Tíminn - 07.07.1992, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 7. júlí 1992
Tíminn 5
Þeir, sem rannsakaö hafa persónuna fíoss Perot, segja hann einræðishneigöan og árásargjarnan. Hann viröist þó höföa til stórs hluta
bandarískra kjósenda, enn sem komiö era.m.k.
Blaðamenn grafast
fyrir um skugga-
hliðar á Ross Perot
Ófeiminn og ákveðinn
líktist hann drengnum
sem sagði að keisar-
inn væri ekki í neinum
fötum. Duane Weisen-
haus hafði fengið frí í
vinnu til að æpa að
stuðningsmönnum H.
Ross Perot á kosn-
ingafundi í suðurhluta
Kaliforníu. Duane
Weisenhaus er arki-
tekt að atvinnu og
mætti á fundinn í
dökkum fötum og með
gult bindi. Hann skar
sig úr ánægðum hópi
fundarmanna með því
að bera stórt spjald,
sem letrað var á stór-
um stöfum: „Perot er
svikahrappur". „Hann
er rangur maður í for-
setaembættið!“ æpti
hann að nokkrum Per-
ot-aðdáendum. „Þeg-
ar hann loks hefur
tekið ákvörðun hrindir
hann vilja sínum í
gegn.“ Arkitektinn sótti
í sig veðrið og fór að
lýsa milljarðamær-
ingnum frá Texas sem
„feitum gelti“, sem
væri „tilbúinn að eyða
100 milljónum dollara
í kosningaherferð“
vegna þess að kjós-
endur í ár „séu ör-
væntingarfullir“ að
leita að frambjóðanda
sem þeim líst á.
Fylgismenn væntanlegs keisara
sneru sér öskureiðir að ræðumanni.
Einn viðstaddra, hvíthærður maður í
baðmullarbol með áletruninni „Perot
... nýtt andlit í hópi þreyttra", hrópaði:
,Am.k. eru þetta hans eigin peningar,
ekki skattborgaranna" og vísaði þar til
vel auglýstra fyrirætlana Perots um að
afsala sér þeim opinberu, sjóðum sem
standa frambjóðendum repúblikana
og demókrata til boða. „Hættu að láta
hann líta út eins og Mussolini".
Enginn fasista-
harðstjóri
Perot er enginn fasistaharðstjóri,
en margar athuganir, sem gerðar hafa
verið á þjóðsögunum sem ganga um
þennan hreinræktaða bandaríska
milljarðamæring og einfara, hafa leitt
í ljós einræðistilhneigingu sem gagn-
rýnendum finnst áhyggjuefni. Með at-
hugasemd Dans Quayle varaforseta
um að Perot væri .skapmikill auðjöf-
ur“ var fjömiðlahrægömmum Banda-
ríkjanna hleypt lausum á eymastóra
Texasmanninn með „get gert“- spek-
ina.
Eftir gaumgæfilega könnun er Per-
ot sakaður um að vera maður sem
hafnar málamiðlun og hefúr því leiðst
út í hemað eins og tíðkast í viðskipta-
heiminum, þar sem hann styðst við
njósnir um þá sem hann á í höggi við
áður en hann grípur til lokaaðgerða
til að leggja þá að velli. Það er hörku-
leg aðferð sem hefur aflað honum
óvina.
Að því kom að hrægammamir
álitu að þeir væru búnir að króa bráð-
ina af og gerðu opinbert það sem þeir
höfðu uppgötvað. Á sama tíma og óyf-
irlýstur forsetaframbjóðandinn æddi
upp vinsældalistann í skoðanakönn-
unum sagði The Wall Street Joumal
frá því að strangar siðferðiskröfur Per-
ots og ánægja af laumulegu ráða-
bruggi hefðu fengið hann til að ráða
einkaspæjara til að rannsaka feril
keppinauta í viðskiptum og hegðun
starfsmanna vegna gmnaðs ffamhjá-
halds í hjónabandi. The Boston Globe
skýrði ffá því að fyrrum starfsmenn
tölvufyrirtækis sem hann stofnaði,
Electronic Data Systems (EDS),
minntust fyrirmæla um klæðáburð
sem leyfðu ekki pils fyrir ofan hné fyr-
ir konur og skegg eða yfirskegg á körl-
um. f fréttum NBC var sagt frá því að
Perot hefði ekki sagt allan sannleik-
ann um 700 milljón dollara greiðsl-
una, þegar EDS sagði skilið við Gen-
eral Motors (GM). The Los Angeles
Times hélt því fram að hann hefði
einu sinni gert áætlun um að lama
bílaframleiðslu GM, stærsta íyrirtækis
heims, með því að setja tölvukerfið úr
sambandi þegar hann stóð í illdeilum
við stjómarformann GM. Perot er
sagður hafa kallað þessa áætlun „svið-
setningarhandritið að því að sprengja
þær“. Og straumi uppljóstrana lauk
ekki þar með.
