Tíminn - 29.09.1971, Blaðsíða 7

MU) VIKU BA6CR 28. septcmber 1971
TÍMINN
7
15 ARA „UTLEGГ MINDSZENTYS
í BANDARÍSKA SENDfRÁÐINU LOKIÐ
- kardinálinn kom í dag frá Búdapest til Rómar
MTB-R&n, þriðfodag.
Bhyerád karcRnálinn Jozsef Mindszenty, sem veriS hefor í útlegð í bandaríska sendí-
ráSSno í Búctepest í 15 ár, fór í dag til Rómar, að beiðni Vatikansins. Hin opinbera ung-
versfaa frétlastofa segir, aS hann hafi farið alfarinn. Mindszenty var dæmdor í lífstíðar-
fanyf^ árið T948, en í oppreisninni 1956 var hann látinn laus og leitaði þá hæiis í sendi
ráðiuB og hefur neitað að yfirgefa það, þar til nú.
SfHidszeoty fæcWist 29. marz
1892 og er því 79 áxa gamall.
Faðir bans var bæjarstjóri í ung-
verska bænum Czehhnindszent,
og hét James Pehn. í sSðari heims-
styrjöldinni tókn margir Ungverj
ar af þýzkum ættum upp þýzk
nöfn í öryggisskyni, en þá breytti
Mindszenty sínu þýzka nafni í ung
verskt og kallaði sig eftir bæn-
inn. sem hann fæddist í. Hann
'úgðist til biskups árið 1944 —
■iðcins viku etfir að Þjóðverjar
''ortóku Ungverjaland. Eitt af þvi
fyrsta sem hann gerði var að for-
dæma. „heiðingjahátt“ nazista og
þau lög, sem gerðu Gyðinga rétt-
indalausa. Sagt er, að hann hafi
falið marga Gyðinga fyrir nazist-
unum.
Þegar Rússar náílguðust ung-
veiskrt Jandamærin, sendi Mindsz
enty, ásamt ö'ðrum ungverskum
biskupum, beiðni til Francis
Szalaski, um að gera Ungverja-
land ekki að vígvelli. Þetta varð
til þess, að hann var handtekinn,
ásamt 27 öðrum. Hann óskaði þess
að fá að vera í fullum biskups-
skrúða, þegar hann yrði færður
burtu. Þegar hann var leiddur
gangandi eftir götunum, féll fólk
á kné til að fá blessun hans.
Innrás Sovétmanna 1945 varð
til þess, að Mindszenty var látinn
laus og skömmu seinna gerði páfi
hann að æðsta manni ungversku
kirkjunnar, kardínála og erki-
biskup af Esztergom. Hann lenti
í útistöðum við kommúnistaleið-
togann Rakosis. Þegar allir einka
skólar, lika hinir kaþólsku, voru
þjóðnýttir 1948. Jét Mipdszenty
hringja öllum kirkjuklukkum í
rf*'f’■ ililitiillijo i.
landinu og að lokum var hann
handtekinn á heimili sínu.
Mindszenty kardináli var dæmd-
ur í ævilangt fangelsi eftir að
hafa verið sekur fundinn
um landráð. Mindszenty
hefði getað farið frá Ung-
verjalandi, hefði hann óskað þess,
en hann kaus að eyða æfi sinni
í Ungverjalandi. Um réttarhöld-
in er annars það að segja. að
þau voru hreinasti leikaraskap-
ur. Mindszenty játaði á sig land-
ráð og gjaldeyrissvik, en síðar
lýsti hann því yfir, að játningin
væri afleiðing þess, að hann hefði
verið píndur 29 sinnum áður. —
Stanzlaust var hann afklæddur og
barinn með svipu, honum var
haldið vakandi sólarhringum sam-
an og hann yar neyddur til að
vera viðstaddur kynlífssvallveizl-
wr. í júní 1955 var hann náðaður
eftir beiðni biskupa landsins,
vegna hins háa aldurs síns og
bilaðrar heilsu.
Eftir að hann var látinn laus,
bjó hann í afskekktu húsi úti í
sveit, undir stöðugu eftirliti. Hann
var frelsaður úr prísundinni í upp
reisninni 1956 og farið var með
hann sigurgöngu til Búdapest. En
þegar sovézkar hersveitir komu
til að bæla uppreisnina niður, leit
aði Mindszenty skjóls í bandaríska
sendiráðinu í borginni.
