Tíminn - 23.07.1983, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 1983
'm
mmningf
Hjónaminning
Sigríður Gísladóttir og
Jóhann Guðmundsson
frá
Pann 13. þ.m. andaðist í Sjúkrahúsinu
í Siglufirði Jóhann Guðmundsson fyrr-
verandi bóndi á Þrasastöðum í Stíflu í
Fljótum, áttatíu og fimm ára að aldri.
Rúmum fimm árum fyrr 4. desember
1977 andaðist kona hans frú Sigríður
Gísladóttir einnig í Sjúkrahúsi Siglu-
fjarðar. Hún var fædd að Ljótsstöðum í
Hofshreppi 8. júlí 1896.
Mig langar nú á útfarardegi Jóhanns
Guðmundssonar að minnast með nokkr-
um orðum þessara ágætu hjóna, en hjá
þeim á Þrasastöðum dvaldi ég hluta úr
nokkrum sumrum á árunum 1926-1930.
Þar naut ég einstakrar góðvildar þeirra
og umhyggju. Hef ég því ríka ástæðu til
að færa þeim að leiðarlokum þökk mína
og virðingu.
Sigríður var eins og fyrr segir fædd að
Ljótsstöðum. Hún var dóttir Gísla P.
Sigmundssonar bónda þar, sem fæddur
var 23. júlí 1851 að Ljótsstöðum, hann
dó 31. mars 1927. Móðir Sigríðar var
Friðrikka Guðrún Friðriksdóttir, fædd
12. janúar 1854 að Miklabæ í Óslands-
hlið, dáin 25. maí 1939. Hún var áður
gift Páli bróður Gísla, en hann lést 2.
júní 1884. Þau áttu eina dóttur Pálínu
Guðrúnu. Friðrikka Guðrún og Gísli
giftu sig 3. desember 1889. Hálfsysturnar
Pálína og Sigríður ólust upp við mikið
ástríki foreldra sinna - heimilisbragur
allur var til fyrirmyndar, efnin þokkaleg
og Ljótsstaðahjónin nutu virðingar ná-
granna sinna.
„Forfeðurnir höfðu gjört garðinn
frægan a.m.k. héraðskunnan" segir Bjöm
í Bæ í fallegri minningargrein í Morgun-
blaðinu þann 9. desember 1977, um frú
Sigríði og um föður hennar segir hann:
„Gísli P. Sigmundsson var lærður tré-
smiður frá Danmörku, hann fann upp
taðkvörnina sem þótti á sínum tíma
mikil uppfmning vegna landbúnaðar-
starfa. Var hann talinn á undan sinni
samtíð á mörgum sviðum, Ljótsstaða
heimilið var einnig talið að nokkru
hálfgerður kvennaskóli fyrir verðandi
húsmæður sem þangað var komið“.
Systurnar á Ljótsstöðum nutu góðs
uppeldis á heimaslóð og voru mjög
samrýndar alla tíð. Oft heyrði ég Sigríði
tala um Ljótsstaði og lífið þar af sérstakri
ánægju og þakklæti og virtist rödd henn-
ar þá fá annan hreim. Hún aflaði sér
menntunar eftir því sem tök voru á fyrir
ungar stúlkur á öðrum tug þessarar
aldar. „Heim að Hólum“ hélt hún rúm-
lega tvítug, þó ekki til náms, heldur til
starfa við skólabúið. Skólastjóri var þá
Páll Zophaníasson. Á Hólum kynntist
hún ungum myndarlegum bóndasyni,
Jóhanni frá Þrasastöðum. Þau felldu
hugi saman og giftu sig 1923 og hófu
búskap það ár á Þrasastöðum í félagi við
föður Jóhannsfen stuttu síðar tóku þau
ein við búskapnum.
Jóhann Guðmundsson er í dag kvadd-
ur frá Siglufjarðarkirkju. Hann var
fæddur að Þrasastöðum 29. maí 1898.
