Ísafold - 13.04.1918, Blaðsíða 2

2
ISAFOL D
Enn kemur til
alþingis kasta!
Sæmd þingsins og
heill þjóðarinnar i veði!
Á öðrum stað í blaðinu er far-
ið nokkurum orðum um einstöku
ávirðingar stjórnarinnar siðan
sleit reglulegu þingi — gripið
niður á nokkurum syndura henn-
ar, en mörgu slept, því að það
mætti æra óstöðugan, ef þetta
væri rakið út í æsar.
»Ekki veldur sá er varir«! Þau
orð tók ísafold sér í munn í haust
áðuc en þingi sleit um leið og
bent var á þá ábyrgð, sem þing-
ið tæki á sig með því að skilja
land og þjóð eftir í höndum stjórn-
arinnar, eins og nú er hún skip-
uð, þótt ekki ætti öll stjórnin
óskilið mál.
Svo freklega heflr sú viðvörun
sannast síðan, að sárgrætilegt má
heita.
Sykurhneykslið alræmda! 0-
hentug skipakaup! Óhentugar
skipaleigur! Óhentugar skipa-
ferðir! Óhentug vöruúthlutun!
Þetta eru m. a. hlekkirnir í læð-
ingi þeim, sem íiún heflr fjötrað
þjóðina í, meðan hún réð ein.
En ef til vill ætlast stjórnin til
algerðrar syndakvittunar fyrir það,
að henni eftir þriggja missera harð-
snúna sókn varð lóks nuddað til
að leggja frá sér að mestu alla
þá stj&rnartauma, sem hún var
upphaflega stofnuð til að hafa með
höndum, sumpart beint sjálf, en
sumpart að yflrumsjöninni til.
Vegna ófriðar-málanna voru þrír
ráðhérrar Bettir í stað eins á auka-
þinginu 1916—1917, sbr. ræðu for-
sætisráðherrans, er sú stjórn tók
við völdum. En sökum þess, að
ekki var forsvaranlega valið í
stjórnina upphaflega — með til-
liti til ófriðarmálanna — heldur
innanþingskritur, flokkafár og
ýmsir raspútínskir baktjaldanjálg-
ar látnir hafa alt of mikil áhrif
á það val — var stjórnin frá
fyrstu byrjun eigi nógu vel skip-
uð til að fjalla um ófriðarmálin,
þótt út yflr hafi tekið er til fjár-
málaráðherra var tekinn í sumar
handónýtur maður í þann sess—
ekki sízt á þessum .tímum — að
allra óhlutdrægra manna dómi,
sem nokkuð þekkja til.
Óspart er reynt, af þeim, sem
í hlut eiga, að koma þeirri trú
inn hjá fólki úti um land, að
Reykjavíkurblöðin geri of mikið
úr ágöllum stjórnarinnar og þau
sé ekki að marka. En — hið
sanna er, að þau, Rvíkurblöðin,
eru þessum hnútum bezt kunnug
og vita því greinilegar en önnur
blöð um það, sem ábótavant er.
Og þess erum vér fullvissir, að
ef þingmenn vorir vildu sjálfir
kynna sér málavöxtu, án þess að
láta alkunnan fagurgala, einkum
eins ráðherrans, svona bak við
tjöldin, villa sér sýn — þ. e. ein-
ungis nota eigin augu, en ekki
sjá alt með augum síns ráðherra
— þá mundi fljótt renna upp fyr-
ir þeim það ljós, að hafi þeim
ekki þegar í upp&fi missýnst, er
þeir skipuðu stjórnina svo sem nú
er hún, þá hafi þó reynslan orð-
ið alt önnur en þeir bjuggust við
— og avo slæm, að eigi sé við-
unandi stundu lengur.
Eine og vér drápum á hér aö
framan, var stjórninni beinlínis
nuddað til að skipa sérstaka stjórn
fyrir landsverzlunina. Það voru
andófs-blöðin, sem með stöðugri
gagnrýni sinni þvinguðu þetta
fram að lokum. Og ekki gerðist
þáð þó, fyr en sykurhneykslið
var búið að flrra þá ráðherra,
sem þá stjórnuðu, öllum heillum
landshornanna milli.
