Tíminn - 05.10.1993, Blaðsíða 12

Áskriftarsími
Tímans er
686300
NYTT OG
FERSKT
DAGLEGA
LA reiðholtsbakarí
VÖLVUFELU 13-SlMI 73655
abrief
HÖGG-
^ DEYFAR
Verslið hjá fagmönnum
GJvarahlutir
Hamarshöföa 1
Timinri
ÞRIÐJUDAGUR 5. OKT. 1993
Arthúr Morthens, formaður Barnaheilla, telur
að tengslaleysi, ofbeldismyndir og uppeldis-
leysi leiði af sér vaxandi ofbeldi og nefnir
dæmi um hóp unglinga sem:
Gerði sér að
leik að mis-
þyrma öðrum
„Á liðnum vetrí gerði hópur unglinga það að leik sínum að gera sér
ferð niður í miðbæ til þess að berja og misþyrma öðrum án þess að
þekkja þá nokkum skapaðan hlut,“ segir Arthúr Morthens, formað-
ur Bamaheilla, og telur að atvinnuleysi ungs fólks og tengslaleysi
við aðra og óhófleg yfirvinna barnafólks stuðli að þróun i átt að því
ofbeldi sem átti sér stað í miðbænum um helgina.
Arthúr Morthens, formaður Bamaheilla.
Arthúr hefur áhyggjur af því sem
hann kallar tengslaleysi í samfélag-
inu. Hann bendir á að foreldrar ungra
bama hafi til skamms tíma unnið
lengstan vinnudag hér á landi til að
koma sér þaki yfír höfuðið. „Þá gerist
það að tengslin við bömin verða
minni en skyldi. Það em þá aðrir
uppalendur eins og sjónvarp, mynd-
bönd, ofbeldiskvikmyndir, tölvuleikir
og tískuheimurinn sem mótar við-
horf og siðferðisvitund bamanna.
Eftir því sem harkan vex í fjölmiðla-
Flest bendir til að samanlagður
halli á ríkissjóði verði yfir 40 millj-
arðar í tíð þessarar ríkisstjómar.
Samanlagður halli í þeim þremur
fjárlagafmmvörpum og fjárlögum
sem Friðrik Sophusson fjármála-
ráðherra hefur flutt er 29,3 milfj-
arðar.
Hallinn á ríkissjóði 1991 var um
og kvikmyndaheiminum þeim mun
harðari verður þessi heimur hjá
bömunum,“ segir Arthúr.
Hann óttast að mörg böm hafi meiri
samskipti við tölvur, fjölmiðla og
kvikmyndir heldur en við fólk. Þar
nefnir hann ýkta mynd af íslenskum
fjölskylduföður sem höfð var að skot-
spæni í sjónvarpsþáttum nýlega. Þeg-
ar þessi fjölskyldufaðir kom heim
lagðist hann fyrir framan sjónvarpið
og skipaði bömunum að þegja.
„í mörgum tilvikum verða engin
12,5 milljarðar. Ríkisstjómin tók við
f maí það ár þannig að óhætt ætti að
vera að skrifa a.m.k. hluta af hallan-
um það ár á reikning núverandi rík-
isstjómar. Hallinn 1992 var 7,2
milljarðar. Flest bendir til að hallinn
á þessu ári verði ekki undir 12,3
milljörðum. Fjárlagafrumvarp fyrir
næsta ár gerir ráð fyrir að hallinn
samskipti milli bama og fullorðinna.
Oft em það börn sem taka að sér að
ala upp yngri systkini sín og móta
viðhorf þeirra," segir Arthúr og vísar
jafnframt til þess að félagahópar hafi
jafnframt gríðarmikil áhrif.
„Þetta er bara orðið þannig að for-
eldrar vita ekki í hvora löppina þeir
eiga að stíga, þ.e. hvað sé rétt og
rangt í uppeldinu," heldur Arthúr
áfram og telur að foreldrar þurfi að-
stoðar við.
Hann segir að verkalýðsforystan sem
verði 9,8 milljarðar. Sé reiknað með
að helmingurinn af halla ársins
1991 skrifist á reikning núverandi
stjórnar er hallinn í tíð stjómarinn-
ar á þessu þremur og hálfa ári 35,6
milljarðar.
