Morgunblaðið - 20.02.2005, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
K
omum til borgarinnar
Nagipattanam rétt
fyrir birtingu. Rúm-
lega þrjár vikur eru
liðnar frá því að Tsu-
nami-flóðbylgjan skall
á svæðið og þetta er
fyrsta lestin sem kemur þangað síð-
an. Flóðbylgjan rauf lestarteinana á
löngu svæði með fram ströndinni og
höfðu viðgerðir staðið yfir dagana á
undan. Á lestarstöðinni liggur sofandi
fólk um öll gólf. Við fikrum okkur í
gegnum stöðina eftir mjóum stíg, með
mannhaf á báðar hendur.
Nagipattanam
Nagipattanam er strandhérað
sunnarlega í Tamil Nadu fylki á Ind-
landi. Í héraðinu fórust rúmlega 3.300
manns, eða næstum þriðjungur allra
þeirra sem fórust á Indlandi. Í sam-
nefndri borg var tala látinna yfir
2.000. Nærri 200 hús hurfu algjörlega
og rúmlega 800 eru meira og minna
skemmd.
Flóðbylgjan skall á kl. 09.20 á
sunnudagsmorgni. Fjöldi barna var
að leik við eða á ströndinni. Um þetta
leyti á virkum degi hefðu þau verið í
skólanum, en hann er í talsverðri fjar-
lægð frá ströndinni. Mæðurnar marg-
ar hverjar að selja fisk við höfnina,
feðurnir í fríi eða að dytta að bátum
sínum. Ef mennirnir hefðu verið úti á
sjó hefði þeim flestum verið óhætt,
bátarnir þarna eru flestir yfirbyggðir
og nógu stórir til að þola ölduna.
Á ströndinni
Á hundrað metra breiðu svæði með
fram allri ströndinni er ýmis konar
dót í sandinum, stakir skór, töskur,
bækur og einhvers staðar má sjá
glitta í flísalagt gólf horfins húss.
Svartir flekkir og brunarústir eru
með reglulegu millibili með fram
flæðarmálinu, þar voru lík brennd
dagana eftir flóðið. Hópur manna ber
á milli sín steypta staura. Það er verið
að leggja rafmagnslínu eftir strönd-
inni endilangri. Stór hluti hennar er
þegar upplýstur. Einn og einn ljós-
myndari ranglar um ströndina, þeir
fara ekki hratt yfir, nóg er af mynd-
efni.
Það er ótti í loftinu, stöðugt berst
orðrómur um nýja öldu sem á að vera
á leiðinni. Fellibylur fyrir austan Sri
Lanka sendir stórar öldur að Nagi-
pattanam, þær hegða sér ekki eins og
þær gera venjulega, segir sjómaður
sem hefur misst einkason sinn.
Kannski hefur sú staðreynd að flóðið
gróf úr ströndinni þegar það gekk til
baka og sjávarborðið færðist nær
byggðinni, eitthvað með það að gera.
Fólkið heldur til á ströndinni á dag-
inn, horfir í gaupnir sér, hefur ekki
neitt til neins, mennirnir ófærir um að
gera það sem þeim ferst best; að
sækja sjóinn. Þó þeir gætu það er
ekki víst að það væri til neins. Fisk-
neysla í Tamil Nadu hefur snarm-
innkað. Fólk vill ekki borða fisk sem
hefur kannski nærst á líkum. Stjórn-
völd brugðust við með því að fá fræga
leikara til liðs við sig. Þeir koma fram
í sjónvarpi og lýsa yfir að þeir borði
fisk. Á kvöldin yfirgefur fólkið strönd-
ina, því er ekki svefnsamt við sjóinn
þar sem brimhljóðið minnir á drun-
urnar í Tsunami.
Fólkið, alls um 20.000 manns, gistir
í skólum, á járnbrautarstöðinni og í
neyðarskýlum sem rísa hratt á auðum
svæðum við borgina.
Endalausar sögur
Um alla borg má finna veggspjöld
þar sem fólk er að lýsa eftir týndum
ættingjum
Fólkið kemur til okkar og segir frá.
Því virðist mikið í mun að geta tjáð
reynsluna; kona sem missti eigin-
mann og þrjú börn, kona sem missti
son sinn, maður sem missti konu og
barn … sögurnar sem berast virðast
endalausar. Það er ekki hægt annað
en finna til með fólkinu, en eftir
nokkra stund verður maður hálfdof-
inn, þetta er einfaldlega of mikið.
