Tíminn - 10.07.1977, Blaðsíða 23

Sunnudagur 10. júli 1977

23
Helgarsagan
Tilgangur lífsins
Þaö er vist ekkert óþarfara til
en gamall karl, andvarpaöi Gott-
fried Lundström og strauk vina-
lega hundinum sínum, Barry.
En Barry sneri sér viö og dillaöi
rófunni til aö láta sem bezt i ljós
þá skoöun sina, aö Gottfried væri
siöur en svo óþarfur.
— Þú ert góöur vinur, Barry
sagöi Gottfried. — Agætis náungi
þó þú sért svo sem ekkert ung-
lamb heldur. En viö skulum vona
að þú endist eins lengi og ég.
Hvaö ætti ég aö gera án þin?
Löng tunga Barrys sleikti æöa-
bert handarbak Gottfrieds. Hvaö
gæti hann gert án húsbónda síns?
— Það er mánudagur I dag,
sagöi Gottfried. — Þá er að
minnsta kosti sunnudagurinn liö-
inn. Það er gott. Hvaö finnst þér
aö viö ættum aö gera núna? Erna
var alltaf vön aö þvo svolitiö á
mánudögum, einkum ef börnin
höföu verið heima. — Þaö skaöar
ekki aö gera eitthvað, sagði hún
jafnan. — Ég hef nógan tima til
þess.
Tima.já.Nú varErna horfin og
þá hafði hann svo mikinn tima, aö
hann vissi ekki hvernig hann átti
aö verja honum. A sunnudögum
ogmiðvikudögum haföihann ver-
iö vanur að heimsækja Ernu á
sjúkrahúsiö. Þaö var löng leiö og
satt aö segja haföi hann alltaf
kviöiö þvi aö fara meö strætis-
vagninum til bæjarins og skipta
yfir I annan vagn I mestu umferð-
inni i miöbænum. Hálfur dagur-
innfóri þetta. Ekki vegna þess að
þaö væri svo hættulegt, heldur af
þvi Barry lá heima og beiö. Hann
gat ekki tekiö Barry meö, og án
hundsins var hann undarlega
ósjálfbjarga.
Tilgangur feröarinnar hafði
heldurekkiveriö sérlega upp örv-
andi. Erna hans var eitthvað svo
fjarlæg, þó aö hjarta hennar slægi
ennþá. Hann sat þarna og hélt i
hönd hennar alla þá klukkustund,
sem heimsóknartiminn stóö, en
aldrei var hægt að sjá á henni aö
hún þekkti hann aftur, eöa tæki
eftir þvi að hann var þarna. En þó
fannst honum skylda sin að fara
svo lengi sem lif leyndist meö
henni.
En nú var hann sem sagt einn.
Ætla mætti að honum hefði gefizt
timi til að venjast einverunni alla
þá löngu mánuöi sem Erna haföi
verið veik. En þaö var ekki það
sama, hún haföi þá aö minnsta
kosti verið til. Hann gat séö hana
og snert hana þegar hann var hjá
henni, og þegar hann var kominn
heim aftur, lét hann sem hann
spyrðihana ráöa. Þaö heföi Erna
viljaö aö hann geröi.
Állt var ööruvisi, þegar hún var
farin. Þá var erfiðara að imynda
sér hvað hún hefði viljaö. Eina
hjálpin sem hann naut nú frá
henni, var að hann gat skipt
deginum eins og hún haföi alltaf
gert — deginum og vikunni.
Gottfried leit óánægöur I kring
um sig I ibúðinni. Það var gott að
Ema sá ekki heimili sitt lengur.
Hún sem hafði verið svo stolt af
þvi. Þannig verður það,
þegar maður hefur lagt hart að
sér til aö eignast eitthvaö.
Þaö var ekki mikiö eftir til að
vera stoltur yfir. Gottfried haföi
ákveðið aö láta börnin taka það
sem þau vildu. Hann þarfnaðist
ekki mikils lengur. Hann hafði
ákveðið þaö alveg sjáifir, án þess
að spyrja nokkurn ráöa, Ef tii vill
hugsað en þaö reyndist ekki sér-
lega skynsamlegt, þegar allt kom
til alls.
Maöur bar vist ekki réttar til-
finningar til þeirra hluta sem
maöur þurfti ekki aö vinna fyrir.
Þeir skiptu engu máli. Aö visu
komu börnin og þökkuöu fyrir.
En, en... fyrst höfðu þau rifizt um
aö eitt fengi meira en annað.
