Ísafold - 27.07.1907, Blaðsíða 1

fíemnr nt ýmist einn sinni eOa
tvisv. í viku. YerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eöa
1 */, doll.; borgist fyrir mifJjan
júli (erlendis fyrir fram),
öppsögn (sa-íifieg) bnnáin viB
áramót, ógild nema komin só til
átgefanda fyrir 1. október og kanp-
andi skaldlans viö blaðið.
AfgreiÖsla Austurxtrœti 8.
XXXIV. arg.
Reykjavik laugardaginn 27. júli 1907.
51. tölublað
Hlutabankinn
Auka-aðalfund var ráðgert að halda í
Konungskomari.
Varla mun vera vanþörf á það að
•minnast, að það sem fyrir oss liggur
’vikuna næstu er að fagna góðum og
göfugum gesti, þar sem er konung-
,ur vor, fagna honum allir eins og
einn maður og eftir beztu föngum,
en — þó ekki nema eins og manni,
frjálsum manni í frjálsra manna sveit,
með höfðingjanafni yfir oss og höfð-
ingjatign, en engu alræðisvaldi né
ofurmennisyfirburðum, er oss bæri að
líta upp til sem værum vér maðkar
;úr moldu skriðnir. Tíðkanlegum
kurteisissiðum frjálsra manna í frjálsu
landi eigum vér að haga oss eftir,
kurteisissiðum við kærkominn þjóð-
böfðingja, af fullri alúð frammi höfð-
ium. En það sem þar er fram yfir
•er vont.
Hann er oss kærkominn gestur
■vegna þess, að vér höfum af honum
að segja góðvildarhót í vorn garð,
og annað ekki, og teljum hann til
■góðs vænlegan í stjórnarafskiftum af
osc eftirleiðis. Oss kemur vel, að
liann veitir oss kost á að tjá honum
.sjálfum og sýna í kynnisför þessari,
að ekki er nokkur hin minsta veila
n trygð vorri og hollustu við hann,
’hvað sem liður sjálfstæðiskröfum vor-
«m móts við þjóð þá aðra, er "hann
á fyrir að ráða.
Fulltrúum þeirrar þjóðar, ríkisþing-
mönnum þeim, er konungi veita föru-
-neyti hingað, er oss ennfremur bæði
djúft og skylt að fagna af fullri alúð.
V7ér vonum það og treystum því, að
kynni þeirra af oss og landi voru,
þótt lítil verði að vfsu, greiði fyrir
sanngjarnlegri og hyggilegri afstöðu
þeirra og þeirra samverkamanna and-
spænis þjóð vorri en vér höfum átt
lengst að venjast úr þeirri átt.
Vér hefðum kosið, að þá hefði bor-
ið heldur að garði er betur hefði á
staðið að því leyti til, að mikill meiri
bluti vorra fulltrúa, sem fyrir viðtök-
unum standa, hefði ekki skipað það
fulltrúasæti í óþökk þjóðarinnar yfir-
leitt og fullu vantrausti. En þess meg-
um vér ekki láta gestina gjalda.
Oss er og megn grunur á heimsku-
legri og gegndarlausri óspilan með
fé landsins í viðtökukostnað, þvert
-ofan í ámálguð tilmæli aðalgestsins,
konungs vors, í þingmannaförinni í
fyrra. En þess megurn vér ekki láta
gesti vora gjalda, hvorki hann né
aðra, og ekki láta til vor heyra neitt
það, er gera mætti úr eftirtölur. Bús-
ins fram hún bezta setur forða, —
befir sagt verið um íslenzka gestrisni,
en aldrei þess getið, að eftir því hafi
séð verið. Um ráðdeild brytanna og
sainvizkusemi getum vér skrafað við
þá síðar meir. Það er þar laust við.
Tíðarfar.
Mesta sum&rblíða hér þessa viku
alla, glaða sólskin dag eftir dag og
óvenjumiklir hitar.
Mýkomnir Skagfirðingar segja voða
grasbrest á Norðurlandi. Tún víða
mjög brunnin eða kalin, og hefir þeim
að engu haldi komið gróðrarveðráttan
vikuna sem leið og framan af þessari.
Mýrlend tún ein og iáglend sæmilega
sprottin. Harðvellisengjar einnig gróð-
urlausar eða mjög illa sprottnar. Að
vísu að ganga um mjög mikinn töðu-
brest, svo mikinn, að fækka verði
kúm að miklum mun eða þá afla sér
útlendra fóðurbirgða. þessar eru horf-
urnar þótt vel nýtist. En þeim mun
verri, ef út af ber því.
Túnasláttur byrjar almennast ekki
fyr en í 13. viku sumars, úr síðustu
helgi. En engjar varla nokkurstaðar
svo sprotnar, að byrjað yrði á þeim
áður.
