Tíminn - 26.11.1970, Blaðsíða 7

FMMTUÐAGUR 26. nóvember 1970
TIMINN
Jafnrétti kynjanna verður
hvað mest, þegar kona og karl
era kornin með 45 kaliberbyssu
í hendurnar. Þetta hefur komið
einna greinilegast fram hjá'
Tupamaros — byltingarmönn-
unum í Uruguay í Suður-Ame-
rfflca. Þegar Tupatnaros rændi
þjóðbankann í Montevideo fyr
ir nokkru, og hafði á brott með
sér sikartgripi og peninga,
samtals að verðmæti um 500
milljónir króna, var helmingur
ræningjanna konur.
Engin bylting án kvenna
Konur hafa átt fjölmarga
fulltrúa í öllum aðgerðum
Tupamaros til þessa. En eitt
af því, sem hreyfingin tók sér
fyrir hendur, var að ráðast inn
í kvennafangelsi, og losa úr
prísuud allar þær konur, sem
þar sátu inni. Þetta var gert
undir því yfirskini, að „enga
byltingu væri hægt að gera án
þátttöku kvenna"!
Tupamarcs dregur nafn sitt
af lönguliðnum Inka-höfðingja,
en að öðru leyti heyrir hreyf-
ingin nútímanum til í eimi og
öllu. Ohe Guevara hef-
ur verið eins konar tákn bylting
arsinnaðra manna um allan
heim, en náði ekki að sjá mik-
inn árangur í Bolivíu, en Tupa
maros hefur tekizt að fram-
kvæma æðimargt, og hreyfing
in hefur aðaílega látið til sín
taka í bæjum og borgum.
f gini liónsins
Segja má, að Tupamaros
hafi náð hvað lengst á þessu
sviði frá því Che Guevara var
og hét í Suður-Ameríku. And-
stætt Che er aðaláhrifasvæði
Tupamaros ekki í sveitunum
eða uppi í fjöllum, heldur í
stórborganum, eiginlega í gini
sjálfs Ijónsins. Óvinurinn er
ríkisstjórnin og yfirstéttirnar,
lögreglan og herinci, auk er-
lendra hagsmunaaðila, sem að-
setur hafa í landinu, og ætla
sér að hafa áhrif og safna
auði í Uruguay. f eitt skipti
hefur Tupamaros meira að
segja ruðzt inn í aðalstöðvar
lögreglunnar.
Hreyfing hinna ónefndu
Svörtu pardursdýrin koma
fram undir eigin nafni og fyr-
ir allra augum, þar sem það er
sko'ðun þeirra að fólkið þurfi
á því að halda að eiga hetjur
til þess að líta upp til og líkj-
ast. Þeir eiga sér líka eins kon-
ar miðstjórn. Þessu er ólíkt
farið hjá Tupamaros. Hópar
„nafnlausra" manna vinna sam
an, og hver hópur er sjálfstæð
ur og óháður öðrum hópum
innan hreyfingarinnar, sem í
heildinni vinnur „neðanjarð-
ar“.
„Þagmælska og varkárni er
skemmdarverkamönnum borg-
anna hið sama og leynileg und
ankomuleið er fyrir skemmdar-
verkamenn, sem aðallega vinna
úti á landshyggðinni, segir einn
fulltrúa Tupamaros í viðtali
við Kúbu-blaðið „Gramma“.
Kerfið tryggir, að sé inn
hópurinn handtekinn, getur
tollmaönaaaa. í þa® si»n 'ec@cst
þeim að ná í peninga, sem þeim
fannst hafa verið af þeicn. bafð
ir í fyrra sfciptið.
Gera stfórniira hiægriega
Bankarán þessarar frelsis-
hreyfingar, og sömuleiðis
vopnarán hennar, hafa gert
henni kleift að halda barátt-
unni áfram. En um leið hefur
eitt aðalhlutverk hennar verið
að gera ríkisstjórnina hlægi-
lega.
Það mun til dæmis varða
heldur erfitt viðureignar að
koma skartgripuaum, sem stol
ið var úr bankanum í Monte-
video, í peninga, en bankarán-
ið hefur þó orðið til þess að
ríkisstjómin hefur sett ofan
í augum almennings. Hér var
nefnilega mti heimsmet í skart
gripa- og peningaráni að ræða,
og af því leiddi, að blöð um
allan heim síkýrðu ítarlega frá
atburðimim.
Tupamaros steítrr aldrei pen
ingum, sem ætlaðir erw til
launagreiðslaa. Hi'eyfínspsn
hefur oft verið nefnd Hrói hött
ur nútímans.
Félagslegt óréttlæfá er
hvergi meira og greinilegra en
í Uruguay, og þar af leiðandi
hefur hreyfingin ekki orðíð
fyrir mikilli mótspyrnu meðal
almennings, heldur oft á tið-
um stuðningi. Þetta mun gin-
mitt vera ein orsök velgeagni
hennar.