En það, að andófs-blöðin þving-
uðu fram sérstaka stjórn fyrir
landsverzlunina, var vegna þess,
að þau sáu, að sú þríhöfðaða var
allsendis óhæf til að fara raeð ó-
friðarmálin, en þau falla flestöll
einmitt undir forstjórn landsverzl-
unarinnar.
Og — svo óhæfilega er nú þessi
— væntanlega fyr og síðar dæma-
lausa — þríhöfðaða landsstjórn
vor skipuð, að til þess, að ekki
verði hreinn voði á ferðum dugir
ekki minna en þrír forstjórar fyrir
landsverzluninni. Isafold er það
fjarri skapi að fárast út úr því,
að hinu opinbera sé séð fyrir
nægilega mörgum starfsmönnum,
og sér ekki eftir fé til þeirra. En
í þessu efni fullyrðum vér, að það,
að þessár báðar stjórnir, landsins
— og landsverzlunarinnar þurftu
að vera þrihöfðaðar, er eingöngu
því að kenna, að hin fyrnefnda
— landsstjórnin — er óhœf.
Væri landsstjórnin skipuð hœf-
um mönnum, mætti vafalaust
komast af með einn landsverzl-
unarforstjóra og eins og sakir
standa nú — með þeim þrem
landsverzlunarforstjórum, sem nú
eru — munu margir líta svo á,
að það væri betra, að forsætis-
ráðherrann einn hefði völdin uppi
í stjórnarráði, þótt vitanlega megi
að honum finna, heldur en að
hafa naínana 2 með honum og
þó einkum Sigurð hinn »verri«
o: fjármálaráðherrann. Því að
svo er nú komið, að þótt mjög
hafi Sigurður »skárri« (frá Yzta-
felli) verið gagnrýndur frá upp-
hafi, og það með réttu, eru menn
nú farnir að finna til þess, að
hann hefir þó vit og þekking á
sumum málum, en hann bagar
mest aldur og eðlileg þreyta, og
of mikil leiðitamni við ófyrir-
leitna baktjalda-klíku.
Orð vor hér að framan má þó
ekki skilja svo, að það sé ósk
ísafoldar, að landsstjórnin væri
öll falin núver. forsætisráðherra
einum, enda þótt góða menn hafi
fyrir landsverzluninni. Því fer
fjarri. En þessarra hugsana góðra
manna var getið til þess að undir-
strika hvað vantraustið á Sigurð-
unum er orðið megnt og rótgróið.
ísafold heldur fast við það, sem
hún upphaflega lagði til þessarra
mála í fyrra vetur og vór, að
með hæfri þriggja manna lands-
stjórn mundi hentugast að skilja
ófriðarmálin frá sjálfu stjórnar-
ráðinu, eins og gert hefir verið,
og leggja þau undir hæfan sér-
stakan forstjóra eða skrifstofu-
stjóra, en landsstjórnin þó bera
ábyrgðina.
Því lítum vér svo á, að það sé
nú hin fyrsta, um leið og það er
fylsta skylda þessa aukaþings að
losa land og þjóð við vandræða-
stjórnina núverandi og stofna til
sæmilegrar stjórnar, sem valin er
með hœflleika fyrir augum, en
ekki hinar og þessar flokka- eða
persónu - hagsmuna - kenjar, sem
mega sízt á þessum tím'um fá. að
stinga upp höfðinu hvað þá held-
ur meira.
Ef þingmenn vilja horfa beint
framan í sannleikann — þá er
hann þessi:
Sœmd þingsins og heill þjóðar-
innar ligqur við þvi, að vér eign-
umst hœfari landsstjóm!
Athugasemd við riidóm.
í ritdómi sínum um ljóð Schillers
i siðasta tbl. ísafoldar getur Sig.
Sigurðsson skáld þess, að þýðingar
Stgr. Thorsteinssons úi og grúi af
leirburði og hortittum og þykir hon-
um bersýnilega fara miður á þvi,
að Stgr. Th. sé álitinn góður þýð-
andi i bundnu máli. Eg vil því
geta þess, að eg hefi borið nllar
þýðingarnar i kveri þessu saman við
frumkvaeðin ög niðurstaða mín varð
sú, að Steingriu s-þýðingarnar séu
einna beztar og miklu betri en sum-
ar ljóðaþýðingar skálda þeirra, er
fremstir standa á skáldaþingi voru.