Foreldrar hans voru hjónin sem þar
bjuggu, Guðmundur Bergsson, fæddur
11. janúar 1871 að Mjóafelli Jónssonar,
en hann andaðist 7. apríl 1961 og Guðný
fædd 8. desember 1876, dáin 22. mars
1917 Jóhannsdóttir bónda á Sléttu
Magnússonar. Guðný og Guðmundur
Bergsson tóku við búsforráðum árið
1898 er Bergur og kona hans Katrín
Þorfinnsdóttir létu af búskap. Dvöldu
þau hjá syni sínum og tengdadóttur til
dauðadags. Guðný og Guðmundur eign-
uðust tólf börn, fjögur þeirra misstu þau
í æsku en þessi komust til fullorðins ára
auk Jóhanns: Þorvaldur, kvæntur Kristj-
önu Magnúsdóttur frá Koti í Svarfaðar-
dal, búsett í Siglufirði. Bergur , kennari,
búsettur í Neskaupstað, ókvæntur. Jón,
hann kvæntist Guðrúnu Pétursdóttur,
þau skildu. Síðari kona Jóns var Helga
Guðmundsson, færeyskrar ættar, hún er
látin, en Jón býr í Neskaupstað. Jórunn
Ingibjörg, gift Vilhjálmi Einarssyni frá
Reykholti, búsett á Selfossi. Eiríkur,
byggingameistari í Siglufirði, hann
andaðist 19. maí 1980. Hannvarkvæntur
Herdísi Ólöfu Jónsdóttur frá Tungu, er
hún búsett í Kópavogi. Hartmann
Kristinn, bóndi á Þrasastöðum, kvæntur
Kristínu Halldórsdóttur frá Garðakoti,
nú búsett á Akureyri. Sigríður Stefanía,
hún var gift Hrólfi J. Þórarinssyni frá
ísafirði, hann lést 14. 6. 1976, hún er
búsett í Reykjavík.
Guðmundur og Guðný voru eins og
flestir þeir er hófu búskap um aldamótin,
efnalítil en full af bjartsýni og dugnaði.
Þau juku bústofn sinn ár frá ári svo
afkoman varð sæmileg, þrátt fyrir mikla
ómegð. Jafnframt búskapnum stundaði
Guðmundur sjósókn á vertíð. Fór hann
á vorin, en að sjálfsögðu var það oft
erfiðleikum bundið að fara frá heimilinu
hvernig sem á stóð. Jóhann Guðmunds-
son var eins og fyrr segir elstur systkina
sinna. Hann var hvorki hár í loftinu né
gamall þegar hann fór að hjálpa til við
búskapinn. Guðmundur sá vel hvað í
syni sínum bjó og sótti því sjóinn fastar
er Jóhann komst á legg. Jóhann fann
ungur til þeirrar ábyrgðar sem á honum
hvíldi í fjarveru föður síns og höfðu þau
styrk hvort af öðru, mæðginin Jóhann og
Guðný, en hún var mikilhæf eiginkona
og móðir, er stjórnaði heimilinu með
dugnaði, forsjá og festu. Hún féll frá
1917 og var það mikið áfall fyrir Guð-
mund og börnin hans átta, en það yngsta
var þá aðeins 3ja ára gamalt. Jóhann
naut þeirrar barnafræðslu sem í boði
var í sveitinni. Hann fór síðar í Hóla-
skóla þegar aldur og efni leyfðu. Stóð
hann sig þar með prýði enda vel gefinn
og ákveðinn að nota vel tímann til
náms. Eins og getið er um hér að framan
var það á Hólum sem þau kynntust,
Sigríður og Jóhann, og 1923 giftu þau sig
og hófu þá búskap á Þrasarstöðum
eins og áður sagði. Það mun ekki
of mælt þó fullyrt sé, að það
hafi verið draumur flestra kaupstaða-
bama á fyrri hluta þessarar aldar og er
e.t.v. enn, að „komast í sveit“. Þannig
var því háttað með mig, oft bað ég