Stelpurnar höfðu nærri slegizt.
Drengirnirmóöguöustyfir þvi, að
hann vildi ekki gefa þeim neitt,
sem var verulega dýrt eða fint.
einsoghannværiekki þarna, eins
og hann væri lika dáinn. Einmitt
þannig, kannski yrði það ennþá
verra daginn þann.
Hann ásakaði sjálfan sig. Ein-
hvern veginn hlaut hann aö hafa
brugðizt börnunum, fyrst þau
gátu hagað sérsvona. Hann haföi
gert skyssu, en hvar?
Hann komst ekki aö neinni
niöurstööu.Einhversstaöar innra
meö sér heyröi hann rödd Ernu:
— Ef þú bara gætir hugsað svolit-
ið áöur en bú framkvæmir!
aö borða pylsur og kartöflu-
stöppu. Það er reyndar ekki
hættulegt, enstundum langar mig
svo mikiö I almennilega steik. Ég
þori ekki aö reyna það, en lyktin
er svo góö...sunnudagslykt.
Gottfriedsat langtimum saman
og horföi út. Ibúðin sneri út aö
garöinum svo ekki var mikiö ann-
aö að sjá en börn aö leik og fólk
sem kom og fór. Gottfried sá
aldrei sin eigin barnabörn. Ekki
siöan hann fór aö gruna aö þau
kæmu einungis i heimsókn til aö
—-Þiö hljótiöþóað vita, hvernig
er umhorfs á æskuheimili ykkar,
haföi Gottfried sagt. — Þiö tókuö
sjálf þátt i að slita hlutunum út.
Við stelpurnar haföi hann sagt:
— Að bið skuluð ekki skammast
ykkar fyrir að rifast um dauða
hluti! Ef þiö getiö ekki komiö
ykkur saman um svona einfaldan
hlut, skammast ég min fyrir upp-
eldiö á ykkur!
En þegar röðin kom aö skrininu
með þeim fáu skartgripum, sem
Erna hafði átt.sagöi hann hingað
og ekki lengra. Þó hann heföi
hugsað dálitið annað i fyrstu. Nei,
honum fannst hann að minnsta
kosti þurfa að hlifa Ernu við
þessu. Mjóa gullfestin sem hún
hafði haftum hálsinn við hátiöleg
tækifæri, hringurinn með litlu
steinunum og nælan meö fila-
beinsmyndinni skyldi fá að liggja
þarna I friði.
— Geturöu sagt okkur, hvaö þú
ætlar að gera við það? höfðu
dæturnar sagt, aldeilis sammála,
aldrei þessu vant. — A það bara
að liggia þarna i skvffunni, án
— Það var svei mér heppilegt
aö ekkert þeirra vildi þig, tautaði
hann og klappaði hundinum. —
Þaö er sannarlega blessun.
Þegar börnin höfðu loksins
fengið, þaö sem hann haföi aö
láta, var eins og þau heföu alveg
gleymthonum. Áður höföu þau þó
komiö og heimsótt hann stundum
á sunnudögum eöa litiö inn þegar
þau skruppu I bæinn. Nú var þaö á
enda. Ef til vill héldu þau að eitt-
hvert hinna systkininna heföi litiö
inn, svo slikt væri ekki nauðsyn-
legt. Einhver skýring hlaut aö
vera á þessu.
Einmanaleikinn var eins og
glerhjúpur utan um Gottfried.
Hann setti stundum myndina af
Ernu á gullbrúðkaupsdaginn fyr-
ir framan sig á borðið og talaði
við hana.
— Ég þarf ekki að kvarta, sagði
hann við Ernu, — Ég hef þó
Barry. Bara leiðinlegt, að hann
skuli ekki spila Ludó. Það var
notalegt hjá okkur á kvöldin, þeg-
ar viö sátum og spiluðum þú og
ég. Ég heyri ekki svo vel i útvarp-
fá peninga. Hann vildi ekki borga
fyrir aö sjá þau.
í ibúöinni sem myndaöi horn
við hans eigin, voru komnir nýir
leigjendur. Af litlu svölunum sin-
um gat hann séð beint inn i eld-
húsið til þeirra ef hann vildi.
Hann reyndi það ekki, en fyrir
kom að honum varð litiö þangað,
þvi annað var varla hægt. Hann
geymdi kartöflurnar sinar á
svölunum, nokkur kiló af eplum,
kassa undir tómar flöskur og sitt-
hvað fleira.