Kuldarnir héldust svo lengi í vor og
þurkarnir, að varla eru dæmi til. Alt
að 7 stiga frosti á nóttu í fardögum f
Skagafirði. Eina líknin var fyrir skepnu-
höld, að komin var nokkur nál um
sauðburð, svo að hann gekk vel, með
því og að skepnur voru í góðum hold-
um undan vetrinum. |>ar hjálpaði
fóðurbjörgin útlenda í vetur, þeim sem
tæpt voru staddir, sem voru þó færri
en hinir.
Frá ísafjarðardjúpi sunnan-
verðu er tsafold skrifað 16. þ. m.:
Afarkalt vor og gróðurlítið til þeBsa.
Lítur ekki út fyrir, að tún verði slæg
fyr en 13 vikur af sumri, þótt hlýindi
haldist, sem byrjuðu fyrir fám dögum.
þangað til geDgu sífeldir norðan- og
austannæðingar og þurkar. Skepnu-
höld voru hér góð, þótt tíðin væri
köld, því flestum entust hey fram á
vor.
Tákn og stórmerki
þóttu það um daginn á þingi, er
húsbóndinn (ráðgjafinn) stóð annað-
hvort einn upp eða við annan mann í
neðri deild við atkvæðagreiðslu. það
var um útflutningsgjald af síld. Mik-
ill meiri hluti deildarinnar vildi lög-
leiða það, 50 a. á tunnu, til þess að
ná þó dálitlu gjaldi af hinum mikla
síldarafla, sem útlendingar aðallega
ausa hér upp. En hann var á móti,
án þess að geta neitt fyrir sig borið
um það. Mætti geta þess til, að hon-
um hafi þótt það ógreiði við samþegn-
anasunnan hafs, er þeir færu »að hjálpa
088 til að koma landinu upp« með því
að leggja undir eig þá veiði hér, og
kæmi þetta nýmæli því í bága við
innlimunarstefnu hans. En honum hafi
þótt viðurlitamikið að láta það uppi
berum orðum »á þessu stigi málsins.«
Qann gekk að því vísu, að sitt lið
mundi standa upp með sér að vanda
eða mikill hluti þess. En jafnvel
•tryggustu leifarnar* kusu þó heldur
að sitja en að berja höfði við stein-
inn, er meiri hluti þingmanna var sýni-
Iega alráðinn í að lögleiða tollinn þann.
Aðalfundur var haldinn þar 23. þ.
m. Þó ekki löglegur til reglugerðabreyt-
ingar eða því um líks, með því- að
fundarmenn höfðu ekki með að fara
nema 9—10 þús. atkvæði, en þau
þurfaað vera eitthvað fram yfir 15000,
þ. e. meira en helmingur; hlutirnir hér
30,000, með því að hlutaféð er orðið
3 miljónir.
Fundurinn hafði og eigi verið löglega
boðaður hór á landi, með of stuttum
fresti; en á því var ekki hart tekið,
meðal annars fyrir það, að innlendir
hluthafar eru nauðafáir að tilfcölu. •
Auk bankaráðsins voru á fundinum
fáeinir borgarar bæjarins og alþiugis-
menn, svo og Ludvig Arntzen hæsta-
róttarmálfærslumaður, sem mun hafa
verið 9000-faldur í minsta lagi — haft
umboð fyrir þann hlutafjölda.
Formaður bankaráðsins, H. Hafstein
ráðgjafi, gerði grein fyrir starfsemi
bankans árið sem leið og las upp nokk-
ur helztu atriði úr reikningi bankans,
sem hefir verið birtur á prenti fyrir
löngu, og gat þess um leið, að eftir
skýrslu bankastjórnarinnar og reiknings-
ágripum bankans hefði viðskiftavelta
hans nú liðinn helming þessa árs
verið miklu meiri en fyrra helming árs-
ins 1906.
Hann þakkaði stjórn bankans fyrir
mikið og vel unnið starf í bankans
þarfir árið sem leið.
N. Kielland-Torkildsen, bankastjóri í
Kristjaníu, átti úr að ganga fulltrúa-
ráðinu, en var endurkosinn í einu hljóði.
Eftir nokkrar umræður, sem allar lutu
að því, að brýna nauðsyn bæri til að
fá hlutafó bankans aukið sem fyrst,
var samþykt svofeld tillaga:
Þessi fundur mælir eindregið með,
að hlutafóð verði áukið upp í 5 miljón-
ir, og væntir þess, að alþingi veiti laga-
heimild til þess. —
Það var sýnt og sannað á fundinum
með greinilegum rökum, að þessa er
hin brýnasta nauðsyn, sem engan þarf
að undra, svo stórkostlegum vexti sem
verzlunarviðskifti bankans við önnur
lönd hafa tekið síðustu árin, en hluta-
fó bankaus heimskulega lítið frá upp-
hafi, tvær-þrjár miljónir til alls og alls,
í landi, sem þarfnast 10-—12 miljóna
til verzlunar sinnar eingöngu.