Aftökur
Þótt rnargir Tupamaros-
menn hafi nú verið teknir fast
ir, er staðreyndin sú, að þeim
fjölgar stöðugt, og aðgerðix
þeirra verða umfangsmeiri.
Veldur það stjörn landsins
óþægindum. Liggur við, að hér
fari eins og í sögunni um drek-
ana, sem fékk sjö höfuð fyrir
hvert eitt, sem af honum var
höggvið.
í ágúst s.l. drápu Tupamaros-
menn bandarískan CIA-mann,
sem hafði veriö pyntingarmeist
ari. og ráðgjafi Uruguay-lög-
reglunnar, en var í landinu und
ir því yfirskini, að vera opin-
ber erindreki. Mitrioae, eins
og hann hét, átti að fá írelsi
sitt aftur gega því, að fjölmörg
um þjóðernissinnum vrði
sleppt úr haldi, en stjórnin lét
ekkert í sér heyra, en Tupa-
maros lét ekki sitja við orðín
tóm, og maðurinn var drep-
inn.
Urbano segir, að stjórnin
hafi eiafaldlega valið þá leið-
ina, að fórna honum, og fcún
hafi átt viðræður við Tuipa-
maros, eada þótt hið opinbera
hafí staðhæft, aö það yrði það
síðasta, sem gert yrði.
Þegar tilkynnt var, að Mitri-
one hafði verið dropinn, gerði
stjórnin mikið veður út.af því,
og ákvað, að þjóðarsorg yrði
þann dag. Að margra áliti hafði
Tupamaros gengið of langt, og
nú hefði hreyfingia skaðað það
góða álit, sem hún nýtur \iða.
Síðan þetta var hafa menn not
að þessa aðferð til þess að
koma skoðunum sínum á fram-
færi hjá fjölmiðlum.
En Urbano heldur því fram,
að dagblöðin hafi ekki sagt frá
Gallup-könnun, sem fram-
kvæmd var, að leiddi í Ijós, að
skilningur manaa á drápi
mannsins var meiri, en stjóra-
in vildi vera láta.
Aðvörun til yfirvaldanna
Urbano heldur áfram: — Það
er ekki svo að skilja, að allar
Framhald á bls. 14.
rói höttur
í Uruguay
Dan A. Mitrione, CIA.maSurinn,
sem Topamaros-menn tóku af
1«.
Tupamaros framdi stærsta banka- og skart-
griparánf sem sögur fara af, og er bezt heppn-
aða byitingarsveit síðan Che Guevara leið
leyndri töluverðri peningaupp-
hæð,
Hins vegar fann Tupamaros
skjöl, sem sýndu, a'ð ýmislegt
fór fram innan veggja bank-
ans, sem ekki þoldi dagsins
ljós. Tollgæziunni var fali'ð að
kanna starfsemina, og á meðan
rannsókn þessi fór fram komu
Tupamaros-menn aftur í banK-
ann, og í þetta skipti voru þeir
klæddir einkennísbúningum
Hér standa nokkrir Tupamaros-menn, sem teknir hafa verið liöndum, en þótt nokkrir séu teknir fastir,
virðist hreyfingin eflast fremur en hitt.
það á engan hátt skaðað starf-
semi hinna hópanna innan
hreyfingarinnar. Enginn veit
meira ea þörf krefur, og segir
þar af leiðandi heldur ekki frá
meiru, en til er ætlazt af hon-
um. Það veit heldur enginn
um fleiri heimilisföng en bau,
sem hann nauðsynlega þarf að
vita um til þess að geta gert
það, sem honum er ætlað. Fé-
lagar, sem starfa saman í hópi,
þehkja ekki einu sinai réltu
nöfn hvers annars.
Létust vera lögregla
Þjóðernissinninn, sem viðtal
ið er við, gengur þar undir
nafninu Urbano. Ha.nn segir frá
því, hvernig fraask-ítalski bank
inn í Montevideo var rændur
fyrr á þessu ári.
Tumparos-félagarnir létust
vera lögreglan, og létu loka
sig inni í bankanum, er hon-
um var lokað um kvöldið. Þeg-
ar þeir voru komnir in.n, sögðu
þeir starfsfólkinu, hverjir þeir
væru og hvers vegna þeir væru
kornnir. Nú kom hins vegar i
Ijós, að baakahólfin voru læst,
og þrír bankastarfsmenn, sem
lyklavöldin höfðu, voru fjar-
verandi. Tupamaros sendi skila
boð til mannanna, um að aðal-
bankastjórinn hefði framið
sjálfsmorð og þr&menningarnir
skyldu flýta sér til bankans.
Þanaig komust þeir yfir pen-
ingana í bankahólfunucn. Starís
fólkinu tókst þó, að halda