foreldra mína um að „koma mér í sveit"
eins og það var orðað. Á endanum
hafðist það. Þrasastaðahjónin höfðu fall-
ist á að hýsa þennan Siglufjarðargutta
„eins og í mánuð eða svo“ svo notuð séu
orð Sigríðar, en hún og móðir mín voru
góðar vinkonur. Ég man vel mína fyrstu
ferð í Fljótin, frá henni verður þó ekki
sagt hér í þessari minningargrein um
Þrasastaðahjónin , en án velvilja þeirra
hefði hún ekki verið farin. Móttökunum
á Þrasastöðum gleymi ég aldrei, það var
komin nótt er þangað kom - júnínótt
björt og litrík, örþreyttum snáða var
hjálpað af hestbaki, loksins var hægt að
sleppa hnakknefinu. Sigga á Þrasastöð-
um, eins og móðir mín kallaði hana, tók
mig í fang sér og bauð mig velkominn,
það var lítill, syfjaður og lúinn karl sem
staulaðist inn í bæinn. Góðgæti beið
ferðalanganna og eftir að hafa notið
þess, var ferðalangurinn litli hvíldinni
feginn. Þessar fyrstu móttökur á Þrasa-
stöðum eru mér ógleymanlegar og hafa
fylgt mér í tæp sextíu ár.
Á heimili Jóhanns og Sigríðar ríki
einstakur þrifnaður og reisn var yfir
öllum heimilisbrag, þar var oft
mannmargt, margir komu „til að
hringja", því þar var eina símstöð
hreppsins. Stíflubændur, sem áttu erindi
á símstöðina og Ólafsfirðingar, sem fóru
yfir Lágheiði á leið út í Siglufjörð eða
vestur í Skagafjörðinn komu jafnan við,
þótt ekki ættu þeir erindi, og þágu
veitingar. Það var því alltaf eitthvað um
að vera á Þrasastöðum og það átti vel við
sumardvalardrenginn.
Aldursforsetarnir á heimilinu voru
Guðrún móðir Sigríðar og Guðmundur
faðir Jóhanns, þau eru mér minnistæð
sakir góðvildar og mannkosta, þau voru
á Þrasastöðum þann tíma sem ég dvaldi
þar og áður er að vikið. Um þau gæti ég
ritað langt mál, þó ekki verði gert hér,
slíkur „sjarmi" var yfir þeim þó ólík
væru, enda óskyld.
Það var stormasamt í íslenskum
stjórnmálum þann tíma sem ég var á
Þrasastöðum. Á heimilinu var hvorki
talað um erfiðleika nágrannanna né
annarra hagi yfirleitt, en þeim mun
meira um stjórnmál. Jóhann Guðmunds-
son var mikill félagsmálamaður, oddviti
hreppsins og átti sæti í ýmsum nefndum,
það fór ekki milli mála að hann var
framsóknarmaður. Hvort sem lesendum
þessara lína líkar það betur eða verr, var
svo komið 1930, að framsóknarfólk var
á hverjum einasta bæ í Stíflu, að einum
undanteknum, ég er ekki frá því, að
áhrifa Jóhanns á hugi nágrannanna og
afskipti hans af félagsmálum sveitarinnar
hafi valdið þar nokkru um.
Hjónaband Sigríðar og Jóhanns var
hið besta. Þau eignuðust á Þrasastöðum
fjögur börn, eru þau talin hér í aldurs-
röð: Guðný (Gyða), gift Sigurði Jónssyni
forsjóra Sjóvátryggingafél. íslands, eiga
þau tvo syni, Valtý og Jóhann, búsett í
Reykjavík. Ástrún, gift Birni Frið-
björnssyni, eftirlitsmanni Sölumiðstöðv-
ar hraðfrystihúsanna, þau eiga þrjá syni,
Friðbjörn, Inga Garðar og Ásbjörn,
búsett í Siglufirði. Margrét, gift Jóni F.
