Ísafold - 16.03.1910, Blaðsíða 4

64
I8AF0LD
fremst sökum þeirrar vonar, að þótt
hann kynni að heimsækja oss seinna,
þá yrði þess kann ske svo langt að
biða, að tjón það, sem hann ynni þá,
mundi ekki nándar nærri vega upp á
móti töpun þeirri, er hann með tíma-
lengdinni orsakaði, ef hann yrði land-
lægur. Það er enginn efi á, að þótt
Svartidauði bærist hingað til lands nú
um þessar mundir, þá mundi hann
lítinn usla gjöra, þrátt fyrir það þótt
vér öldum saman höfum ekki átt í
höggi við hann. Hann mundi að
líkindum fljótlega einangraður og
kæfður í byrjuninni svo að segja.
Enginn efi er á þvi, að þessi út-
reikningur hr. M. E., er á að sýna
það, að þá er öll nautn áfengis sé
horfin úr landinu, þá muni »áhuginn
og varúðin dofna og endurminning-
arnar um þenna fláráða fjanda verða
óljósari,« — enginn efi er á því, segi
eg, að hann er meinrangur. Hr. M.
E. hefir nefnil. gleymst að taka með
í þann reikning eitt atriði, það, að
telja má víst, að á næstu tímum íram
undan verði fyrir alvöru hér á Norð-
urlöndum og víðar slegið í brýnu og
tekið saman af útrýmingarmönnum
áfengis og þeim mönnum, sem at-
vinnu og hagsmuni hafa af því, að
sem minstar skorður’ sé reistar við
framleiðslu þess og verzlun með það.
Og það rná reiða sig á það, að af
þeirri viðureign verður svo mikið
skurk, að það mun nægja til að halda
oss glaðvakandi lengi vel fyrst um
sinn; og það verðum vér að láta oss
nægja. Hvað verða muni, er langt
sækir fram í aldir, er bezt að ræða
sem minst um, því það mun í móðu
hulið jafnt fyrir hr. M. E. sem öðr-
um. Hr. M. E. syngur baráttunni
við áfengið lof, aðeins má enginn
sigur vinnast í henni, hvorki með til-
styrk löggjafarvaldsins (t. d. aðflutn-
ingsbanni) eða á annan hátt.
Því hugsanlegt er, að áfenginu verði
útrýmt úr landinu á annan hátt, t.
d. á þann, að kunningjar bindindis-
manna næði þeim yfirtökum á hug-
um landsmanna, að öll nautn áfengis
hætti, og hyrfi þá um leið allur að-
flutningur þess til landsins þótt að
lögum væri hann ekki bannaður. En
aðflutningsteppa af þeim rótum runn-
in hlýtur í augum hr. M. E. að vera
sama skaðræðið, því þá hefst hin
nafnfræga hringrás Magnúsar dýra-
læknis: baráttuleysið, hvíldin, eyðing
hæfileika, nýtt áfengisflóð og koll-
köstun þjóðarinnar.
Eg þykist nú hafa sýnt fram á hér
að framan, að röksemdir hr. M. E.
móti aðflutningsbanninu eru á van-
hyggju einni reistar, og svo hygg eg
vera um allar mótbárur gegn því, er
fram hafa verið færðar, svo sem þá,
að það væri óhæfileg skerðing á frelsi
manna. Auðvitað verður því ekki
neitað að frelsisskerðing er það. En
svo er um flestöll lög, að þau tak
marka frelsi manna á einhvern hátt.
Með bannlögunum er bannaður
hingað til lands aðflutningur eins verzl-
unarvöruflokks. Slíkt er ekki óþekt
hjá oss áður. Það er alkunna, að ali-
dýr á fæti er algeng verzlunarvara
landa á milli. En flutningur margra
þeirra og verzlun á þeim hingað til
lands er að lögum bannaður. Á þess-
um tveim bannlögum er enginn eðlis-
munur, heldur meginsmunur einn, en
það er þýðingarlaust gagnvart þessu
atriði málsins.
