Tíminn - 07.02.1971, Blaðsíða 7

SUNNUBAGUR 7. febrúar 1971
Úfgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Fraiíikvæ-mdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Jón Helgason, Indriði G. Þorsteinsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Rit
stjómarskrifstofur í Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrif-
stofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusimi 12323. Auglýsmgasimi:
19523. Aðrar skrifstofur simi 18300. Askriftargjald kr. 195,00
á mánuði innaolands. í lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
Undirbúningur að
landnámshátíð
Eftir þrjú ár verðux efnt til landnámshátíðar á íslandi
sem vegna ýmissa aðstæðna, er frábrugðnar eru þeim
er ríktu við fyrri stórhátíðahöld þjóðarinnax, verður
sjálfsagt hin veglegasta sem hér hefur verið haldin.
Ræður þar m.a. miklu ýmis ytri búnaður, sem ekki var
fyrir hendi áður í sama mæli og nú. Svo er um allar
samgöngur við útlönd og innanlands, einkum ef svo vel
tekst til að hægt verði að ljúka hringvegi um landið
fyrir sjálf hátíðahöldin.
Það er nú óðum að skýrast hvemig landsmenn hyggj-
ast minanst landnámsins, og hefur Þjóðhátíðamefnd og
Alþingi þegar sagt álit sitt um þjóðbókhlöðu, en bygg-
ing hennar verður helzta viðfangsefnið. Um önnur atriðí
gildir það, sem formaður nefndarinnar, Matthías Jó-
hannessen, hefur sagt í viðtali, að þau hafa verið til um-
ræðu og í athugun, en í fyrstíi fóra störf neíndarinmar
að nokkra í úrvinnslu á þeim hugmyndum sem uppi
voru um framkvæmdir vegna hátíðarhmar. Vegna þeirr-
ar úrvinnslu liggur nú ljósar fyrir að hverju ber að ein-
beita sér þau ár sem eru til stefuu áður en hátíðarárið
gengur í garðL
Þjóðhátíðamefnd hefur haft samband við sýslu- „Qg
bæjaryfírvöld víðsvegar um landið, og ýmis félagasam-
tök og leitað samvinnu við þau. Svör við þessari málaleit-
an nefndarinnar hafa verið að berast undanfarið. Sýnilegt
er að undirbúningur hátíðahaldanna úti um landsbyggð-
ina mun að nokkru leyti beinast að upprifjun á minnum
frá landnámi og söguöld, enda er hver byggð rík af slík-
um minnum. Um þessa upprifjun fer að sjálfsögöu eftir
efnum og ástæðum, en hún ætti að geta orðið skemmtt-
legur og virðingarverður þáttur í hátíðahöldunum. Það
er nú svo að flest af því sem við eigum til slíkrar upp-
rifjunar er geymt í jörð og í bókum. Með þjóðbókhlöðu
er vel séð fyrir hinum bóklega þættí sögu vorrar. Og
vafalaust mimu íslenzkir bókagerðarmexm og útgefendr
ur koma að auki með sitt framlag til þeirrar hliðar
málsins. Um þann þátt þess sem í jörðu er geymdur
verður erfiðara að fást, en tíminn mun leiða í Ijós hvex
ráð verða þar til úrbóta.
Hrundið hefur verið af stað samkeppni um hátíðar-
ljóð og tónverk til flutnings á hátíðinni. Einnig hefur
verið efnt til keppni um þjóðhátíðarmerki og veggskildi.
Samanlögð verðlaun nema nær hálfri milljón króna. Þá
er í undirbúningi útgáfa myndarlegrar íslandssögu, en
sambærilegt ritverk við það sem hér er á ferðinni hefur
ekki verið til. Undirbúningur að mörgu öðru er þegar
hafinn og munu þau mál skýrast á næstu dögum. Svo er
um gerð sögualdarbæjar, en það eitt út af fyrir sig yrði
mikilfengleg framkvæmd, sem hæfir vel þjóð er horfir
stolt til upphafs síns og þeirrar tíðar er hér sátu höfð-
ingjar jafngildir að háttum og menningu því bezta er
þá var uppi. Ekkert sýnir þetta betur en einmitt þau
húsakynni, sem þeir reistu sér í nýju landi, og hafa til
þessa aðeins verið einskonar goðsögn á bók.