Ásakanir um laumuspil
til að spilla fyrir
minnismerid um fallna í
Víetnam
Ásakanimar um skuggahliðar Per-
ots ná hins vegar ekki lengra en rétt
að setja smábeyglur á myndina af
góða skátanum sem hefur gert það
gott. Áhugi hans á að sýna minningu
þeirra, sem létu lífið í Víetnamstríð-
inu, hefur orðið til þess að hann hefur
verið sakaður um að reyna að spilla
fyrir áformum um að reisa granít-
minnismerkið þar sem skráð eru nöfn
58.000 fallinna. Perot, sem lagði fram
þriðju hæstu fjárhæðina í sjóð sem
stóð straum af kostnaði við minnis-
merkið, áleit V- lagað, svart mót
merkisins lítið minna á hetjuskap og
ósmekklega eftirmynd alheimsfriðar-
merkisins.
„Við fylgdumst með því hvemig
hann starfaði bak við tjöldin að því að
eyðileggja það. Sú reynsla sannfærði
mig um að Perot væri kaldlyndur og
viljasterkur maður,“ segir Grady Clay,
landslagsarkitekt sem var í forstöðu
nefndarinnar sem sá um hönnun
merkisins.
Gamlir hermenn úr Víetnamstríð-
inu, sem gagnrýndu minnismerkið í
þeirri mynd sem það hlaut — sumir
þeirra vom á mála hjá Perot — sök-
uðu Clay um að skrökva því að hann
hefði verið sæmdur einu æðsta heið-
ursmerki hersins eftir að hafa særst í
síðari heimsstyrjöld. Clay gerir Perot
þó ekki ábyrgan fyrir þessum orð-
rómi.
Perot lét þó ekki þar við sitja. Hann
gagnrýndi hvemig farið var með fé í
sjóðnum, sem safnað hafði verið til
minnismerkisins, og sagði „enginn
kemst að... enginn fær að sjá pening-
ana“. Þegar reikningamir vom lagðir
fram til opinberrar endurskoðunar,
fundu endurskoðendur engin merki
þess að ekki væri farið rétt að öllu í
hvívetna. Þegar þar var komið sögu,
hafði þegar verið gerð röð sjónvarps-
þátta þar sem ráðist var á meðferð
sjóðsins og þeir verið sýndir. Jan
Scuggs, forseti sjóðsins, fékk eld-
skímina í samskiptum sínum við
frægasta mann Ameríku sem hefur
orðið ríkur af sjálfum sér. „Við viljum
aldrei framar verða fyrir reiði hans,“
segir hann. Þetta er ekki einangrað
tilfelli. Ákafur áhugi Perots á að finna
týnda bandaríska hermenn í Víetnam
varð til þess að hann lenti í útistöðum
við RichardArmitage, embættismann
í Pentagon sem gegndi því starfi að
flokka upplýsingar um týnda her-
menn. Deilan varð persónuleg þegar
Perot sakaði Armitage um að hafa
komið óorði á sjálfan sig með því að
biðja um náðun fyrir víetnamska
konu, sem sakfelld hafði verið fyrir að
reka ólögleg spilavítissamtök. Leyni-
lögreglumaður fann mynd af Armit-
age þar sem hann gekk á strönd með
konunni, sem Perot sýndi síðar hátt-
settum embættismönnum í vamar-
málaráðuneytinu.
Að því er segir í frétt í Wall Street
Joumal, bað Richard Shlakman, sem
á þeim tíma var lagalegur ráðunautur
Perots, rannsóknamefnd á vegum
þingsins um að komast að því hvort
konan hefði fengið peninga úr minn-
ingarsjóði Víetnamhermannanna.