Skoðun bannmanna á áfengi mun
í fám orðum vera þessi: Templarar
og bindindismenn margir halda því
fram, að það sé eitur og nautn þess
undir öllum kringumstæðum skaðvæn-
leg nema sem læknislyf eftir læknis-
ráði. Aðrir bannmenn (og þeir munu
margir vera) hafa þá skoðun, að þrátt
fyrir það þótt þeir játi, að áfengið hafi
gjört mörgum manni marga glaða
stund og orðið til gagns, á þann hátt
að auka þeim þrek og áræði í bráð-
ina, þá sé það þó sannfæring sín, að
gleðin og gagnið sé hverfandi hjá
ógleðinni og ógagninu, er það hefir
leitt, leiði og muni leiða af sér alla
tíð, unz það er útlægt gjört.
Engan efa verður að telja á því,
að hvert fullvalda þjóðfélag hlýtur að
hafa ekki einungis hinn fylsta rétt
heldur skýlausa skyldu til að banna
framleiðslu hjá sér og aðflutning til
sín á hverjum þeim varningi, er
meiri hluti þess álítur sér meira
ógagn en gagn að. Vér höfum þeg-
ar bannað sjálfum oss með lögum
framleiðslu áfengisins. Hví skyldum
vér þá vera svo fávísir að leggja ekki
bann á aðflutninginn ? Ef vér ekki
bönnum aðflutninginnjiþá ættum vér
ekki að banna sjálfum oss framleiðsl-
una. Ef vitlaust skal vera þá er þó
að skömminni til skárra, að vér búum
til sjálfir brennivínið ofan i oss og
höfum þannig sjálfir atvinnuna af því,
heldur en að vér látum Dani gjöra
það. Slíkt er að elska Dani meira
en sjálfa oss, og þá er lengra gengið
í elskunni til náungans en heilög ritn-
ing býður.
. Bannfjendur hafa haldið þvi fram,
að jafnmikil ástæða sé til að banna
aðflutning tóbaks og kaffis, sem
áfengis, en það er ekki rétt.
í fyrsta lagi mun sú skoðun meiri
hluta manna, og húti rétt, að ógagn-
ið að nautn tóbaks og kaffis sé langt
frá því að gnæfa jafnhátt yfir gagnið
eins og á sér stað um áfengisnautn-
ina. Og þótt þetta ætti sér ekki stað
yrði það samt illgjörlegt sökum þess,
að ókleift mundi verða að sjá um, að
þau bannlög yrði ekki brotin í stór-
um stil; en þá eru bannlög verri en
árangurslaus, ef ekki verður undir
þann leka sett. Alt öðru máli er að
gegna um áfengið. Nautn þess er
svo erfitt að dylja, að tæplega getur
hún hugsast í stórum stíl svo að hún
verði ekki opinber.
Auðvitað er það, að aðflutnings-
bannið kemur nokkuð hart niður á
þeim mönnum, er bæði hafa efni á
að veita sér þessa munaðarvöru og
geta þar að auki neytt hennar sér að
meinfangalausu (að sjálfs þeirra áliti
að minsta kosti). En þá kröfu verð-
ur að gjöra til þeirra, að þeir umyrða-
laust láti smámunaleg þægindi sjálfs
sin lúta í lægra haldi fyrir vilja og
nauðsyn alþjóðar.
Að þessari kröfu verði sint er nú
raunar ekki gott útlit íyrir, þar sem
félag er, því miður, nýlega stofnsett
með þvi augnamiði að vinna að af-
námi aðflutningsbannsins, er hefir
fengið stuðning ýmissa hinna nafn-
kunnari manna landsins.
Því miður!
Ekki vegna aðflutningsbannsins. Því
er óhætt. Það málefni á svo marga
ötula og mikilhæfa liðsrnenn, að eng-
ar likur eru til annars, en að sá sig-
ur, er þeir hafa unnið, gangi þeim
ekki úr greipum, heldur vegna hinna
mörgu nafnkunnu manna, er hrundið
haía félagsstofnun þessari af stað og
með því gjört þann óvinafagtiað að
flekka nöfn sin og sjálfa sig.
