Tíminn - 08.12.1979, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 8. desember 1979
r
Wiwtliww
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
brinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvætndastjórn og auglýsingar Siöumúla 15 slmi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 200.00. Askriftargjald kr.
4000 á mánuöi. Blaöaprent.
J
Samráð við laun-
þegasamtökin
Steingrimur Hermannsson, formaður Fram-
sóknarflokksins, hefur tekizt á hendur samkvæmt
tilmælum forseta íslands, að kanna möguleika til
myndunar meirihlutastjórnar. í samræmi við yfir-
lýsingar Framsóknarflokksins fyrir kosningar,
mun Steingrimur Hermannsson aðeins kanna
möguleika til myndunar svonefndrar vinstri stjórn-
ar, þ.e. stjórnar Framsóknarflokks, Alþýðubanda-
lags og Alþýðuflokks.
Steingrimur Hermannsson hefur i framhaldi af
þeásu lýst yfir þvi, að hann muni jafnhliða viðræð-
um við Alþýðubandalagið og Alþýðuflokkinn, kynna
sér viðhorf iaunþegasamtakanna og ræða við for-
ustumenn þeirra. Þetta er einnig i samræmi við
yfirlýsingar Steingrims Hermannssonar og fleiri
forustumanna Framsóknarflokksins fyrir kosning-
ar. Viðræður við önnur stéttasamtök, t.d. bænda og
atvinnurekenda, munu einnig teknar inn i myndina
eftir þvi, sem þurfa þykir.
Margir forustumenn launþegasamtakanna hafa
sýnt skilning á þvi, að ákjósanlegasta rikisstjórn,
sem launþegar geta fengið, er samstjórn umræddra
þriggja flokka. Einkum gildir þetta þó um forustu-
menn þeirra launþega, sem búa við lakari kjörin.
Raunverulega áttu forustumenn þessara samtaka
mikinn þátt i myndun siðustu vinstri stjórnar. Það
var lika opinbert, að þeir forustumenn þessara
stétta, sem skipa sér undir merki Alþýðuflokksins,
voru mjög óánægðir yfir þvi gönuhlaupi flokksfor-
ustunnar að rjúfa vinstri stjórnina áður en reynt
var til þrautar, hvort hún næði samkomulagi um
efnahagsmálin.
Reynslan hefur sýnt, að erfitt er að koma fram
efnahagsráðstöfunum, nema þær njóti stuðnings
launþega. Efnahagsstefna sú, sem Framsóknar-
flokkurinn birti fyrir kosningar, var byggð á þeirri
reynslu. Flokkurinn telur það skipta meginmáli, að
gott samstarf sé milli stéttasamtakanna og rikis-
valdsins. Hann telur, að rikisvaldið eigi að vera til
aðstoðar við gerð kjarasamninga og greiða fyrir, en
ekki að vera afskiptalaus áhorfandi þegar samið er
um kaup og kjör, eins og Sjálfstæðisflokkurinn boð-
ar.
Það á að vera hlutverk rikisstjórnar að beita sér
fyrir sáttum og vinnufriði. Það hefur frá upphafi
verið sjónarmið Framsóknarflokksins. öll sú lög-
gjöf, sem miðar að þessu, rekur rætur til frum-
kvæðis Framsóknarflokksins. Einkum hafa tveir af
fyrri leiðtogum flokksins, Tryggvi Þórhallsson og
Hermann Jónasson, komið þar við sögu.
í þessu sambandi er vert að vekja máls á þvi, að
það eru ekki launamálin ein, sem hér koma til um-
fjöllunar, heldur engu siður atvinnuöryggið. Sú óða-
verðbólga, sem mjög hefur magnazt eftir fall
vinstri stjórnarinnar, er að kippa stoðum undan at-
vinnurekstrinum. Geigvænlegt atvinnuleysi getur
verið framundan, ef ekki verður brugðizt við án taf-
ar. Framsóknarflokkurinn leitar ekki sizt eftir
samstarfi við launastéttirnar til að afstýra þeim
voða, sem hér er á ferð. Hann gerir sér góðar vonir
um, að slikt samstarf takist.
Afstaða launþegasamtakanna til stjórnar-
myndunar Steingrims Hermannssonar getur ráðið
miklu eða mestu um, hvort vinstri stjórnin verður
endurreist.
Erlent yfirlit
Harðnar sóknin fyrir
sameiningu írlands?
Sögulegt formannskjör hjá Fianna Fail
Lynch heimsótti Carter fyrir skömmu
ÞVI HAFÐI veriö spáö, aö Jack
Lynch, forsætisráöherra Ir-
lands, myndi afsala sér
flokksformennsku og stjdrnar-
forustu á næsta ári eöa áöur en
til þingkosninga kæmi. Hann
þyrfti þó ekki aö gera þaö vegna
aldurs, þvi hann er rúmlega
sextugur, en hins vegar væri
hann þá búinn aö vera flokks-
formaöur i 14 ár og forsætisráö-
herra i rúmlega áratug. Hann
áliti þvi tlma til þess kominn aö
fá sér nokkra hvild og láta ann-
an taka viö.
Þær spár, aö Lynch myndi af-
sala sér forustunni, hafa nú
rætzt á þann veg, aö hann hefur
nýlega tilkynnt, aö hann muni
láta af henni fyrir áramdtin.