Stefna ríkisstjórnarinnar var að ná
hallalausum fjárlögum á tveimur
fyrstu starfsámm sínum. -EÓ
og atvinnurekendur beri jafnframt
sína ábyrgð með því að halda niðri
grunnlaunum og stuðla þannig að yf-
irvinnu launafólks. „Yfirvinnan verð-
ur svo til þess að fjölskyldulífið veik-
ist,“ bætir Arthúr við.
Þá hefur Arthúr áhyggjur af vaxandi
atvinnuleysi og telur að margt ungt
bamafólk sé við það að verða gjald-
þrota.
Hann telur að það sem fyrst beri að
gera til að draga úr þessari hættulegu
þjóðfélagsþróun sé að taka á gríðar-
legri vinnuþrælkun bamafólks. Þá
telur hann að bæta þurfi námi um
fjölskylduna við nám unglinga, þ.e.
hvað felist í því að eiga fjölskyldu og
hvaða ábyrgð stofnun fjölskyldu hef-
ur í för með sér.
„Þá þarf í gegnum skattakerfið eða
húsnæðiskerfið að hygla betur ung-
um fjölskyldum sem em að koma sér
upp þaki yfir höfuðið," segir Arthúr.
Einsetinn gmnnskóli og öflugt leik-
skólakerfi em einnig atriði sem Art-
húr telur mikilvæg. ,AHt kostar þetta
peninga en menn verða bara að horf-
ast í auga við það hvað það kosti, ger-
um við það ekki,“ sagði Arthúr að
lokum. -HÞ
Ríkissjóðshalli þessarar ríkisstjómar stefnir í að verða yfir 40
milljarðar á kjörtímabilinu:
Hallinn yf ir 10 milljarðar á ári
Rjúpnaverndarmenn
þinga:
Vilja 3ja
ára alfrið-
un rjúpu
Rjúpnaveradarfélagið vill al-
friðun rjúpunnar næstu þrjú
árin. Skorar það á stjómvöld
að stórauka rannsóknir á rjúp-
unni og jafnframt eru allir
landeigendur hvattir til að
gera lönd sín að friðlöndum.
Þetta kemur fram í ályktun
stjómar Rjúpnavemdarfélags-
ins á aðalfundi þess í Ýdölum í
S-Þingeyjasýslu frá því um
helgina. Á aðalfundinum var
reifuð sú hugmynd að banna
sölu á þeirri villibráð sem rjúp-
an er. Áuk þess að óska eftir al-
friðun rjúpunnar hefur
Rjúpnavemdarfélagið, í þau
tvö ár sem það hefur starfað,
óskað eftir styttingu veiðitíma
og stofnun griðlanda fyrir fugl-
inn. -AG
VINNINGAR FJOLDI VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5a!5 0 5.549.269
Z. 4 af5^i P 2 295.330
3. 4aí5 196 5.198
4. 3al5 5.868 405
Heildarvinningsupphæð þessa viku: kr. 9.535.277
UPPLYSINGAR SÍMSVARI91 -681511 LUKKULÍNA991002
...ERLENDAR FRÉTTIR...
MOSKVA — Rússneskir hermenn,
tryggir Bóris Jeltsln forseta, gerðu
nýtt áhlaup á þinghúsiö ( höndum
uppreisnanuanna, og óvopnaöir
menn tóku aö yfirgefa bygginguna (
rööum, sumir þeirra meö hendur fyr-
ir aftan hnakka eins og til aö gefa til
kynna uppgjöf. Skriödrekar hleyptu
af fallbyssuskotum og úr brynvörö-
um bllum var vélbyssuskothriö látin
dynja yfir framhlið byggingarinnar til
að brjóta á bak aftur uppreisn
kommúnista og þjóöemissinna. Aö-
stoöarmaöur forsetans sagöi að um
500 manns heföu falliö. Reykur og
eldtungur streymdu út um sundur-
skotna veggi Hvlta hússins og
brotna glugga. Jeltsin hét þvl I sjón-
varpsávarpi meöan orrustan geisaöi
aö brjóta á bak aftur „uppreisn
kommúnista og fasista“ án tafar.