Því það hafa þeir gjört.
Fyrst og fremst kemst enginn
óflekkaður eða lýtalaus frá því að hafa
lagt út í fyrirtæki, er vorkunnarlaust
var i upphafi að sjá, að ekki þurfti að
vænta árangurs af eða framgangs á,
jafnvel þó tilgangurinn hafi verið góð-
ur, þvi með því gjörir hann sig beran
að forsjáleysi og glatar trausti annara.
En tvöföld verður sú mannskemd,
sem unnin er sjálfum sér, þegar svo
stendur á, að ofan á opinberun for-
sjáleysis sjálfs sin bætist það, að það,
sem til er stofnað, er stórskorið alþjóð-
legt spillvirki, eins og hér á sér stað, þar
sem gjörðar eru öflugar tilraunir til
þess að koma þjóðinni til að stíga til
baka það stig, er einna mikilverðast
í siðmenningarlegu tilliti hefir verið
stigið, fyrir tilstyrk löggjafarvaldsins,
ekki á síðari öldum, heldur á öllum
öldum hins íslenzka þjóðfélags.
Jóhannes Þorkelsson.
^=se=_,
Lestrarstofa handa konum.
Alstaöar í stærri borgum erlendis
hafa konur komið upp sérstökum lestr-
arfélögum eð-i lestrarstofum handa kon-
um. Auðvitað hafa konur átt kost á
að taka þátt í lestrarfólögum karlmann-
anna. En í þeim hefir jafnan bæði
< bókakaupum og ýmsum öðrum grein-
um minna tillit verið tekið til óska og
þarfa kvenna, en karlmannanna sjálfra.
Nú hefir kvenróttindafélag íslands 1
fteykjavík byrjað á að reyna að bæta
úr þessum skorti hór. Það stofnaði í
fyrravetur dálitla lestrarstofu, mestmegn-
is handa félögum sínum, sem opin var
alla daga frá kl. 5—10 síðdegis. Ætl-
ast var til, að þetta yrði vísir til lestr-
arstofu, handa konum alment í bænum.
Gjaldið var 50 aurar mánaðarlega frá
1. nóv. til 30. apríl.
Þegar byrjað var, átti lestrarstofan
um 200 bindi, auk blaða og margra
ágætra tímarita. Bóksalarnir < Reykja-
vík höfðu mjög drengilega styrkt þessa
byrjun, og mátti aðallega þakka það
bókagjöfum þeirra, að unt var að byrja
< fyrravetur.
í vetur hefir fyrirkomulaginu verið
breytt þannig, að nú er stofan aðeins
opin tvisvar < viku, en fólagskonur fá
léðar bækurnar heim, nema dagblöðin.
Auðvitað er fólagið, sem er aðeins
,Vegak-mjó!kurskilvindan
fullnægir öllum þeim kröfum, sem gerðar verða til góðrar skilvindu.
Vega er allra skilvinda óbrotnust.
Vega skilur jafnvel og þær beztu.
Vega hefir verið reynd á tilraunastöð Búnaðarfélagsins og af hr. skólastj.
Halldóri Vilhjálmssyni og reynst prýðisvel.
Vega er seld með verksmiðjuverði, að viðbættum flutningskostnaði og er
því mun ódýrari en þær, sem áður voru taldar beztar.
Vega er sú, er verðskuldar að komast inn á hvert einasta heimili á landinu.
Notkunarreglur á íslenzku fylgja Vega.
Hr. skólastjóri Halldór Vilhjálmsson á Hvanneyri hefir farið svofeidum
orðum um Vega 17. nóv. 1907:
»Eg hefi nú i hálft ár notað mjólkurskilvinduna Vega nr. 3, er hr. B.