Arndal, umboðsm. Brunabótafélags ís-
lands í Hafnarfirði og búsett í Hafnar-
firði. Þau eiga tvo syni Hlyn og ívar.
Gísli, hann var skrifstofustjóri Síldarút-
vegsnefndar, en lést af slysförum þann
24. júlí 1964. Hann var kvæntur Guð-
rúnu Gunnarsdóttur frá Siglufirði, áttu
þau þrjú böm, Gunnar, Sigríði og
Brynju. Guðrún er búsett í Reykjavík.
Til Siglufjarðar fluttu þau Sigríður og
Jóhann árið 1935 eins og áður segir. Þar
fæddist þeim árið 1939 sonurinn Einar,
hann var vélstjóri en lést ókvæntur 7.
apríl 1974. Sonamissirinn var þeim reið-
arslag og það sár greri aldrei, þó þau
bæru harm sinn í hljóði.
1935 fluttu þau hjón eins og fyrr segir
frá Þrasastöðum til Siglufjarðar þar sem
Jóhann hóf verslunarstörf hjá Kjötbúð
Siglufjarðar. Án efa hafa það verið þung
( spor fyrir Sigríði og Jóhann að taka
ákvörðun um að hætta búskap og flytja
af föðurleifð Jóhanns, en þar höfðu frá
1760 búið forfeður hans. Það sem mestu
réði um þessa ákvörðun var, að Jóhann
hafði ofnæmi fyrir heyverkun og hey-
gjöf, svo og það að hann fýsti og þau
hjón bæði að afla börnum sínum
menntunar. Létti það viðskilnaðinn við
Þrasastaði að vitað var að þeir myndu
áfram haldast í ættinni. Hartmann bróðir
hans og kona hans hófu þar búskap er
Jóhann flutti þaðan með fjölskyldu sína.
Þegar Jóhann lét af störfum í Kjötbúð
Siglufjarðar eftir nokkurra ára störf þar,
hóf hann störf við Síldarverksmiðjur
ríkisins, vann hann þar meðan heilsan
leyfði. Nú þegar ég lít til baka og minnist
Jóhanns frá Þrasastöðum, minnist ég
þess hversu ríka áherslu hann lagði á það
að vinna öll störf þannig af hendi að sómi
væri að fyrir þann er vann. Hann forðað-
ist skuldir og gætti þess ætíð að sjá vel
fyrir fjölskyldu sinni.
Minningin um Þrasastaðahjóninm Sig-
ríði Gísladóttur og Jóhann Guðmunds-
son er mér kær, ég þakka þeim áratuga
hugulsemi og vináttu. Fjölskylda mín og
ég sendi dætrum þeirra, mökum og
börnum og öðrum ástvinum þeirra sam-
úðarkveðjur.
Blessuð sé minnfng þeirra.
Jón Kjartansson.
Bryngeir Guðjónsson
veghefilstjóri, Selfossi
Þegar við nú kveðjum Bryngeir Guð-
jónsson, fyrrv. veghefilstjóra, langar
okkur til að minnast hans nokkrum
orðum.
Bryngeir er fæddur í Sölvholti í
Hraungerðishreppi 11. des. 1908, sonur
hjónanna Guðjóns Guðnasonar og
Bryngerðar Eiríksdóttur, sem þar
bjuggu.
í Sölvholti er Bryngeir fram yfir
fermingu en flyzt þá með foreldrum
sínum að Bitru í sama hreppi. í heima-
húsum dvaldi Bryngeir fram til ársins
1939 að hann flyzt til Selfoss.