Slödegis I gær fiaug hann heim frá
aöalbækistöövum slnum I Kreml eft-
ir aö hafa gefiö út tilskipun um út-
göngubann I höfuöborginni ( nótt.
Jeltsfn lagöi niöur um stundarsakir
útgáfu margra dagblaöa kommún-
ista og þjóðemissinna, þ.á m.
Pravda, aö sögn Itar-Tass fréttastof-
unnar.
LONDON — Leiötogar heimsins
vottuöu Bórís Jeltsln forseta óhagg-
anlegan stuðning sinn. Bill Clinton
Bandaríkjaforseti, sem fær skýrslur
um ástandiö á klukkustundar fresti,
áleit I gær aö meö timanum myndi
Jeltsin ganga meö sigur af hólmi.
Evrópubandalagiö studdi Jeltsin og
sagöi hann ekki eiga annarra kosta
völ en að beita hervaldi til aö sigra I
valdabaráttunni I Moskvu og sakaöi
harölinuandstæöinga hans um aö
eiga upptökin aö ofbeldisaögeröun-
um.
LONDON — Markaöir Evrópu tóku
léttilega á átökunum I Moskvu og
Ifnurít um verö á gulli, gjaldmiölum,
skuldabréfum og hlutabréfum sýndu
lltiö meira en titring.
MOGADISHU — Fjöldi Sómala
hafði i gær fagnandi til sýnis llk
tveggja bandarlskra hermanna I
Mogadishu eftir orrustur þar sem
a.m.k. sex hermenn S.þ. voru
drepnir, tvær þyriur skotnar niöur og
500 Sómalir særöir. Sómalir bundu
Ifk eins hvlts amerisks hermanns á
hjólbörur og óku börunum um göt-
umar, aö sögn erlendra sjónarvotta.
Þeir sáu Ifka annaö brunniö lik sem
Sómalir sögöu fólksfjöldann hafa
kveikt i og siöan sett fram til sýnis.
RAMALLAH, vesturbakkanum —
Palestinumaöur sprengdi sjálfan sig
i loft upp I sjálfsmorössprengjuárás
á israelskan langferöabfl nærrí aöal-
bækistöövum hersins á hemumda
vesturbakkanum. 30 farþegar særö-
ust, að sögn embættismanna hers-
ins og sjúkrahússins.
KILLARI, Indlandl — 19 mánaöa
gamalt stúlkubam var grafiö undan
rústum heimilis sins á llfi, 104
klukkustundum eftir aö mesti jarö-
skjálftinn sem riöiö hefur yfir Indland
i hálfa öld geröi þorpiö hennar aö
grafreit, aö sögn björgunarmanna
hersins. P.V. Narasimha Rao for-
sætisráöherra sagöi jaröskjálftann
„mikinn harmleik" og hét þvl aö
greiöa aö fullu kostnaöinn viö aö
endurbyggja þorpin sem hafa jafn-
ast viö jöröu og aöstoða viö aö hefja
nýtt lif 150.000 manns sem misstu
heimili sin I hörmungunum.
SARAJEVO — Nýjar erjur Bosniu-
múslima og haröari afstaöa upp-
reisnarmanna Serba bættust I gær
viö aörar hindranir I vegi sáttasemj-
ara sem leitast viö aö koma á friöi (
fýmim Júgóslavfu. Þing Bosniu-
Serba afnam tilslakanir sem geröar
voru sem hluti nýjustu friöaráætlun-
arinnar I Genf um helgina og birti á
mánudag harölinuyfiríýsingar um
hermenn Sameinuöu þjóöanna sem
reyna aö halda fast viö umboö sitt.
TBLISI — Hermenn sem tryggir eru
Eduard Shevardnadze Georgiuleiö-
toga hafa aftur náö einhverju af þvf
svæöi sem þeir töpuöu um helgina.
Þaö vekur vonir um aö létta megi
tálmunum á járnbrautarteinum við
höfuöborgina Tblisi, aö sögn innan-
rikisráðuneytisins I gær.
DENNI DÆMALAUSI
„Njóttu þess é meðan þú getur, krakki. Bráðum fer
hún að láta þig ganga með sérhvert sem hún fer.“