H. Bjarnason kaupm í Reykjavik útvegar; hún reynst mér ágætlega vel. —
Sérstaklega vil eg benda á hversu einfalda gerð hún hefir, en við það verður
hún sterkari, endingarbetri og léttari að þrífa. Allir eru innri hlutir hennar
huldir, komast því ekki óhreinindi að, fær henni því ekkert grandað, utan
slæm olía eða önnur afarvond meðferð«.
Með þenna vitnisburð fyrir augum geta menn gengið úr skugga um,
að hér er ekki að ræða um kaupmannstneðmœli eður blekkingar, eins og mörg-
um hættir við að ætla kaupmönnum. Meðmælin hljóta því að vera alve^
fullnægjandi til þess, jafnvel að sannfæra afla vantrúaða um það, að aldret
verður fengin betri né öruggari vissa um að eignast góða og vel gerða skil-
vindu en einmittt með því að kaupa »Vcga«
Stórar birgðir eru væntanlegar með Sterling r/. april n. k.
Einka umboðssala fyrir Island í
Verzlun B. H. Bjarnason.
TH. THORSTEINSSON & Co, HAFNARSTRÆTI
hafa HATT við hvers manns hæfi.
20 tegundir fíkk Víral"Di"af ™UM HönuM’ ,,ílízlu,g:S'-8t„5i, allir liti, Verð frá 3,25.
UM 30 DUS. SLIFSI hættust við hið áður mikl úrval; við höfum alla liti, allar gerðir.
Mjög þykk svört og hvit slifsi. Mikið af hinum gráröndóttu nýtizku slifsum.
40 DUS. ENSKAR HÚFUR komu með Sterling, hrúnar, grænar og hvítköflóttar, verð:
0.55, 1.00, 1.45, 2.25.
Komið og lítið á GrÖNGUSTAFINA, allar trésortir, Ibenholtsstafir á 3.00, Stafir með
haldgóðu eftirgerðu silfurhandfangi á 2.75.
MIKID AF REGNHLÍFUM.
Hv. Piqne-MANCHETSKYRTUR, óstifaðar, hæfilegar við Smoking á 3.75.
Mikið af enskum MANCHET- og FLONELSKYRTUM.
SILKIHÁLSKLÚTAR, gráir, hvitir, köflóttir og röndóttir. SILKIVASAKLÚTAR-
ásamt SILKISLIFSUM á 2.00. HANZKAR. SOKKAR. ULLARNÆRFOT gróf og fin.
Af REGNKÁPUM, tilbúnum FATNADI og YINNUFATNADI
hefir verzlunin úr mjög miklu nð velja.
í byrjun aprílmánaðar koma miklar birgðir af vörum, þai’ á meðal
regnkápur með bezta sniði á 12.00.
Við bendum mönnum á okkar 1. flokks karlmannsfatasaumastofu, við
notum aðeins bezta fóður, vinnan er hin vandaðasta, og sniðið ágætt.
Á meðal fataefna okkar er nú komið hið alþekta bláa
» Yachtklub«• CHEVIOT.
þriggja ára gamalt, svo efnalítið, að þv<
verður ókleift að halda slíkri lestrarstofu
áfram, með nægilegum bókakaupum, og
ýmsum öðrum óhjákvæmilegum kostnaði,
nema eitthvað sé gert til þess af kon-
um yfirleitt að stýðja hana, bæði með
þv< að ganga < hana, sem öllum er leyfi-
legt, þótt ekki séu Kv.fól.meðlimir, og
á ýmsan annan hátt.
Félagið heldur skemtun nú föstudags-
kvöldið þ. 17. þ. mán. til ágóða fyrir
stofuna og er vonandi, að þeir sem eru
þessari lestrarstofuhugmynd hlyntir vilji
styrkja haua með því að sækja skemt-
unina. B.
----------
Eftirmæli.
Hinu 25. april síðrstliðinn, andaðist
á ísafirði ekkjan, frú E 1 f s a b e t O 11 e
s e n, ijósmóðir, fædd 1. febr. 1858.