Hitt er annað mál, að finna má að
þýðingum Stgr. Th. eins og annarra
skálda, en rangt er að gefa i skyn,
að Stgr. Th. hafi ofmetnast svo af
lofinu, að hann misti alla dómgreind
og gallarnir á þýðingum hans séu
þessum ofmetnaði að kenna.
Aopars gleður mig, að Sigurður
skáld hefir tekið eftir nýungum Gests
i stuðlasetningu (Gestslögmáli, er eg
nefndi svo i Gestshugleiðingum
minum i fyrra), en eg vil bæta þvi
við, að eg vona að lögmál þetta af-
vegaleiði hvorki hann né aðra, svo
að þeir villist inn í ógöngur stuðla-
leysis; Gestslögmál þetta er aðeins
nýtt afbrigði i stuðlasetningu, meira
trjálsræði við notkun stuðla, en alls
ekki tilraun til að afnema íslenzka
stuðlasetningu, enda væri þá ver
farið. A. J.
Reikningsskilin enn.
Lokaorð til „Tímans“.
Þó að Guðbrandur prentari Magnús-
son, sá er um eitt skeið var ritstjóri
»Timans« (sem kallað er »saurblað«
í Norðurlandi), sé ekki slík persóna,
að menn geti átt lengi orðastað við
hann, verður þó að víkja nokkrum
orðum að siðustu skrifum hans um
landsreikningana í áminstu blaði, eða
því, er þau gefa tilefni til.
Hann, og þeir »Timans« menn,
skrifa þannig eins og öll pjóðin
standi á öndinni eftir að heyra,
hvað blað þeirra segir um hitt eða
þetta! Og berum orðum segja þeir
það beinlinis. Þó að þeim ekki síð-
ur en öðrum sé einkar ljóst, hvilík
hiægileg fjarstæða þetta er, þá fara
þeir þessu fram sýnlega í þeirri von,
að eftir þeim verði tekið og ein-
hverir fávitar leiðist til að hugsa,
að blaðsnepill þessi, sem er harla
lítið útbreiddur, sé eitthvert »stór-
veldi« orðið i þjóðlífi voru. Það
er lika svo, eða þótt þó heldur.
Á kostnað »samvinnufélaganna«
— sem að sögn halda málgagninu úti
og bera því í raun réttri aðalábyrgð-
ina á því — er þvi dreift nokkuð
út um sveitirnar, og því þröngvað
upp á menn hér og þar, en vitan-
lega er ekki um það að tala, að það
sé keypt. Það er nú orðinn almanna
rómur, að aldrei hafi hér á landi
verið gefið út svívirðilegra mágagn,
aldrei hafi neitt blað beitt eins lúa-
legum árásum o; ofsóknum á menn
og málefni, ai.' . biekkingum
□□□□□□□□□□□□□
□
Arni Eíríksson
Heildsala. Tals. 265 og 554. Pósth. 277. Smásala.
Vetnaðarvörur, Prjónavörur mjög fjölbreyttar.
■0X3

Saumavélar með frihjóii
og
5 ára verksmiðjuábyrgð.
Smávörur er snerta saumavinnu og hannyrðir.
þvotta- 02 hreinlætisvörur, beztar og ódýrastar.
g^T~ Tækifærisgjafir.
□ □ □□□ □;□ □□ □□!□!□□ □ □ □□□ □ □ □!□ □ □
og ósannindum verið vupað svo
blygðunarlaust út, til þess að æru-
h eiða saklausa menn og sverti störf
þeirra, aldrei hafi mentunarleysis-
gorgeirinn vaðið eins uppi og i þvi
blaði, sem klika uppskafmnga stend-
ur að og landsmála-óþokkar skrifa
mest i. Það er nú öllum orðið ljóst,
að fyrir þeasum mönuum vakir
ekkert annað en að pota sér áfram
og nota til þess sumpart þá aðferð,
sem hér á undan er lýst, sumpart
daður við »stefnur«, sem þeir halda
:.ð eitthvert fylgi hafi í landinu eða
megi afla slíks. A verkum og
orðstir annara ætla þeir sér að fljóta
— annaðhvort með góðu eða illu —,
sannnefnd snikjudýr á þjóðlikaman-
um, eins og þeir hafa þegar orðið
það sumir hjá þeirri stjórn, er þeir
hafa stutt nú um hrið undanfarið.