Shlakman, sem nú er háttsettur í
EDS-fyrirtæki Perots í Texas, hefúr
sagt eftir að fréttin birtist að hann
minnist ekki þessa atviks og hafi aldr-
ei vitað til að Perot hafi beitt óheiðar-
Iegum njósnaaðferðum. En hann við-
urkenndi að Perot væri óvæginn þeg-
ar hann sæktist eftir sigri.
,AHir, sem hafa átt í orrustu við hr.
Perot, koma úr henni með þá tilfinn-
ingu að þeir hafi átt í höggi við ákaf-
lega alvarlegan andstæðing," segir
Shlakman. „Flestir aðrir eru væm-
kærari en hann, svo að þeir fá að lok-
um á tilfinninguna að það hafi verið
valtað yfir þá.“
Einkaspæjarar ráðnir til
persónunjósna
Perot hefur ekki borið það á bak aft-
ur að hann hafi notast við einkaspæj-
ara til að stunda persónunjósnir um
starfsmenn, sem grunaðir eru um
framhjáhald í hjónabandinu. En Jam-
es Squires, talsmaður Perots, segir að
„meirihluti njósnatilfellá' hafi verið
vegna málaferla. „Þegar lögfræðingur
er ráðinn til verks í Bandaríkjunum er
næstum viðtekin regla að ráða rann-
sóknarmann líka,“ segir hann.
Hvað varðar Armitage-málið, segir
hann að það væri óljóst hvort einhver
leynilegur lögreglumaður hefði haft
samband við hann eða hvort Perot
hefði sjálfur leitað uppi spæjarann til
að rannsaka líf vamarmálaembættis-
mannsins. „Enginn veit það með
vissu," sagði Squires.
Fyrir tveim árum gerði Perot sátt í
málssókn sem Richard Salwen, fyrr-
um starfsmaður hans, hóf á hendur
honum, en hann sakaði Perot um að
gera tilraun til að hræða hann í við-
skiptadeilu með því að hóta að gera
opinbert meint ástarævintýri. Seinna
dró hann reyndar úr ákærunni. Sal-
wen, sem nú er framkvæmdastjóri
tölvufyrirtækis í Texas, vill ekkert láta
hafa eftir sér um þetta mál.
Joseph Wells, fyrrum starfsmaður
FBI sem heldur því fram að hann hafi
unnið fyrir Perot, segist ekki geta skil-
ið hvers vegna njósnir um aðra ættu
að gera menn óhæfa til að sækjast eft-
ir forsetaembættinu. „Hvaða embætti
er það sem Perot sækist eftir?“ spyr
hann. „Er það embætti páfa?“ Þetta er
einmitt mergurinn málsins. Eftir æs-
ingslega umfjöllun um víxlspor Bills
Clinton gera stuðningsmenn Perots
sér ekki lengur neinar vonir um að
þeirra maður sé gallalaus. „Mér skilst
að hann verði ofurlítið stuttur í spuna
stundum," segir einn þeirra.
Ódýr kosningaherferð
milljarðamæringsins
Til að koma sér í mjúkinn hjá kjós-
endum hefur Perot gortað af því að
Iitla kosningaherferðin hans hafi ekki
kostað nema 1,4 milljón dollara enn
sem komið er, samanborið við þær 17
milljónir sem álitið er að stóru flokk-
amir tveir hafi varið til að koma sín-
um frambjóðendum á framfæri. Þessi
fullyrðing Perots fer í taugamar á
keppinautunum, sérstaklega Bill
Clinton.
Perot sækir í sig veðrið. Þegar Bor-
ís Jeltsín Rússlandsforseti vakti aftur
til lífsins mál bandarískra hermanna
sem saknað er eftir orrustur, hafði
Perot jafnvel þá pólitísku kænsku til
að bera að fá frestað fram yfir kosn-
ingar að mæta við umdeilda yfir-
heyrslu öldungadeildar bandaríska
þingsins um týnda hermenn í Víet-
nam. „Hann er maður framkvæmd-
anna,“ segir einn aðdáenda hans. „Og
það er slíkur maður sem við viljum
fá."