Hún var dóttir merkishjónanna Gunn-
laugs bónda Gunnlaugssonar á Mýrum
< Hrútafirði og Margrétar Björnsdóttur
frá Happahlíð, Björnssonar.
Frú Elísabet heit. ólst upp á Mýrum
< Hrútafirði, hjá foreldrum sínum, en
fluttist sfðan til Akraness, til Ólafs lækn
is Guðmundssonar og konu hans, frú
Margrétar Magnúsdóttur (Ólsen), frænd-
konu sinnar, árið 1886, og nam hún
þar ljósmóðurstörf. Hún kvæntist síðau
Guðmundi Ottesen kaupmanni, syni
Péturs dbrm. Ottesens á Ytra-Hólmi.
Misti hún mann sinn 1901. Eftir það
bar hún aldrei sitt bar.
Þau hjón eignuðust þrjú börn, tvo
syni og eina dóttur. — Hún dvaldi svo
þrjú ár < Reykjavík, en fór síðan til
Isafjarðar og gegndi þar ljósmóðurstörf-
um samfleytt 5 ár.
Hún var mjög nærfærin Ijósmóðir og
vildi æ.tíð hjálpa sem samvizkusamlegast,
og þó að sumir dæmdu hana stundum
æði hart, eins og fleiri, þá átti það sizt
við hana, þvf að lfknsamari manneskju
getur naumast en hún var.
Og yfirleitt mátti hún ekkert aumt
sjá, svo var hjartað gott og viðkvæmt;
meðan hún var sjálf efnum búin, þá
vissu fátæklingarnir og einstæðingarnir
bezt hver hún var; en slíkt vill stund-
urn gleymast að þakka, þegar velgengn-
in snýr við blaðinu. Hún var stórhuga
kona, en ekki allra að því leyti, að hún
var fremur dul. En gáfuð var hún og
tápmikil.
Hún var ein af þeim manneskjum,
sem sýna það, að þó að lukkan og Kfs-
gleðin snúi bakinu við þeim, þegar minst
varir, þá slær þó altaf viðkvæmt og
stórhuga hjarta undir, hið innra, sem
öllum vill hjálpa og gleðja aðra, þó að
vanþakklátur heimur gleymi stundum
qð kannast við það.
Kunnugur.
Russneskir stúdentar. í öllum stór
Hvers vegna flýja þeirland? borgum Norð-
urálfunnar, en
mest þó < Parfs, er allra mesti sægur af
rússneskum stúdentum og mentamönn-
um. Þetta virðist < fljótu bragði all-
kynlegt, með því að til eru < föðurlandi
þeirra bæði margar og miklar kenslu-
stofnanir. En nú befir M e t s c h n i -
k o f f, heimsfrægur rússneskur prófess-
or og yfirlæknir við Pasteursstofnunina
< París, ritað grein um þetta efni < rúss-
neskt tfmarit, og af þeim skýrslum fara
menn að skilja það, að það er illhægt
að vera vfsindamaður í Rússlandi. Kosti
vfsindauna er þröngvað bæði af hálfu
hirðarinuar og klerkastéttarinnar og all-
ar nýungar kyrktar < fæðingunni. Pró-
fessor Manschkovski, rektor við háskól-
ann í Odessa, er gott dæmi upp á rúss
neska visindamenn, eins og þeir eru nú
Hann hefir nýlega gefið út bók, er hann
nefnir »Reglur fyrir stúdenta«, og sýnir
hún Ijóslega, hversu úreltur háskólinn
er. Það er skýrt frá þv< í bókinni,
hvernig stúdentar eigi að rétta upp hend-
ina að húfunni og fyrir hverjum þeir
eigi að »frukta«. Þeim er harðbannað
að láta < ljósi ánægju eða ósamþykki
við kensluna. Það er skipað vandlega
fyrir um það, hvernig stúdentar eigi að
ganga til fara; < eintii greininni stendur
»að frakkarnir eigi að vera með sex
hnöppum og skuli hnept < þá alla upp
úr, til hægri og vinstri á vixl og krækt-
ir eigi þeir að vera < hálsmálinu«. Auk
þess eiga stúdentar að bera svart slifsi
og hvfta hanzka. Þetta og þvflfkt er
alveg eins og á dögum Páls keisara,
segir Metschnikoff.