Á leiðinni niður á höfnina má sjá
stöku skip sem hefur borist tugi
metra upp á land. Þegar komið er nið-
ur að höfninni sjálfri má sjá tugi báta
sem hafa hrúgast upp eins og þar hafi
jötnar brugðið á leik. Annars staðar í
höfninni mara heilir og brotnir bátar í
kafi. Við brúna dundar maður sér við
að tína sitthvað nýtilegt út úr óleys-
anlegri flækju keðja, reipa og neta.
Anthonisami
Anthonisami er fyrrverandi kenn-
ari. Hann er kominn á eftirlaun og er
formaður sjálfboðaliðasamtaka á
staðnum. Húsið hans er um kílómetra
frá sjónum, rétt handan við járn-
brautarteinana. Á undan stóru öld-
unni kom önnur minni alda. Anthoni-
sami sá fyrri ölduna, hljóp út úr
húsinu í átt til nokkurra barna sem
voru á leik við járnbrautarteinana og
kallaði til þeirra að koma og elta sig.
Hann sneri við þegar hann sá seinni
ölduna, hljóp heim til sín og upp á
þak. Hann komst upp rétt í þann
mund sem aldan skall á húsinu, sá
hana hrifsa börnin sem höfðu ekki
fylgt honum og þeyta þeim burt. Síð-
an horfði hann á hvernig veggurinn
fyrir framan húsið hans brotnaði og
sjórinn streymdi í eins og hálfs metra
hæð í gegnum húsið.
Fyrstu dagana á eftir
Fyrstu dagana eftir flóðbylgjuna
var mikil ringulreið á svæðinu en
hlutirnir gerðust samt hratt. Fólk í
nágrannabyggðum brást fljótt við,
strax þegar leið á sunnudaginn var
komið fólk til að hjálpa við að safna
saman líkum, hlúa að slösuðum og
færa fólki mat. Næstu daga og vikur
streymdu einstaklingar og samtök á
staðinn, settar voru upp heilsugæslu-
miðstöðvar þar sem hægt var að hlúa
að fólki og bólusetja og matvæli bár-
ust í miklum mæli, oft á tíðum miklu
meira en nóg, auk þess sem settar
voru upp vatnshreinsistöðvar.Yfir-
völd brugðust seint við en þegar þau
tóku við sér eftir nokkra daga, gerðu
þau það rösklega. Flest það fólk sem
við ræddum við var ánægt með við-
brögð ríkisstjórnarinnar. Gefin hafa
verið loforð um að ný hús verði reist,
tjón á bátum og netum verði bætt,
munaðarleysingjum tryggð framtíð
og skólabörnum veitt aðstoð við
skólavist.
Uppbygging
Á ströndinni rekumst við á lítinn
minnisvarða sem foreldrar ungrar
stúlku hafa sett upp í minningu henn-
ar. Sarí, derhúfa og nokkrir persónu-
legir munir liggja ofan á nokkrum
múrsteinum og grjóti. Skammt þaðan
hafa tveir ungir drengir hlaðið upp
nokkrum múrsteinum og búið til lítið
eldhús. Þar inni eru kex, kökur, vatn
og bollar ásamt ýmsu öðru smálegu.
Þarna er kominn smá vottur af því
mikla uppbyggingarstarfi sem er
framundan.
Ljósmynd/Kjartan Jónsson
Lítill minnisvarði um stúlku, sem lét lífið í flóðbylgjunni, hafði verið gerður á ströndinni í Nagipattanam. Foreldrar stúlkunnar höfðu sett sarí, derhúfu og nokkra persónulega muni ofan á múrsteina og grjót.
Flóð-
bylgjan
Heilir og brotnir bátar mara í hálfu kafi í höfninni í borginni Nagipattanam á Indlandi.
Margir eiga bágt eftir flóðin. Maðurinn á miðri mynd missti eina son sinn.
Höfundur er formaður félagsins Vinir
Indlands, starfar sem þýðandi og
stundar nám í HÍ.
Þótt athygli fjölmiðla hafi
beinst frá svæðunum sem
urðu fyrir flóðbylgjunni í
kjölfar jarðskjálftans í Ind-
landshafi bíður þar mikið
uppbyggingarstarf. Kjartan
Jónsson var á Indlandi og
kynntist aðstæðum í
strandhéraðinu Nagipatt-
anam eftir flóðin.