Gott er að hugsa til slíkra stórvirkja, sem þjóðbók-
hlöðu og sögualdarbæjar, er framsækin þjóð reisir
væntanlega sjálfri sér til ágætis. Þó er mest um vert,
að til þessarar hátíðar gangi menn sameinaðir, og af
þeim samhug, sem öllum erfiðleikum ýtir úr vegi og
landnámshátíð hæfir. — IGÞ
TÍMINN
ELLIOT ROOSEVELT:
Verður bylting í Bandaríkjunum
á kjörtímabilinu 1972-76?
Hvar eru leiðtogarnir, sem geta bjargað heiminum?
Nlxon virðlst áhyggjuminm en Elliot.
Hðfundnr þessarar grein-
ar, Elliot Roosevelt, er son-
nr Franklins D. Roosevelt,
Bandaríkjaforseta. Hann hef
nr jafnan látiS félagsmál og
stjóramál til sín taka og átti
sæti í fulltrúadeild Banda-
ríkjaþings um skeið. Grein
þessi birtist fyrir skömmu
í New York Times:
NTÐURSTÖÐUR þær, sem
ég hef komizt að undangengna
mánuði, valda mér nokkrum
áhyggjum.
Ég bef komizt að raun um,
aö ýmsar skoðanir, sem ég hef
aðhyllzt alla ævi og tali® rétt-
um rökum studdar og sannar,
eru bleikking ein.
Ég var lengst af sammála
Agnew varaforseta í því, að
„stúdentar og æsikumenn yfir-
leitt eigi að snúa sér í alvöru
að bókunum sínum og .ata
kjörna leiðtoga um það verik
að annast ríMsstjórnina“.
ÉG var þeirrar skoðunar, að
kommúnistar og „hinn frjálsi
heimur“ ættu í afar ákafri og
umfangsmikilli baráttu um úr-
slitavöld í stefnuþróim mann-
lífsins yfirleitt.
Ég trúði því einnig, að
kommúnistar hefðu gert um
það samsæri viö máttarvöld
undirheiima eða „Mafíuna", að
lama siðferðisþrótt æskunnar í
„hinum frjálsa heimi“ með
dreifingu eiturlyfja og úit-
breiðslu á notkun þeirra.
Ég var sannfærður um, að
breytt mat æskunnar í siðferð-
isefnum hJyti að stafa af þeim
áhrifum, sem kommúnistum
befði tekizt að lauma inn, ein-
mitt í þeim tilgangi að brjóta
niður virðingu á lögum og
rétti.
NÚ ex ég kxwninn að þeirri
niðurstöðu, að' ég hafi haft á
röngu að standa, og þykir mér
það þó mjög miður. Leiðtogar
okkar hafa um mjög langt
skeið farið alrangt að. Samfélag
okkar hefur aðhyllzt og fylgt
fram stefnu, sem hJýtur að
leiða til sjálfseyðingar.
Ég ætla að reyna að útskýra
þetta, enda hef ég þaullesið
yfirlýsingar leiðtoganna og
þrautkannað heimspeki þá,
sem þeir fylgja.
Gnmdvallarþróunin á yfir-
standandi öld hefur leitt til
þess, að heimurinn. sem við nú
iifum í, er orðinn að litium
‘hrbig, bar sem sérhver jarðar-
búi lifir og hrærist svo að
segja í húsagarði nágranna
síns. Hinir „miður megandi"
krefjast aðstöðu og lífsihátta
hinna, sem eru „vel megandi",
en þeir þrá aftur á móti og
streitast viö að halda því, sem
þeir hafa.
Heimstyrjaldirnar, bæði
hin fyrri og síðari, voru ekk-
ert annað en átök stórveld-
anna um yfirráð efnahagsmál-
anna hjá meginhluta jarðar-
búa.