Málverkasýning
Ásgríms Jónssonar daglega opin frá
ii—4 í Vinaminni. Inngangur 25
aurar og 10 aurar fyrir börn.
Begonioknoller,
mjög íallegir í öllum litum, fást afar-
ódýrir á Laufásveg 17.
Kristín Meinholt.
Leikfélag Reykjaviknr
Sunnudag 20. marz, kl. 8 síðd.
Sinnaskifti.
í síðasta sinn.
Iðnaðarmannahúsið opnað kl. 71/,
Brúkuð ísl. frfmerki
kaupir mjög háu verði Kristmann J.
Guðmundsson, Laugaveg 22 a.
Hey til sölu.
Nokkurar birgðir af engiheyi, hérum-
bil 50 hestar til sölu. Verð 6 kr.
fyrir 200 pd. hér heima, 7 kr. flutt
til Borgarness.
Alfred Kristensen,
Einarsnesi, pr. Borgarnes.
3 hcrbergfja íbúö ásamt eld-
húsi til leigu frá 14. maí á góðum
stað í bænum. Afgr. vísar á.
Gylt br.jóstnæla týnd á mánu-
daginn. Skilist í afgreiðslu ísafoldar.
2 herbergi, eldhús og kjallara-
stofa með geymsluplássi til leigu 14.
maí á Laugaveg 46 B.
2-3 herbergi
með eldhusi, þvottahúsi, gasi og öðr-
um þægindura í miðbænum fást til
leigu frá 14. maí. Ritstj. vísar á.
Fiðluspil!
Oscar .Johansen heldur concert
í Bárubúð föstudagskvöld kl. 9 — með
aðstoð frk. Kr. Hallgrímsson. Að-
göngumiðar á Hótel Island miðv.dag
og fimtudag — í Bárunni á föstudag.
Góð ibúð
við^Laugaveg, 4 herbergi, eldhús og
geymslurúm til leigu 14. maí;
leigfan afaródýr.
Sama stað er smíðaherbergi fyrir tré-
smið.
Klæðaverksmiðjan
r
Alafoss
kembir ull fljótt og vel
♦
♦
!♦
♦
!♦
!♦
1«
KLADDAR |
1 og hofnöbækur ^
ai ýmsum stærðum og með
mismunandi verði I »
bókyerzlun Isafoldar ♦
k
4—5 herbergja íbúð ásamt
geymsluplássi og aðgang að þvotta-
húsi til leigu 14. maí á Klapparst. 14.
10 a. bréfsefni
fást æfinlega
í bókverzlun Isafoldar.
Hagkyæm Yerzlunarviðskifti.
Kaup á útlendum varningi gegn fyrir-
framgreiðslu, og sölu á ísl. afurðum,
annast fljótt og vel
A. Guðmundsson
2 Commercial Street
Leith.
Jarðarför okkar elskuðu dóttur, Magn-
eu Bjargar, fer fram frá heimili okkar
Vesturgötu 57 föstudaginnn 18. þ. m.
Húskveðjan byrjar kl. 10 og þrjú kort.
Sjgmundur Magnússon.
Ólöf Þorbjörnsdóttir.
Dugleg, ung stúlka
getur fengið vist hjá undirrituðum
frá 14. maí fyrir eittár. Tilboð með
launakröfu sendist ,
Alfred Kristensen,
Einarsnesi, pr. Borgarnes.
I\ITjSTJÓI\I: ÓLABUIJ «JÖl\NS;SON
ídttfoldarprentsiDÍöja.