Síðan hafa mörgum sinnum far
ið fram leynilegar samningavið-
ræður milli ungversku stjórnarinn
ar og Vatikansins í Róm um
Mindszenty. Erkibiskupinn í Vín,
Franz Koenig hefur nokkrum
sinnum heimsótt Mindszenty og er
m.a. sagður hafa flutt honum per
sónuleg skilaboð frá páfa, þar sem
páfi bauð honum að koma til
Rómar, en Mindszenty hefur setið
sem fastast í sendiráðinu, þar til
í dag, er hann fór allt í einu
til Rómar.
I bréfi til Páls páía nýlega,
sagði Mindszenty, að það, að yfir-
gefa Ungverjaland, þar sem hann
Mindszenty kardináli
óskaði að eyða síðustu ámm ævi
sinnar, yrði þyngsti kross, sem
á hann yrði lagður. Hann kom
með flugvél frá Vin, eftir að hafa
ekið jrá Búdapest í bifreið.
Ekki er vitað um efni þeirra
samninga, sem Vatikanið og ung-
verska stjórnin gerðu um Mind-
szenty. Bandaríska sendiráðið vill
engar upplýsingar gefa, en Vati-
kanið segir, að páfinn hafi haft
áhyggjur af heilsu kardinálans
og að hann þarfnaðist læknismeð-
ferðar, sem hann hefði elcki getað
fengið í Búdapest.
Samkomulag um drög að
banni við sýklahernaði
NTB—Genf, þriðjudag.
Afvopnunarráðstefnan í Genf, þar sem alls 25 þjóðir bera saman
bækur sínar, kom sér í dag saman um drög að samkomulagi um
bann við sýklahernaði. Sáttmáladrög þessi eru árangur af þriggja
ára umræðum.
Þau 12 hlutlausu lönd, sem
þátt taka í ráðstefnunni, eru þó
ekki alls kostar ánægð, þar sem
ekki hafi náðst samkomulag um
að nota þá peninga, sem fram
til þessa hafa farið til sýkla-
vopna, til þróunarhjálpar. Áreið
anlegar heimildir segja, að það
hafi verið Sovétrikin, sem komu
í veg fyrir, að þetta ákvæði væri
sett í samkomulagsdrögin.
Drögin verða nú send alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Bandaríkin og Sovétríkin,
sem stjórnað hafa umræðum
til skiptis á afvopnunarráðstefn-
unni,- svo og Bretland, létu í
ljósi von um, að drögin yrðu
samþykkt hið bráðasta. Bret-
land lagði fram hið fyrsta af
alls fjórum drögum, um bann
við sýklahernaði, í júlí 1968.
Hinn endanlegi sáttmáli, gerir
þeim löndum, sem undirrita
hann, skylt að stöðva skilyrðis-
laust alla íramleiðslu á sýkla-
vopnum, svo og hlutum, sem
notaðir eru í sambandi við þau.
Þá munu allar birgðir sýkla-
vopna annað hvort vera eyði-
lagðar, eða notaðar í friðsam-
legum tilgangi.
AMAL/A FLEMING FÉKK
16 MÁNAÐA FANGELSI
NTB—Aþenu, þriðjudag.
Herdóinslóll í Aþenu dæmdi í dag laföi Amalíu Fleming, ekkju
Alexanders Fleming, þess sem fann upp penicillinið, í 16 mánaða
Tangelsi fyri>- þátttöku í samsæri um að hjálpa pólitízkuni fanga
að flýja. Lafði Fleming er 62 ára.
Samtímis var hinn þrítugi
lögfræ'ðingur Constantine Andr-
outsopoulus dæmdur í 15 mán-
aða fangelsi fyrir sömu sök.
Lafði Fleming hcfur bæði
grískan og brezkan rikisbórg-
ararétt. Hún var handtekin 31.
ágúsl sl. 'ásamt tveim mönnum
og einni konu. Þau f.iögur, á-
samt fyrrverandi fangaverð-
inum Konstantín Bekakos voru
ákær'ð fyrir að hafa lagt á rá'ð-
in um að hjálpa fanganuni
Alcxandros Panagoulis til að
flýja úr fangelsi. Hann cr dæmd
ur til dauða fyrir að hafa reynt
að myrða Papadoupoulus, for-
sætisráðhcrra í ágúst D’68.
Dauðadómnum hefur ekki
verið fullnægt vegna áhrifa frá
ýmsum þjóðum á grísku herfor-
ingjastjórnina og Panagoulis
situr í herfangelsi í nágrenni
Aþenu.
Fréttaskýrendur í AÞenu eru
þeirrar skoðunar ,að lafði
Fleming verði vísað úr landi í
Grikklandi eftir fáa daga, ásamt
tveim öðrum, sem dæmdir voru
fyrir sömu sök, og eru banda-
rískir ríkisborgarar. Bekakos
var dæmdur i 13 mánaða fang-
elsi.