VÍSINDIN hafa gert mörg
kraftaverk £ svonefndum fram
förum á þessari öld. Kjarn-
orkuvígbúnaðurinn hefur bor-
izt til allmargra þjóða og
„sverð Demoklesar“ hangir yf-
ir höfði alls mannkynsins.
Valdafýkinn einstaklingur get-
ur eytt öllu l£fi á jöro'inni með
því að þrýsta á einn einasta
hnapp.
fbúum jarðar fjölgar örar
en nokkurt hóf er á.
Visindin hafa ýtt af sitað
feikilega umfangsmikilli starf-
semi £ iðnaði og landbúnaði £
þem tilgangi að uppfylla þarf-
ir sifjölgandi jarðarbúa. Af
þessu stafar lífinu á jöröinni
nýr voði. Lögmál náttúrunnar
sjálfrar eru að ganga úr sfcorð-
um. Mengun lofts, láðs og lag-
ar magnast og við liggur að
fnamfarir vísandiamina koená að
engu haldi. Sú ógnun vofir
yfir öllu mannkyni, a& það
fcafni £ eigin úrgangi.
ÞAEF nokkum að undra,
þegar svona er £ pottinn búið,
þó að einstaklingarnir, sem
fæðst hafa eftir 1945, séu sann
færðir um, að leiðtogar jarðar-
búa séu skeikulir? Þessir leió-
togar hafa einmitt séð ung-
menoiunium fyrir það mikilli
menntun, að þeim veitist auð-
vett að sjá, hvað framundan
er.
Þeir hafa fyrir augunum bar
áttuna milli hvítra manna og
svartra í Arfíku. Þeir.horfa
einnig á baráttu Gyðinga og
Araba í löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafsins. Þeir fylgjast
ennfremur me& baráttu
kommúnista og andstæðinga
þeirra í Asíu, Evrópu og Mið-
og Suður-Ameríku. Hér heima
£ Bandar£kjunum hafa þeir bar
áttuna milli hvitra og svartra
fyrir augum. Þegar á heims-
hluta kommúnista er litið ber
mest á baráttunni milli Kín-
verja og Sovétmanna.
Hvergi bólar á forustu sem
heimti að mannkynið beri á-
byrgð á gerðum sínum.
ENGAN þarf því að undra,
þó að æska Bandarfkjanna,
æska Sovétríkjanna og enda
æska alls heimsins taki sér i
munn eftirfarandi orð:
„Þið leiðtogar heimsins er-
uð allir óalandi, einnig ofckar
eigin leiðtogar. Þið keppið all-
ir i sameningu að eyðingu
mannkynsins. Látum okkiu:
því lifa og gleó'jast í dag, því
að á morgun deyjum við“.
Aukin nobkun eiturlyfja er
ekkert annað en flótti frá veru
leikanum. Vaxandi siðferðis-
bylting er ekkert annað en
ögrun við hið óumflýjanlega.
Aukin sviðsetrdng og boóún
ástailífs og sjómleikja og boðua
„Hársins" er ekkert annað en
örvæntingarhróp til eldri kyn-
slóðarinnar og eldheit áskorun
um að viðurkenna, að sjálfs-
ánægja okkar sé í þann veg-
inn að hefja líkhringingu yfir
afkomendunum.
Sprengjutilræðin virðast
heimskuleg í sjálfu sér. en bau
eru ekkert anná& en brjózka
og uppreisn gegn lögum og
reglu þess heims, sem er að
éta sitt eigið ungviði, eins og
mannæturnar, sem átu sam-
borgara sína í árdaga.
Hvar eru nýir leiðtogar
heimsbyggðarinnar, sem likleg
ir séu til að vinna að björg
un mannkynsins, en láta sér
ekki nægja að stjórna þeim
fáu, sem lifa af eyðilegging-
una?
Árió 1972 verður meirilhluti
kjósenda 27 ára eða yngri.
Takist hvorugur aðalflokka okk-
ar Bandaríkjamanna í fullri al
vöru á við meginvanda heims-
forustunnai; spái ép. að raun-
veruleg bylting verði í landi
okkar á kjörtímabili þess for-
seta, sem kjörinn verður árið
1972.