Fréttablaðið - 02.05.2005, Síða 14

14 2. maí 2005 MÁNUDAGUR
Auðhringir, Íbúðalánasjóður
og félagsleg undirboð
Alþjóðlegur frídagur
verkalýðsins var haldinn
hátíðlegur í gær í blíð-
skaparveðri. Helstu mál
dagsins voru vald auð-
hringa, sterkur Íbúða-
lánasjóður og átakið Einn
réttur – ekkert svindl!
gegn félagslegum undir-
boðum á vinnumarkaði.
1. MAÍ Dagurinn í miðbænum hófst
með hinni árlegu 1. maí göngu
klukkan hálf tvö þar sem jafnt
ungir sem aldnir gengu frá Skóla-
vörðuholti niður á Ingólfstorg
með spjöld og fána á lofti til að
krefjast betra kaups og kjara..
Stéttarfélög hafa sjaldan eða
aldrei haft mikilvægara hlutverki
að gegna, eins og kom fram í 1.
maí ávarpi fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík. „Vax-
andi áhrif auðhringa og stórfyrir-
tækja, sem styðjast við markaðs-
sinnaða stjórnmálamenn, sækja
að réttindum og kjörum launa-
fólks um allan heim,“ segir í
ávarpinu og vill fulltrúaráðið
koma reglu á kjör og aðstæður er-
lends vinnuafls hér á landi.
„Stöndum vörð um Íbúðalána-
sjóð“ sagði jafnframt í ávarpinu,
þar sem fulltrúaráðið gagnrýndi
harða atlögu bankanna að sjóðn-
um. „Íbúðalánasjóður er í raun
eina tryggingin fyrir því að vextir
af íbúðalánum hækki ekki, því
hann tryggir samkeppni á þessum
markaði,“ en annað sem brann á
vörum ráðsins var starfsöryggi
eldra fólks, fjölmiðlar, réttur
langveikra barna og ástandið í
Írak og Palestínu.
Í kjölfar ávarpsins var kynnt
átakið Einn réttur – ekkert svindl!
á vegum Alþýðusambands Íslands
og aðildarsamtaka þess. Með
átakinu er barist gegn félagsleg-
um undirboðum á vinnumarkaði
og ólöglegri atvinnustarfsemi
með erlendu vinnuafli í skjóli
brota á lögum og kjarasamning-
um, en átakið hefst formlega í
dag.
Þó Femínistafélagið sé ekki
stéttarfélag sem slíkt hafa
femínistar tekið virkan þátt í
skipulagningu hátíðarhalda 1. maí
frá stofnun félagsins. Á því varð
engin breyting í gær en 35 ár voru
síðan Rauðsokkurnar gengu niður
Laugaveginn með borða sem á var
letrað: „Manneskja ekki mark-
aðsvara“. Í gær voru þessi ein-
kunnarorð endurvakin og
femínistar fjölmenntu í kröfu-
gönguna með bleik spjöld í stað-
inn fyrir hinn hefðbundna rauða
lit sem flaggað hefur verið á 1.
maí til að tákna blóð sem píslar-
vottar verkalýðsins úthelltu fyrir
réttindi verkamanna.
Þegar niður á Ingólfstorg var
komið hófst útifundur verkalýðs-
ins. Ávarp fluttu Þórunn Svein-
björnsdóttir, fyrsti varaformaður
Eflingar, Ögmundur Jónasson,
formaður BSRB, og Hulda Katrín
Stefánsdóttir, formaður Iðnnema-
sambands Íslands.
