
Ekki voru síðri hinir um-
deildu tónleikar Bryn
Terfel nýverið ásamt
Sinfóníuhljómsveit Íslands. Snilligáfa hans er
hins vegar algerlega óumdeilanleg og mikil
upplifun að hlusta á hann fanga alla viðstadda
með söngtöfrum sínum. Fordæming Fausts sem
var á dagskrá Sinfóníunnar í lok apríl fannst
mér sérlega vel heppnuð og frábær söngur og
samleikur þeirra Donald Kaasch og Kristins
Sigmundssonar ógleymanlegur. Á þeim tón-
leikum kom einnig fram Beatrice Uria-Monzon
sem hefur einhverja fallegustu mezzosópran-
rödd sem ég man eftir að hafa heyrt. Sálu-
messutónleikar Mótettukórs Hallgrímskirkju í
nóvember eru mér einnig mjög minnisstæðir og
þá ekki síst vegna frábærrar frammistöðu Ís-
aks Ríkharðssonar sem söng Pie Jesu af ótrú-
legri fegurð, öryggi og fagmennsku. Skemmst
er að minnast þátttöku hans í eftirminnilegri
uppfærslu Íslensku óperunnar á óperu Britt-
ens; Tökin hert. Ísak á stóran þátt í að gera
þetta söngár eins eftirminnilegt og raun ber
vitni. Í lokin verð ég svo að minnast á geisla-
plötu Garðars Thórs Cortes sem mér finnst
alger unun að hlusta á. Biðin eftir tónlistarhús-
inu styttist með hverjum áramótum og á árinu
sem er að líða breyttist það einhvern veginn úr
því að vera fjarlægur óskhyggjudraumur í
næstum áþreifanlegan veruleika. Með góðum
vilja má ef til vill segja að spakmælið „góðir
hlutir gerast hægt“ eigi við í þessu tilfelli, en
fyrr má nú aldeilis fyrr vera.
Ár fullt af söng
Tónlist
Eftir Steinunni Birnu
Ragnarsdóttur
samhljomur@internet.is
Höfundur er tónlistarmaður.
Hollywood-myndir ársins sem fylltuhérlend kvikmyndatjöld rétt eins ogþau bandarísku voru flestar lítteftirminnilegar – líkt og reyndar
undanfarin ár. Tónninn var gefinn þegar hin
hámelódramatíska mynd Clints Eastwoods
Million Dollar Baby hafði óskarinn af ágætri
mynd Martins Scorseses The Aviator undir lok
febrúarmánaðar. Fé-
lagarnir Steven Spiel-
berg og George Lucas
héldu upp á þrjátíu
ára afmæli stórmyndarinnar (e. blockbuster)
sem þeir innleiddu með Jaws og Star Wars með
geimævintýrunum War of the Worlds og Re-
venge of the Sith. Ekki verður annað sagt en að
báðar tvær hafi verið vatn á myllu gagnrýnenda
sem telja stórmyndina hafa gengið af amerískri
kvikmyndagerð dauðri. Miklu betri voru Bat-
man Begins, þar sem Christian Bale sló út fyr-
irrennara sína í hlutverki ofurhetjunnar, og
King Kong, þar sem tæknibrellur og persónu-
sköpun aðalhetjunnar fóru óvenjulega vel sam-
an.
Kannski var þó það markverðasta á árinu
áframhaldandi uppgangur DVD-mynddisksins
sem hefur valdið minnkandi aðsókn í kvik-
myndahús vestra og er jafnvel farinn að hafa
áhrif á kvikmyndagerð samtímans. Diskurinn
hefur vissulega verið kvikmyndarisunum ný
hagnaðaruppspretta, en hann hefur jafnframt
gefið kvikmyndaunnendum tækifæri til að
hverfa á vit sígildra og fjarlægra kvikmynda
þegar þeim hefur ofboðið framleiðsla risanna.
Uppgangur
DVD-
mynddisksins
Kvikmyndir
Eftir Björn Ægi Norðfjörð
bjorn-nordfjord@uiowa.edu
Höfundur er kvikmyndafræðingur.
Kristján Karlsson „…uppgötvun ársins“.
King Kong „… einfaldlega gnæfir yfir lýðinn, kvikmyndaupplifun verður ekki betri.“
Dieter Roth „Sýningarnar á verkum Diet
Morgunblaðið/Sigurjón Guðjónsson
Grand Rokk „Og nú á að fara að rífa Grand Rokk. Og byggja smáverslunarklasa í staðinn, ef ég skil rétt.“