Bankastjóri Emil Schou skyrði frá, að
hann hefði fengið í ntanför sinni í vor
með mestu hörkumunum loforð fyrir
hlutafjáraukanum, 2 miljónum, hjá
bönkum í Khöfn og Kristjaníu, með
101 kr. verði á hlutunum, en það væri
ineira en nú byðist í þá, og mætti bú-
ast við að bankarnir gengi frá því boði,
ef þeir fengju nokkra átyllu til þess.
Það væri bundið við ársbyrjun 1908;
og færi svo, að hlutabróf bankans yrðu
þá í lægra verði, yrði það þeim skaði.
Nú væri óvenjulágt verð á erlendum
verðbréfum, jafnvel þeim, sem þættu
atinars vera úrvalseign, svo sem eru kgl.
ríkisskuldabréf dönsk, en rnargir kvíða
enn meira hruni í haust, er meira syrtir
að peningamarkaðinum.
Síðast er fróttist var verð á Islands-
bankahlutabrófum í Khöfn 110. En er
þar frá dregst fyrra árs ágóði, 6 af
hundr., og viðlíka vextir það sem af er
þessu ári, er komið niður úr þeim 101,
sem útlendu bankarnir bjóða. —
haust, svo fljótt sem við verður komið,
til þess að fá löglegt samþykki hluthafa
til hlutafjáraukans o. s. frv.
Lög frá alþingi.
Ofturlitið af Btjómarfrumvarpasmælk-
inu hefir þingið lokið við og fáein þing-
m&nnafrumvörp að auki, þennan mán-
uð tæp&n, sem það hefir á ráðstefnu
setið. Samtalan er ellefu. Vilji ein-
hver heyra það til tínt, þá er það
þetta:
Tvær nýjar löggildingar, Bakkabót
við Arnarfjörð og Kirkjuvogur í Höfn-
um.
Akvörðun tímans: að eyktir skuli
alstaðar á íslandi taldar ekki eftir því,
hvenær sól er hæst á lofti þar eða
þar, heldur eftir meðalsóltíma á 15.
lengdarstigi fyrir vestan Greenwich.
það lengdarstig Iiggur ura Austurland.
Söfnunarsjóðurinn fær heimild til
að hækka innlánsvexti sína.
Hækkun á sektum fyrir landhelgis-
brot, önnur en botnvörpuveiðar, upp í
200—2000 kr., með upptekt veiðarfæra
og afla, og löghaldsheimild við skipið.
Nokkrar smábreytingar á bæjarstjórn-
arlögunum ísfirzku.
Lagavernd fyrir ritsíma og talsíma
neðansjávar.
Manntal f Reykjavík fari fram síð-
ustu 10 dagana af nóvbr., en ekki í
október.
Tollhækkunarlögin frá 1905 (um þrið-
jung) framlengd og samþykt að skipa
5 manna milliþinganefnd til að endur-
skoða skattalög landsins.
Lagt 50 a. útflutningsgjald á síldar-
tunnu hverja. þar af renni 10°/= í
Fiskiveiðasjóð íslands, og sé því fé
varið til eflingar síldarútveg innlendra
manna.
Forstjóri landssimans hafi 3500 kr.
árslaun (Forberg þó 5000) og 3000 kr.
í skrifstofufé. —
Sumt af Iögum þessum er að vfsu
eigi smælki nema að fyrirferð.
Tollgjaldslögin eiga að ganga í gildi
•þegar í stað«, líklega undir eins og
konungur kemur og staðfestir þau.
I»inghlé
hófst í gær og stendur hálfan mán-
uð, til 10. ágúst, vegna konungskom-
unnar. þÍDgsalina þarf að undirbúa
svo undir konungsviðtökuhátíðina þar,
að ekki veitir af tímanum þangað til.
Dagpeningum halda þingmenn óskert-
um allan þann tíma. Og enn fremur
að sögn allir skrifarar þingsins á
fundum og skrifstofumenn, þótt aldrei
stingi niður penna hálfan mánuð, 6 kr.
á dag. Sömuleiðis dyraverðir,' skjala-
gæzlumenn, eftirlitsmenn á áheyrenda-
pöllum og aðrir þjónustumenn þingsins-
ins, sem ókunnugir kunna naumast
nöfnum að nefna og fjölgað muD hafa
drjúgum sfðari árin, eftir því sem veg-
ur þings f sjálfs þess augum hefir auk-
ist og magnast.
«3T Svar frá hr. Einari Helgassyni
gegn sandgræðslugreininni i siðustu Ísafold
kemur i Ingólfi á morgun, með þvi að ebki
var rúm fyrir það i ísafold fyr en í næstu
viku, en það þótti höf. heldur seint.