Á Selfossi bjó hann síðan til æviloka
en hann lézt 15. júlí s.l. Eftir að hann
kom til Selfoss vann hann ýmis stö'rf
fyrstu tvö árin en 1941 hóf hann störf
sem veghefilstjóri hjá Vegagerð ríkisins
og starfaði við það fram til ársins 1979 er
hann lét af störfum fyrir aldurs sakir.
Bryngeir kvæntist aldrei og átti ekki
böm.
Hann leigði sér herbergi lengst af hjá
Ingibjörgu Árnadóttur og Einari Sig-
urðssyni og síðar hjá Elínborgu Sigurð-
ardóttur og Guðmundi Geir Ólafssyni.
Hjá þessum hjónum báðum átti hann við
gott atlæti að búa.
Þegar hann svo lét af störfum hjá
Vegagerðinni, fluttist hann fyrst að Ási
í Hveragerði en síðan var hann í hópi
fyrstu íbúanna í húsi sem byggt var fyrir
aldraða á Selfossi.
Þar undi hann hag sínum vel og átti
ánægjulcgt ævikvöld.
Hann var við tiltölulega góða heilsu
allt þar til hann lézt og var því öðrum
íbúum hússins, sem verr voru á sig
komnir heilsufarslega mikil hjálparhella.
Enda hjálpsemin söm og áður.
Eins og áður segir starfaði Bryngeir
hjá Vegagerðinni árin 1941-1979. Á
þessum árum öllum hefur hann að
sjálfsögðu átt marga vinnufélaga. Allir
munu þeir ljúka upp einum munni að
betri starfsfélaga en Geira hafi vart verið
hægt að kjósa sér.
Hann var hlédrægur og afskiptalítill
en glaðlyndur, hjálpsamur og velviljaður
og svo umtalsfrómur að ekki rekur
okkur minni til að hann hafi borið illt orð
milli nokkurra manna.
Enda naut hann fádæma vinsælda
ekki aðeins starfsfélaga heldur og allra
þeirra annarra sem honum kynntust. Þá
var eftirtektarvert hve gott hann átti
með að umgangast ungt fólk og virtist
skilja viðhorf þeirra vel.
Á árum áður þegar vegir voru verri og
veghefilstjórarnir voru því sem næst í
útilegu, gistu þeir gjarna og borðuðu á
sveitabæjum.
Þannig kynntust þeir fólkinu og fólkið
þeim. Á þessum bæjum var Geiri auð-
fúsugestur.
Þeir sem starfa að þjónustu við al-
menning hjá opinberum fyrirtækjum
liggja undir meiri gagnrýni, ýmist rétt-
látri eða ranglátri, hvað varðar störf
þeirra, en flestir aðrir. En ekki mun
Geiri hafa legið undir slíkri gagnrýni.
Svo þekktur var hann fyrir störf sín um
alla sýsluna.
Og allir vissu að starf sitt rækti hann
af þeirri árvekni og trúmennsku að
lengra varð ekki komist í þeim efnum.
Enda hafði hann gaman af vinnu sinni og
taldi ekki stundirnar til kvölds.
Ekki leyfði hann sér mikinn munað‘
um ævina, nema ef vera kynni að kíkja
stöku sinnum í glas. Ekki varð það þó til
neins baga hvorki fyrir hann né aðra. Og
ekki kom það niður á vinnu hans.
Eftir að hann var hættur sem fastur
starfsmaður var hann þó við sumaraf-
leysingar í nokkur ár og alltaf hélt hann
sambandi við okkur. Kom af og til og átti
með okkur glaðar stundir, svo sem
leikhúsferðir og annað þess háttar.
Við fráfall Geira söknum við því
vinar. En jafnframt gleðjumst við yfir
því að hann þyrfti ekki að líða þjáningar
langrar sjúkralegu og fengi að kveðja
þennan heim sitjandi í stól heima í stofu
sinni.
Bræðrum hans og öðru venzlafólki
sendum við irinilegar samúðarkveðjur.
Starfsmenn Vegagerðarinnar
í Árnessýslu.