Ef þessir menn, er fyrir skrifum
»Timans« standa, yrðu teknir fram
hver fyrir sig — mundi þetta þá
ekki vera upplýsanlegt um þá ein-
hverja eða flesta? Menn athugi.
Það er heJdur ekki ófyrirsynju, að
meginmál blaðsins er einatt ekkert
annað en látlaust hól um þá sjálfa,
sem »kliktmni« tilheyra,' þar sem
þess er m. a. ekki svifist að spinna
algerlega upp, sannanlega, að peir
hafi komið hinu og þessu i fram-
kvæmd og gerst forkólfar að ýmsu,
sem þeir hafa lítinn eða engau þátt
átt að. — —
Tugguna um landsreikningana og
reikningsskilin (er þeir og hafa kallað
»óreiðuna í fjármálum landsins*)
hafa þeir nú þvælt um langt skeið.
Og þeir tönlast á henni áfram, enda
þótt alt hjal þeirra hafi verið rekið
ofaní pd margfalt, svo eftirminni-
lega, að fá erú dæmi til annars eins.
Til þess að tyggja þvæluna hefirnú
upp á síðkastið verið fenginn sá fá-
kænasti þeirra, að þekkingu og fram-
komu, Guðbrandur Magnússon prent-
ari, sem, áð því er raun ber vitni,
eigi þótti til þess hæfur að hafa rit-
stjórnarstarfann á hendi. Og honum
verður eðlilega engan veginn flökurt
af jórtrinu, sem engan heldur furð-
ar, því að kendina til þess skortir
hann augsýnilega. Hann skrifar
skilvíslega upp sama bullið aftur og
aftur — þótt margsýnt hafi verið
fram á, að það er ekkert annað en
bull —, og hann færir sig dyggi-
lega upp á skaftið með getsakir í
garð þeirra, sem þessir menn hafa nú
komið sér saman um að rægja, enda
þótt þeim að sjálfsögðu sé það vel
kunnugt, að hinar illgirnislegu að-
dróttanir þeirra eru iláberar stað-
leysur.
Og svo langt er i frá, sem get-
ur verið, að þetta sé nokkurt svar
við greinargerð þeirri, sem fram
hefir komið í málinu frá annari
hálfu. Þar standa »Tímans«-menn i
gabastokknum og munu standa,
hversu oft sem þeir »endurtaka
sig«, því að ekki hafa þeir nema
I
I I I
50 stk.
misl. Kren.regi(kápur
seljast með
15% afslætti.
Svartar Kven-regnkápur
nýkomnar.
Einnig
Morgunkjolatau.
Tvíbr. Svuritsitvistur.
Fallegt svart Klæði
i peysuföt.
Ullartreflar, '
Ullappeysur,
Ullarsokkar.
Egill Jacobsen.
einn veg út úr ófærunni, sem sé
þann, að Jjáta á sig skömmina,
kannast við, að þeir hafi farið með
fleipur og rakalausan óhróður.
Með þessum skrifum sínum um
»reikningsskilic« hefir Guðbrandur
þessi, sem kvað fá kaup fyrir það
úr landssjóði, að ganga til handa
»Tímans«-klikunni og alvinnumála-
ráðherranum, sannað skýrum stöf-
um, að hann er annaðhvort' hálfu
heimskari i því, er hann talar um,
en hann hafði þó áður auglýst, eða
að hann er að verða i' landsmála-
afskiftum sínum hreinn og ómengað-
ur þorpari. Mega kunnugir dæma
um, hvort muni vera.
Til þess að ganga úr skugga um,
að hér er ekki talað út i bláinn,
skal þeim, er kynt hafa sér hinar
óræku skýringar mínar á málavöxt-
um, sem birzt hafa hér í blaðinu,
bent á að lesa grein Guðbr. í 12.
tölubl. »Tímans« þ. á. (21. marz
síðastl.), þar sem hann dirfist enn á
ný að bera æruleysissakir, jafnvel
þjófnað, á fyrverandi stjórn og fylgis-
menn hennar, og gerist þannig ótví-
rætt sekur við hegningarlög lands-
ins, þótt ritstjóri »Tímans« hafi fyr-
ir skemstu verið að afsaka sig af
þvi að hafa farið með slíkan áburð!
í þessu máli hefir, svo sem kunn-
ugt er, verið sýnt fram á (sbr. ísa-
fold, 2. tölubl. þ. á.):