Ögmundur líkti auðmönnum
landsins við Bogensen, kaupmann
frá Óseyri í Axlarfirði úr hug-
myndasmiðju Halldórs Laxness
heitins, sem öllum og öllu réði í
sinni sveit í krafti auðs og einok-
unarvalda. „Þeir líkna og lækna,
hinir miklu velgjörðarmenn sam-
félagsins, alls staðar koma þeir
fram sem veitendur. En þeim sem
verðmætin skópu, almenningi,
launafólki, er ætlað að sitja
áhrifalausum á áhorfendabekkj-
um að klappa kapítalismanum lof
í lófa,“ sagði Ögmundur í ræðu
sinni. Hann endaði ávarpið á því
að hvetja verkalýðinn til að snúa
vörn í sókn.
lilja@frettabladid.is
Alþjóðlegu stórfyrirtækin Alcoa-Fjarðaál
og Bechtel eru komin til að sinna fram-
kvæmdum og rekstri álvers á Austur-
landi. Allt öðruvísi er staðið að aðbún-
aði starfsmanna og innkomu fyrirtækj-
anna í samfélagið á Reyðarfirði en á
Kárahnjúkum þar sem alþjóðlega stór-
fyrirtækið Impregilo starfar.
Hver er munurinn?
Impregilo kom hingað til lands með
skömmum fyrirvara og hafði lítinn tíma
til undirbúnings. Íslendingar voru sjálfir
illa undirbúnir og vissu ekki á hverju
þeir áttu von. Impregilo kom með nýja
stefnu og strauma, vildi nota alþjóð-
legar starfsmannaleigur og nýta sér
þjónustusamninga. Alcoa-Fjarðaál og
Bechtel vinna hlutina öðruvísi. Þeir
hafa nýtt sér tímann til að undirbúa
verkið, byggja álver frá grunni og virð-
ast vanda sig við verkið. Þeir vilja nýta
sér beint ráðningarsamband.
Leiða má líkum að því að Alcoa-Fjarða-
ál og Bechtel hafi líka lært af reynslu
Impregilo. Stjórnendur þessara fyrir-
tækja hafa vafalítið fylgst vel með fjöl-
miðlaumfjölluninni og forðast þau
mistök sem Impregilo hefur gert.
Hver er munurinn í
starfsmannastefnu og viðmóti þess-
ara fyrirtækja?
Starfsaðstaða hefur breyst til batnaðar
á Kárahnjúkum. Alcoa-Fjarðaál og
Bechtel hafa látið vinna skýrslur um
samfélagið og reyna að koma inn í
það með lagni og vinna í takt við það
samfélag sem fyrir er.
Starfsmannaaðstaða er öll til fyrir-
myndar á Reyðarfirði. Stjórnendur fyrir-
tækjanna setja stífar reglur, til dæmis
um öryggismál og öryggisbúnað, og
ganga eftir að það sé virt. Það er jú
starfsmönnum í hag. Húsakosturinn er
traustur og snyrtilegur og maturinn
virðist lofa góðu. Mikið er gert fyrir
starfsmennina. Ráðnir hafa verið
fræðslustjóri og afþreyingastjóri. Sá
síðarnefndi á að sjá til þess að eitt-
hvað sé gert til afþreyingar fyrir starfs-
menn.
Þessi fyrirtæki, Impregilo á Kárahnjúk-
um og Alcoa-Fjarðaál og Bechtel á
Reyðarfirði, eru eins og svart og hvítt
hvað varðar aðkomu að verkefninu og
innkomu í samfélagið sem fyrir er.
Eins og svart og hvítt
FBL-GREINING: IMPREGILO, ALCOA-FJARÐAÁL OG BECHTEL
PÚTÍN BRENNDUR Í MOSKVU Fylgis-
menn rússneska kommúnistaflokksins
brenna myndir af Vladimír Pútín Rúss-
landsforseta í fyrsta maí göngu í miðborg
Moskvu í gær.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
LI
„MANNESKJA EKKI MARKAÐSVARA“
Femínistar nútímans vöktu 35 ára gömul
einkunnarorð Rauðsokkanna.
MÚGUR OG MARGMENNI Jafnt ungir sem aldnir fjölmenntu í miðbæinn og börðust
fyrir betri kjörum.
VALDAMENN GAGNRÝNDIR Ungur
maður heldur á skilti með áletruninni
„Þegar sagan endurtekur sig“ og meðfylgj-
andi eru myndir af George W. Bush Banda-
ríkjaforseta með yfirvararskegg í anda
Hitlers, Davíð Oddsyni með hendur fyrir
augun og Halldóri Ásgrímssyni með hend-
ur fyrir eyrun.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/E
.Ó
L.