Fyrst göptu gluggarnir tómir i
hálfan mánuð. Svo kom ljós, kalt,
bert ljós gegnum gluggatjalda-
lausar rúöurnar Morgun einn var
svo komin þar ung stúlka. Hún
var föl og kinnfiskasogin og háriö
varljóst. Hann gat virt hana fyrir
sér i rólegheitum góða stund, þvi
hún sá hann ekki. Hún sá vist ekk-
ert, þvi stóð bara og starði fram
fyrir sig án þess að hreyfa sig eöa
depla augunum.
Hann gat ekki setið þarna og
koma þvi I verk að setja upp
gluggatjöld. Hann hélt að það
væri annars það fyrsta, sem ung
stúlka geröi i nýrri ibúð. Glugga-
tjöld og blómapottar i gluggun-
um.
Það eina sem sást i gluggunum
var föla andlitið. Hún stóö þarna
og staröi, augum sem ekkert sáu.
Hann skildi það svo sem þvl þaö
var fátt aö sjá. En ef hún bara
biði til vorsins, þá kæmu falleg
græn blöö á birkitrén tvö og
garðurinn lifnaöi viö. Eftir
mánuö sagöi Gottfried viö Barry:
— Ég er farinn aö halda aö hún
hafi jafn mikinn tima og ég. 1
hvertskipti sem ég lit út, stendur
hún þarna. Veslings manneskjan
hlýtur þó aö starfa eitthvað!
Eitt sinn fór hann út á svalirnar
eftir kartöflum og þá sá hann
hana sitja á eldhússtól meö
hendur i skauti, hreyfingarlausa,
rétt eins og hún væri steinrunnin.
— Nei, mér geðjast ekki aö
þessu, sagöi Gottfried. — Hún fer
heldur aldrei út. Henni veitti ekki
af þvi að fá svolitinn lit i vangana.
Helduröu aö hún sé einmana?
Kannski maöur ætti aö hringja á
hjá henni einhvern daginn og
spyrja hvort hún þarfnáöist ein-
hverrar aöstoðar, svona eins og
gamall karl getur veitt?
Enhannléttilhugsunina nægja.
Þaö er ekki vert aö vera uppá-
þrengjandi.
Það seinasta sem hann geröi á
kvöldin var aö hugsa um hana.
Hann imyndaði sér hvernig hún
lægi og horfði út i myrkriö, meö
augum, sem sáu ekkert. Hugsa
sér, þaö var vist hægt aö vera
óhamingjusamur, þótt allt lifiö
væri framundan.
Dag einn stóö hann samt utan
viö dyrnarhjá henni. Litlu spjaldi
var stungiö meöfram bréfrifunni:
Ingalill Hult, stóð á þvi, ekkert
annaö. Þótt framoröiö væri og
oröið dimmt, sást ekki ljósskima
meðfram huröinni.
Gottfried stóö og hélt i hálsband
Barrys, til aö koma i veg fyrir aö
hann beröi aö dyrum. Þaö var
greinilegt aö stúlkan vildi vera i
friöi.
Þá stakk Barry trýninu niöur
aöþröskuldinum og þefaöi. Næmt
nefið á honum fylgdi rifunni upp
að handfanginu og niöur aftur.
Hann gaf frá sér hljóð og skipti
um fót. Svo ýlfraöi hann aftur og
varö æ órólegri.
— Hvað er þetta? spuröi Gott-
fried. —-Hvaö gengur eiginlega aö
þér?
Þá fór Barry að gelta. Hann
horföi ögrandi á húsbónda sinn og
gelti aftur og aftur.
— Almáttugur, hvaö viltu aö ég
geri? sagöi Gottfried. — Hvaö...
En þá fann hann lyktina sjálf-
ur: það var gaslykt!
Gottfried tók á öllum kröftum
sinum. Gamla lúna huröin hrökk
upp og Gottfried var nærri dottinn
inn i forstofuna. Þar var kol-
dimmt, en hann rambaði á eld-
húsdyrnar.
1 grárri kvöldskimunni sá hann
stúlkuna liggja á gólfinu, liflausa
og einkennilega, með andlitið
niður. Gottfried opnaöi báöa
gluggana og reyndi að draga ekki
að sér andann. Eins hratt og
gamlirfingurhans gátu, gathann
lokað fyrir gasið. Honum leið illa
og hjartað barðist hraöar en þvi
var hollt, en honum tókst aö koma
stúlkunni inn I hitt herbergið. Þar
varö hánn að ieggja hana á gólf-