Flokkur hans, Fianna Fail, fær
þvl nú þegar þaö verkefni aö
velja sér nýjan formann, sem
jafnframt veröur forsætisráö-
herra.
Lynch var kjörinn formaöur
Fianna Fail, flokks de Valera,
áriö 1966, og varö jafnframt for-
sætisráöherra. Hann gegndi for-
sætisráöherraembættinu til
1973, en þá beiö flokkur hans
kosningaósigur og Liam Cos-
grave varö forsætisráöherra i
samsteypustjórn Fine Gael og
Verkamannaflokksins. Ariö
1976 virtist stjórn Cosgraves
njóta mikilla vinsælda sam-
kvæmt skoöanakönnunum og á-
kvaö hann þvi aö rjúfa þing og
efna til kosninga, þvi aö meiri-
hluti stjórnarinnar var veikur I
þinginu.Úrslitin uröu önnur en
spáö haföi veriö, þvi aö Fianna
Fail vann mikinn kosningasigur
og fékk öruggan þingmeiri-
hluta. Lynch varö forsætisráö-
herra aö nýju og hefur gegnt
stjórnarforustunni slöan.
MARGT hefur oröiö Lynchmót-
drægt, en þó valda olluverö-
hækkanirnar mestu um, aö
efnahagsástandiö hefur fariö
versnandi. Þær hafa átt sinn
þátt I því, aö hagvöxtur hefur
minnkaö, veröbólga hefur auk-
iztog atvinnuleysi komiö til sög-
unnar. Verkföll hafa veriö mörg
og sum staöiö lengi.
Tilraun, sem gerö var til þess
aö sllta tengslin milli irska
sterlingspundsins og brezka
sterlingspundsins, hefur ekki
tekist vel, en þaö hefur veriö
metnaöarmál Ira aö hafa sjálf-
stæöan gjaldmiöil, sem ekki
fylgdi enska pundinu.
Mestan mótgang hefur Lynch
þó ekki hlotiö á sviöi efnahags-
málanna, heldur á vettvangi
þjóöernismálanna eöa nánara
sagt sameiningarmálsins .
Fianna Fail hefur á stefnuskrá
sinniaö vinna aö sameiningu Ir-
lands I eitt riki eöa aö koma þvi
öllu undir eina stjórn meö ein-
hverjum hætti. Flokkurinn
hefur þó látiö þetta mál liggja
aö mestu á hillunni og sama
hafa aörir flokkar gert aö
undanförnu. Aukin hryöjuverk
irska lýöveldishersins, sem
Jack Lynch
gengur undir skammstöfuninni
I.R.A., ásamt aukinni hernaö-
arihlutun Breta á Noröur-Ir-
landi, hafa oröiö til þess, aö
sameiningarmáliö hefur komiö
meira á dagskrá en áöur.
Lynch hefur reynt aö fylgja
varfærinni stefnu I sameining-
armálinu. Hann hefur lagt á-
herzlu á þaö sem framtiöar-
stefnu, aö Irland veröi samein-
aö. Hann telur hins vegar, aö
þaö veröi aö gerast i áföngum.
Fyrst þurfi aö komast á heima-
stjórn á Noröur-írlandi meö
þátttöku katólskra manna. Siö-
an þurfi brezki herinn aö fara. 1
kjölfar þessa geti svo hafizt viö-
ræöur um sameiningu Irlands.
Þeir, sem hraöar vilja fara,
mótmæla ekki beinlinis þessari
stefnu Lynch, en telja hann ekki
fylgja henni nógu fast fram. I
þeim hópier Sile de Valera, son-
ardóttir de Valera, þekktustu
sjálfstæöishetju Ira. Hún er
yngsti þingmaöurinn bæöi á
írska þinginu og á þingi Efna-
hagsbandalags Evrópu. Gagn-
rýni hennar á starfsaöferðir
Lynch virðist fá góöan hljóm-
grunn.
Hin hægfara stefna Lynch i
þessum málum er talin eiga
þátt I þvi, aö Fianna Fail tapaöi
nýlega i tveimur aukakosning-
um, en önnur þeirra fór fram I
Cork, heimaborg hans.
ÞAÐ er taliö, aö baráttan veröi
hörö I Fianna Fail um eftir-
mann Lynch. Tveir þykja eink-
um koma til greina eöa Charles
J. Haughy heilbrigöismálaráö-
herra og George Colley fjár-
málaráöherra og varafcrsætis-
ráðherra. Þessir tveir menn
voru á sinum tima bekkjar-
bræöur I skóla og hafa verið
keppinautar stööugt siöan. Þeir
börðust um flokksformennsk-
una 1966ogleiddi þaö til þess, aö
Lynch varöfyrir valinu. Nokkru
siöar var Haughy sakaöur um
samstarf við I.R.A. og vék
Lynch honum þá úr stjórninni.
Lynch geröi Haughy svo aö ráö-
herra aftur, þegar hann mynd-
aði slðari stjórn sina 1976.
Haughy er eindreginn samein-
ingarsinni og veröi hann fyrir
valinu, veröur baráttan vafa-
laust hert fyrir sameiningu ír-
lands.
Þ.Þ.
Þ.Þ.